Proverb from the Alphabet A

ចំពោះ មិត្តអ្នកអាន

សុភាពសិត ឬ ភាសិត ជាឃ្លាប្រយោគខ្លីៗដែលបំព្រួញទៅដោយ​ទស្សនះល្អៗស្ដីពីសច្ចះភាព ឬ បទពិសោធន៏ជារួមកន្លងមកក្នុងជីវភាពរបស់​មនុស្ស ។          ដោយវាឆ្លុះបញ្ចាំងពីជីវភាពប្រចាំថ្ងៃរបស់ប្រជាជាតិនីមួយៗ​សុភាសិត     ឬ ភាសិតភាគច្រើនត្រូវគេនិយាយតពីមាត់មួយទៅមាត់មួយ​ជាច្រើនជំនាន់មក ហើយក៏ក្លាយជាឃ្លាប្រយោគប្រជាប្រិយធម្មតា ខ្លី ងាយ​យល់និងចង់ចាំ។

﴾វចនានុក្រមសុភាសិត និង ភាសុតពិភពលោក ﴿ ការព្យាយាមមួយ​ដើម្បីប្រមូលផ្គំគំនិតនិងទស្សនះប្លែក ហើយល្អៗនៅលើពិភពលោកក្នុងបំ​ណងផ្សព្វផ្សាយ        ពុទ្ធិទូទៅដល់មិត្តអ្នកអានខ្មែរយើងសម្រាប់ពិចារណា​កំសាន្ដជាពិសេសសម្រាប់ជាប្រយោជន៏ដល់ ការសិក្សាឬបង្រៀន​ភាសាអង់គ្លេសនិរុត្តិសាស្រ្ដ ទស្សនះវិជ្ជា ចិត្តវិជ្ជា សង្គមប្រវប្ដិ អក្សរសាស្រ្ត..។លុ។

ជាការពិតហើយ ទោះបីភាសិតជាភាសាអង់គ្លេសនីមួយៗត្រួវប្រែ

សម្រួលមកជាន័យខ្មែរក្នុងអត្ថានរូប ឬ អត្ថបដិរូបក្ដី យើងខ្ញុំទទួលស្គាល់ថា

នៅមានចំណុចខ្វះខាតខ្លះជាមិនខាន ហើយរង់ ចាំទទួលការរិះគន់កែលំអពី

មិត្តអ្នកអានគ្រប់ពេលវេលា ។

 

 កែវ សំណាង

ញ៉ែម ខែម

A,a

1 .Absence makes the heart grow fonder.

ការបាត់បង់ស្នេហា កាន់តែធ្វើឪ្យចិត្តស្រឡាញ់ឡើង ។

2. Absence sharpens love, presence strengthens it.

ការឃ្លាតឆ្ងាយសំរួលសេចក្ដីស្រឡាញ់ តែការដែលនៅកៀកកើយ កាន់តែ

ពង្រឹងការស្រឡាញ់ខ្លាំងឡើង ។

3. Absent in body, but present in spirit.

រូបកាយបាត់ទៅ តែកេរ្ដិ៍ឈ្មោះគង់នៅ ។

4. Accident will occur in the best regulated families.

គ្រោះថ្នាក់កើតឡើង តែនៅក្នុងគ្រួសារត្រឹមត្រូវបំផុត ។

5. Action is proper fruit of knowledge.

ការប្រតិបត្តិជាផ្លែផ្កាដ៏សមរម្យនៃចំណេះដឹង ។

6. Action speaks louder than words.

ធ្វើប្រសើរជាងនិយាយ ។

7. Adversity flatters no man.

ជោគអាក្រក់ពុំដែលបញ្ជោនណារម្នាក់ឡើយ ។

8. Adversity makes the man wise, not rich.

បទពិសោធន៏អាក្រក់ធ្វើឪ្យមនុស្សយើងឆ្លាតឡើង តែពុំធ្វើឪ្យមានទ្រព្យធន

ទេ ។

  A. dversity makes strange bedfellows.

ជោគអាក្រក់ អាចធ្វើឪ្យមិត្តរួមដំណេកបែកបាក់ទៅបាន ។

10 .Advice whispered in the ear is not worth.

ដំបូន្មានដែលខ្សឹបដាក់ត្រចៀក ពុំមានតំលៃទាល់តែសោះ ។

11. Advice when most needed is least heeded.

ឪ្យដំបូន្មានពេលចាំបាច់បំផុត ត្រូវគេត្រងត្រាប់ស្ដាប់តិចបំផុត ។

12. Affliction are sent to us by God for our good.

ព្រះបញ្ជូនឪ្យយើងនូវទុក្ខវេទនា សំរាប់ជាប្រយោជន៏របស់យើង ។

13. After dinner sit awhile, after supper walk smile.

ក្រោយអាហារពេលល្ងាចអង្គុយមួយស្របក់ ក្រោយអាហារពេលយប់ដើរ

មួយម៉ៃល៏ ។

14. After rain comes fair weather.

ក្រោយពីភ្លៀង មេឃស្រឡះ។

15. All are not hunters who blow the horn.

ឲ្យតែអ្នកផ្គុំស្នែង មិនសុទ្ធតែជាព្រានប្រម៉ាញទាំងអស់នោះទេ។

16. All are not saints go to church.

អ្នកដែលទៅវត្ត ពុំមែនសុទ្ធតែជាអ្នកប្រតិបតិ្តតាមគន្លងធម៏ព្រះនោះទេ។

17. All are not thieves that dogs bark at.

អ្នកដែលឆ្កែព្រុះដាក់ មិនមែនសុទ្ធតែជាចោរទេ។

18. All are not friends that speak us fair.

អ្នកដែលនិយាយថាយើងត្រឹមត្រូវ ពុំមែនជាមិត្តរបស់យើងឡើយ។

19. All bad flesh smells alike.

សាច់ស្អុយទាំងអស់មានក្លិនដដូចៗគ្នា។

20. All cats are grey in the dark.

កាលណាពន្លត់ភ្លើងទៅ ផ្ទះថ្មក៏ដូចជាផ្ទះស្លឹក។

21. All does are open to courtesy.

ភាពសមគួរ ចូលគ្រប់ស្រទាប់ថ្នាក់។

22. All the future exists in the past.

រាល់ហេតុការណ៏ក្នុងអនាគត សុទ្ធតែមាននៅក្នុងអតីកាល។

23. All good things comes to an end.

វត្តក្នុងលោកនេះ ទោះល្អឬអាក្រក់ក្ដី សុទ្ធតែមានទីបញ្ចប់របស់វា។

24. All growth that is not towards virtue is growing to decay.

រាល់ការចំរើនលូតលាស់ណា ដែលមិនឆ្ពោះទៅរកគុណធម៏គឺតំរង់ទៅរក​​មហន្ដរាយ។

25. All happiness is in mind.

សុភមង្គលស្ថិតនៅក្នុងចិត្តមនុស្ស។

26. All is not gold that glitter.

អ្វីៗដែលចាំងចែងមិនសុទ្ធតែមាសនោះទេ (កុំវាយតម្លៃអ្វីមួយតាមលក្ខណះ​ខាងក្រោម។

27. All my being at war, few can end it.

មនុស្សគ្រប់រូបអាចចាប់ផ្ដើមធ្វើសង្គ្រាមតែមាននបុស្សតិចណាស់អាចបញ្ចប់វា។

28. All mat  play not all mouths.

សាច់ទាំងអស់មិនសុទ្ធតែ តម្រូវមាត់គ្រប់គ្នាទេ។

29. All things are possible with God.

ជាមួយព្រះអ្វីៗក៏អាចធ្វើបានដែលុំ

30. All things are obedient to money.

អ្វីៗក៏គោរពលុយដែរ។

31. All things are easy that are done willingly.

កាលណាមានចិត្តចង់ធ្វើហើយ កិច្ចការអ្វីក៏ស្រូលដែរ។

32. All things are difficult before they are easy.

រាល់កិច្ចការទាំងអស់ តែងតែពិបាកមុនស្រូល។

33. All truth are not be told.

រាល់ការពិតទាំងអស់ មិនសុទ្ធតែអាចនិយាយបាននោះទេ។

34. All work and no play makes Jack a dullboy.

ធ្ចើការសុទ្ធគ្មានការកំសាន្ដសប្បាយ ធ្វើឲខូចមនុស្ស។

35. All men must die.

មនុស្សទាំងអស់ មិនអាចជៀសពីសេចក្ដីស្លាប់បានឡើយ។

36. All wisdom you gain will pay for in pain.

រាល់ទុក្ចវេទនាដែលអ្នកចំណាយ​និងមកវិញនៅចំណេះដឹង។

37. Ambition makes people diligent.

មហិច្ឆតាធ្វើឲមនុស្សយើងក្លាហាន។

38. Among the blind the one-eye man is a king.

ក្នុងចំណោមមនុស្សខ្វាក់ទាំងសងខាង មនុស្សខ្វាក់ម្ខាងគឺជាស្ដេច។

39. Anger dies quickly with a good man.

កំហឹងឆាប់រលត់ទៅវិញ ជាមួយមនុស្សចេះដឹងកិច្ចការរាក់ចជ្រៅ។

40. Anger begins with folly and end with repentance.

កំហឹងចាប់ផ្ដើមជាមួយនិងកំហុស ហើយបញ្ចប់ដោយការស្ដាយក្រោយ។

41. Anger ends in cruelty.

កំហឹងបញ្ចប់ដោយភាពឃោឃៅ។

42. Anger has no eyes.

កំហឹងគ្មានភ្នែងឡើយ។

43. Anger is short madness.

កំហឹងជាភាពចំកួតដ៏ខ្លី។

44. the apple on the other side are the sweetest.

ចាប់បានត្រីផ្ទុក រួចទៅត្រីរ៉ស។

45. Art arrow shot upright falls on  the shooter's head.

ព្រួញកាលណាបាញ់ត្រង់ទៅលើ វានិងធ្លាក់ចំក្បាលអ្នកបាញ់ជាមិនខាន។

46. Art improves Nature.

សិល្បះលំអធម្មជាតិ។

47. Art is long, life is short.

ស្នាដៃមានអាយុ យូរអង្វែងជាងជីវិត។

48. As a man sows, so shall he reap.

កាលណាគេសាបព្រោះនូវអំពើអ្វី គេនឹងទទួលផលនោះ។

49. As a tree falls, so shall it lie.

កាលណាដើមឈើដួល វានឹងដេក។

50. As a man liues, so shall he die.

មានជីវិត មានសេចក្ដីស្លាប់។

51. An ass endures his burden nut more than his burden.

សត្វលាអាចស៊ូទ្រាំនិងបន្ទុករបស់វា តែពុំអាចឲហួសទម្ងន់ដែលវាផ្ទុកបាន​ឡើយ។

52. At every hour death is near.

សេចក្ដីស្លាប់ឈានចូលមកកាន់តែកៀករាល់ម៉ោង។

53. Avoid evil and evil will avoid you.

ចូរអ្នកជៀសវាងអំពើអាក្រក់ នោះវានឹងជៀសអ្នកវិញ។

Proverb from Alphabet B

B, b

54. A babe in the house is a well-spring of pleasure.

មានក្មេងម្នាក់នៅក្នុងផ្ទះ​ ជាប្រភពផ្ដល់ភាពរីករាយឥតឈប់ឈរ។

55. A bad bush is better than an open field.

វាលព្រៃរបោះគ្រាន់បើជាងវាលទទេ។

56. A bad compromise is better than a good lawsuit.

ការសម្របសម្រូលអាក្រក់ ប្រសើរជាងក្ដីល្អ។

57. Bad habits gather by unseen degree.

និស្ស័យអាក្រក់កើតឡើងដោយពុំដឹងខ្លូន។

58. A bad shearer never had a good sickle.

អ្នកច្រូតអន់ មិនដែលមានកណ្ដៀវល្អនឹងគេប្រើឡើយ។

59. A bad workman quarrels with his tools.

ជាងអន់ឈ្លោះជាមួយប្រដាប់ប្រដារបស់ខ្លួន។

60. A bald head is soon shaven.

គោអំបៅខ្នង ក្អែកហើររំលងរសាយកន្ទុយ។

61. Barking dog seldom bites.

ឆ្កែព្រុះ មិនសូវដែលខាំ។

62. Beard creats lice not brain.

ពុកចង្កាបង្កើតចៃ មិនមែនបង្កើតបញ្ញាទេ។

63. Beauty lies in love eyes.

សោភ័ណភាពស្ថិតនៅតែក្នុងក្រសែភ្នែករបស់អ្នកដែលស្រឡាញ់ប៉ុណ្ណោះ។

64. Beauty and honesty seldom agree.

រូបសម្រស់ និងភាពទៀងត្រង់មិនសូវដែលចុះសម្រុងនឹងគ្នាទេ។

65. Beauty is in the eyes of beholder.

សម្រស់ស្ថិតនៅក្នុងក្រសែភ្នែករបស់អ្នកឃ្លាំមើល។

66. Beauty is only skin-deep.

សម្រស់ពុំមានជីវិតអមតះឡើយ។  

67. Beauty may have fair leaves , yet bitter fruits.

រូបសម្រស់អាចស្លឹកដ៍ល្អត្រកុំត្រកាល តែអាចមានផ្លែល្វីងជូរចត់។

68. Beauty opens locked door.

សម្រស់អាចបើកទ្វារជាប់សោរបាន។

69. Beauty without virtue is a flower without perfume.

សោភ័ណភាពគ្មានគុណធម៌ ជាបុប្ជាគ្មានក្លិន។

70. Beauty is transient, virtue is lasting.

រូបសម្ជស្សតាំងនៅពុំបានយូរដូចគុណធម៌ឡើយ។

71. Beauty will buy no beef.

រូបសម្ជស្សពុំអាចយកទៅទិញសាច់គោបានឡើយ។

72. Before the morning is away praise not the glory of the day.

ដរាបណាពេលព្រឹកនៅពុំទាន់កន្លងផុតទៅទេ នោះគេពុំអាចដឹងពីភាព

អស្ចារ្យរបស់ពេលថ្ងៃបានឡើយ។

73. Before you choose a friend eat a bushel of salt with him.

អ្នកត្រូវស៊ីអំបិលតៅជាមួយនរណាម្នាក់ មុនអ្នកជ្រើសយកអ្នកនោះជាមិត្ត។

74. Be quick to hear but slow to speak.

រហ័សស្ដាប់ តែកុំរហ័សនិយាយ។

75. Be slow in choosing a frien, but slower in changing.

ចូរផ្លាស់ប្ដូរមិត្តជាងឲយឺតជាងរាងរាប់មិត្ត។

76. Be swift to see and hear but slow to speak.

រហ័សភ្នែក និងត្រចៀក តែកុំរហ័សមាត់។

77. Bees that have honey in their mouths have stings in their tails.

ឃ្មុំដែលមានទឹកនៅក្នុងមាត់ តែងមានទ្រនិចនៅកន្ទុយ។

78. A beggar can never bankrupt.

ស្មូមយាចកពុំអាចឡុងចុងកើតទេ។

79. Beggars' bags are bottomless.

ស្បោងរបស់ស្ទូចពុំអាចព្រំដែនឡើយ។

80. Beggars can't be choosers.

អ្នកសុំទានអាចប្រកាន់ខ្លូនថាជាអ្នករើសបានទេ។

81. The beggar may sing before a thief.

អ្នកសុំទានអាចច្រៀងនៅពីមុខចោរបាន។

82. Believe nothing of what you hear and only half of what you see.

កុំជឿឲសោះនូវអ្វីដែលអ្នកឰគេនិយាយ ហើយជឿពាក់កណ្ដាលបានហើយ​នៅពេលដែលអ្នកបានឃើញុំ

83. Believe only half what you hear.

ជឿពាកើកណ្ដាលបានហើយនៅអ្វីដែលអ្នកឰគេនិយាយ។

84. The belly carries legs.

ក្រពះយោងជើង។

85. The best companions are the best books.

មិត្តល្អបំផុត គឺសៀវភៅល្អ។

86. The best fish swims near bottom.

ត្រីឆ្លាតហែលក្បែរបាត។

87. The best defence is offence.

មធ្យោបាយការពារប្រសើរបំផុត គឺការវាយប្រហារ។

88. Better fearful end than fear without end.

សុខចិត្តបញ្ចប់ដោយក្ដីរន្ធត់ ជាជាងរស់នៅក្នុងក្ដីរន្ធត់គ្មានទីបញ្ចប់។

89. Better an open enemy than false friend.

សត្រូវចេញមុខ ប្រសើរជាងមិត្តក្លែងបន្លំ។

90. Better to have an eye than be blind altogether.

មានភ្នែកភ្លឺម្ខាងគ្រាន់បើជាងខ្វាក់ទាំងអស់។

91. Better beg than steal.

សុខចិត្តសុំ កុំឲតែលួច។

92. Better give a shilling than lend and lose half a crown.

សុខចិត្តឲមួយកាក់មួយសេន ជាជាងឲខ្ចីហើយបាត់បង់ទាំងដុល។

93. Better a little loss than a long sorrow.

បាត់បង់តិចតួច ប្រសើរជាងសោកស្ដាយយូរអង្វែង។

94. Better know nothing than half.

មិនចេះ ប្រសើរជាងចេះស្ទាក់ស្ទើរ។

95. Better a glorious death than a shamehul life.

សុខចិត្តស្លាប់ប្រកបដោយកេរ្ដិ៍ឈ្មោះ ប្រសើរជាងរស់ក្នុងភាពអាម៉ាស់។

96. Better suffer the truth than prosper by falsehood.

ស៊ូទ្រាំនឹងការពិត ជាជាងចម្រុងចម្រើនដោយភាពក្លែងបន្លំ។

97. Better the foot slip than tongue.

រអិលជើង គ្រាន់បើជាងរអិលមាត់។

98. Better an egg today than a hen tomorrow.

បានស៊ុតមួយនៅថ្ងៃនេះប្រសើរជាងបានមាន់មួយនៅថ្ងៃស្អែក។

99. Better be alone than in a bad company.

សុខចិត្តនៅម្នាក់ឯង ជាជាងនៅក្នុងក្រុមមនុស្សអាក្រក់។

100. Better be born lucky than rich.

កើតមកមានសំណាង ប្រសើរជាងក្នុងគ្រួសារអ្នកមាន។

101. Better bend than break.

កោង គ្រាន់បើជាងបាក់។

102. Better deny at once than promise long.

បដិសេធភ្លាម ប្រសើរជាងសន្យាយូរ។

103. Better late than never.

យឺតគ្រាន់បើជាងមិនធ្វើសោះ។

104. Better one-eyed than stone-blind.

ខ្វាក់ម្ខាង គ្រាន់បើជាងខ្វាក់ទាំងអស់។

105. Better one small fish than an empty dish.

មានកូនត្រីតូចមួយនៅក្នុងចាន ប្រសើរជាងចានទទេរ។

106. Better pay the buteher than the doctor.

ចំណាយទៅលើអ្នកលក់សាច់ ប្រសើរជាងគ្រូពេទ្យ។

107. Better risk a little than lose the whole.

គ្រោះថ្នាក់តិចតួច គ្រាន់បើជាងបាត់បង់ទាំងមូល។

108. Better go to heaven in rag than to hell in embroidery.

ឡើងឋានសួគ៌ជាមួយសម្លៀកបំពាក់កន្ទប ប្រសើរជាងចុះនករក្នុងសម្លៀកបំពាក់ឆើតឆាយ។

109. Better have than wish.

វត្ថុមានស្រាប់ ប្រសើរជាងវត្ថុនៅក្នុងសេចក្ដីប្រាថ្នា។

110. Better never begin than never to make end.

ការមិនដែលចាប់ផ្ដើមធ្វើអ្វីមួយប្រសើរជាងមិនដែលបានបញ្ចប់កិច្ចការ

អ្វីមួយ។

111. Better be envied than pitied.

ស៊ូច្រណែន កុំឪ្យតែអាណិត។

112. Better to pay and have little than much and be in debt.

សងហើយនៅសល់តិចតួច ប្រសើរជាងមានច្រើនតែជំពាក់បំណុល។

113. Better undorn than unbred.

អត់កំណើត នៅគ្រាន់បើជាងអត់ពូជ។

114. Better out of wold than out of fashion.

ហួសពិភពលោកហួសចុះ កុំឪ្យតែហួសសម័យ។

115. Better die with honour than live with shame.

ស្លាប់ក្នុងកិត្តិយស ប្រសើរជាងរស់ក្នុងក្ដីអាម៉ាស់។

116. Better suffer ill than do ill.

ទទួលរងនូវអំពើអាក្រក់គ្រាន់បើជាងប្រព្រឹត្តអាក្រក់។

117. Better the last smile than the first laughter.

ញញឹមក្រោយ ប្រសើរជាងសើចមុន។

118. Better untaught than ill-taught.

មិនចេះសោះ គ្រាន់បើជាងចេះមិនច្បាស់លាស់។

119. Better fill a man's belly than his eyes.

បំពេញក្រពះ គ្រាន់បើជាងបំពេញភ្នែក។

120. Better unborn than untaught.

សុខចិត្តមិនកើតមកជាមនុស្សកុំឪ្យតែមិនចេះ។

121. Better pass a danger once than be always in fear.

ប្រថុយគ្រោះថ្នាក់ម្ដង ប្រសើរជាងនៅរុំារ៉ៃកក្នុងការភ័យខ្លាច។

122. Better sit still than rise and fall.

ដួលហើយឈរ ប្រសើរជាងងើបហើយដួល។

123. Better be the head of dog than the tail of a lion.

ក្បាលឆ្កែ គ្រាន់បើជាងកន្ទុយតោ។

124. Between promising and performing a man may marry his daughter.

រវាងការសន្យា និងការអនុវត្តន៏ បុរសម្នាក់អាចរៀបការជាមួយកូនរបស់ខ្លូន​បាន។

125. Beware of a silent dog and still water។

ចូរប្រយ័ត្ន ឆ្កែរត់ព្រុស និងទឹកនឹង។

126. A bird in hand is worth two in the bush.

បក្សីមួយនៅក្នុងដៃ មានតម្លៃស្មើរនិងនៅក្នុងព្រៃ។

127. A bird is known by its note and a man by his talks.

 គេសម្គាល់មនុស្សដោយសម្ដី ប្រៀបដូចសម្គាល់បក្សី តាមរូបសណ្ដានខាង​ក្រៅរបស់វាដូច្នេះដែរ។

128. Birds of a feather flock together.

បក្សីអំបូរដូចគ្នា រស់នៅជាមួយគ្នា។

129. A black crow thinks her own birds white.

សត្វក្អែក យល់ឃើញថាខ្លូនឯងពណ៏ស។

130. A black hen lays a white egg.

មាន់ខ្មៅ ពងមកស។

131. Blessed are the​ peacemakers.

ការជូនពរ ជាអ្នកបង្កើតសន្និភាព។

132. Blood is thicker than water.

កាត់ទឹកមិនដាច់ កាត់សាច់មិនបាន។

133. Blood will tell.

ស្លឹកឈើ ជ្រុះមិនដែលឆ្ងាយពីគល់។

134. Blood will have blood.

ឈាមសងដោយឈាម។

135. A boaster and a liar are cousins.

មនុស្សអួតនិងមនុស្សភ ជាបងប្អូនជីដូនមួយនិងគ្នា។

136. A baby is more dressed than the soul.

របួសផ្លូវកាយ ឆាប់ជាជារបួសផ្លួវចិត្ត។

137. Books and friends should be few but good.

សៀវភៅនិងមិត្តមានតិចតួចណាស់ តែល្អ។

138. Borrowed garments never fit well.

សម្លៀកបំពាក់ខ្ចីគេ ពាក់ពុំដែលសមឡើយ។

139. Brave actions never wanted a trumpet.

ភាពក្លាហាន ពុំត្រូវការហែរហមឡើយ។

140. Breed will tell.

ស្លឹកឈើ ជ្រុះមិនដែលឆ្ងាយពីគល់។

141. The bull must be taken by the horns.

មនុស្សកើតមកត្រូវប្រឈមនិងបញ្ហា ប្រៀបដូជាសត្វដំរីដែលកើតមក​សម្រាប់យកភ្លុកអីចឹងដែរ។

142. A bally is always a coward.

មនុស្សសម្លុតគេ តែងតែជាមនុស្សកំសាក។

143. Burn not your bouse to frighten the mouse away.

កុំដុតផ្ទះយកកណ្ដុរ។

144. Business before pleasure.

ការងារ ប្រសើរជាងការសប្បាយ។

145. Business is business.

(លុយ) ការងារ មិនដែលយល់់ញាតិឡើយ។

146. Business is the salt of life.

ការងារជាសោភ័ណនៃជីវិត។

147. Business makes a man as well as tries him.

ការងារមិនត្រឹមតែបង្កើតមនុស្ស តែវាបង្ហាញពីសកម្មភាពមនុស្សផងដែរ។

148. A busy bee has no time for sorrow.

អ្នកដែលមមាញឹកនិងការងារ ពុំដែលមានពេលនិងសោកស្សាយរឿង​ដែល​កន្លងផុតទៅឡើយ។

149. By widom peace, by peace plenty.

សន្ដិភាពដោយគតិបណ្ខិត ជាសន្ដិភាពពេញលេញ។

Proverb from Alphabet C

C, c

150. Calamity is a man's true touchstone.

លក្ខណ:សម្បត្តិរបស់មនុស្ស ស្ដែងឡើងពិតប្រាកដនៅពេលមានទុក្ខលំបាន។

151. Calamity is the touchstone of a brave mind.

គ្រោះអាសន្នជាវត្ថុពិសោជន៏ចិត្តក្លាហាន។

152. Cards are devil's book.

បៀជាសៀវភៅបិសាច។

153. Care and diligence bring luck.

ប្រយ័ត្នប្រយែងហើយយកចិត្តទុកដាក់ នឹងនាំមកនូវជោគល្អ។

154. A cat may look at a king.

សូម្បីតែសត្វឆ្មាក៏អាចសម្លឹងព្រះភ័ក្រស្ដេចបានដែរ។

155. Cats hide their claws.

ឆ្មា(ខ្លា)លាក់ក្រចក។

156. Caution is the parent of safety.

ការប្រុងប្រយ័ត្ន ជាមាតានៃសុវត្ថិភាព។

157. Character is prosperity.

ភាពស្មោះត្រង់ជាប្រភពចំរុងចំរើន។

158. Charity begins at home.

សប្បុរសធម៌ចាប់ផ្ដើមកើតមាននៅឯផ្ទះ (មនុស្សយើងគិតប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួនជាធំ។

159. Cheats never prosper.

ការបោកប្រាស់ ពុំដែលបានចំរុងចំរើនឡើយ។

160. Cheeks brings success.

ថ្ពាល់អាចនាំឪ្យជោគជ័យបាន។

161. The child is father of the man.

ទំពាំងស្នងឫស្សី។

162. A child must first creep, then go.

រាល់កិច្ចការផងទាំងពួងត្រូវឪ្យវាដំណើរការទៅតាមលំដាប់លំដោយរបស់វាប្រៀបដូចជាក្មេងត្រូវចេះវារមុនដើរដូច្នេះដែរ។

163. Children are the poor man's riches.

កូនជាទ្រព្យសម្បត្តិរបស់អ្នកក្រ។

164. Children suck the mother when they are young and father when they are old.

នៅតូចកូនបឺតជញ្ជក់ពីម៉ែ តែដល់ធំជញ្ជក់ពីឳ។

165. Children and fools cannot lie.

ក្មេងនិងមនុស្សភ្លើ ពុំអាចលាក់រឿងសម្ងាត់ទេ។

166. Choose not a wife by the eye only.

កុំរើសប្រពន្ធដោយប្រើតែភ្នែកមួយមុខប៉ុណ្ណោះ។

167. Choose your neighbor before your house.

ចូរជ្រើសរើសអ្នកជិតខាងមុនរើសផ្ទះរបស់អ្នក។

168. Choose a wife by your ears rather than your eyes.

រើសប្រពន្ធដោយប្រើត្រចៀកល្អជាជាងប្រើភ្នែក។

169. Choose your wife on Saturday, not on Sunday.

ចូររកប្រពន្ធនៅថ្ងៃសៅរ៍កុំរកនៅថ្ងៃអាទិត្យ។

170. Christams comes but once a year.

ណូអែលមានតែម្ដងគត់ក្នុងរយ:ពេល១ឆ្នាំ។

171. Circumstances are the ruler of the weak but the instrument of the wise.

ហេតុការណ៍ផ្សេងៗ ជាចៅហ្វាយសម្រាប់មនុស្សល្ងង់ តែជាបាវរបស់អ្នកចេះ។

172. Civility costs nothing.

ភាពគួរសមពុំត្រូវចំណាយជាលុយកាក់ឡើយ។

173. A clean hands want no washing.

ដៃស្អាត ពុំត្រូវការលាងជម្រះឡើយ។

174. A clear conscience is a soft pillow.

មនសិការជ្រះថ្លាជាក្នើយដ៏ស្រទន់។

175. A clear conscience fear not false accusation.

មនសិការជ្រះថ្លា ពុំខ្លាចការចោទប្រកាន់ខុសឡើយ។

176. Clothes do not make a man.

សម្លៀកបំពាក់ ពុំអាចកំណត់មនុស្សបានឡើយ។

177. Clothes make a man.

សម្លៀកបំពាក់អាចកំណត់លក្ខណ:មនុស្សបាន។

178. Cold hand, warm heart.

ដៃត្រជាក់ ចិត្តកក់ក្ដៅ។

179. Coming events cast their shadow before.

ព្រឹត្តិការណ៍ដែលនឹងកើតឡើង តែងចោលប្រមោលជាមុន។

180. Common proverbs seldom lie.

សុភាសិតរួមជនជាតិ ពុំសូវដែលខុសឡើយ។

181. Confidence in yourself is the first step on the road to success.

ការមានជំនឿលើខ្លូនឯង ជាជំហា​នទី១ឆ្ពោះទៅរកជោគជ័យ។

182. Conversation teaches more than meditation.

ការសន្ទនា បង្រៀងមនុស្សច្រើនជាការអង្គុយភាវនា។

183. Constant dripping wears away the stone.

តំណក់ទឹកមួយតក់ៗជាប្រចាំ អាចធ្វើឲផ្ទាំងថ្មសឹកធ្លុះបាន។

184. Correct yourself what blame the other.

ចូរកែខ្លូនឯងឲស្អាតជាមុនសិននិងទិតៀនអ្នកដទៃ។

185. Counsel  is no command.

ការឲឪវាទ ពុំមែនជាការបង្គាប់បញ្ហាទេ។

186. Counsel in wine seldom prosper.

ឪ្យឪវាទពេលស្រវឹងពុំសូវចំរើន។

187. Contention's roots are thee : women land gold.

ប្រភបដែលនាំឲប្រកាប់ប្រចាក់គ្នាមាន៣: គឺស្រីញី ដីធ្លី និងលិយកាក់។

188. Courage and resolution are the spirit and soul of virtve.

សេចក្ដីក្លាហាន និងការតាំងចិត្តជាស្មារតី និងប្រលឹងនែគុណធម៏។

189. Courage and faith conquer circumstances.

សេចក្ដីក្លាហាាន និងការស្មោះត្រង់រមែងឈ្នះហេតុការណ៏គ្រប់យ៉ាង។

190. The cow knows not what her tail worth until she has lost.

ដរាបណាវាពុំទាន់ដាច់បាត់ គោវាពុំដឹងថាកន្ទុយវាមានប្រយោជន៏ប៉ុនណា​ឡើយ។
204-Cowards die often.

       មនុស្សកំសាក ស្លាប់ញឹកញាប់ណាស់។

205-The cowl does not make a monk.

       ស្បង់ជីពរ ពុំអាចធ្វើមនុស្សអោយទៅជាសង្ឃបានឡើយ។

206-Creditors have better memories then the debits ​​.

      ម្ចាស់បំណុល មានការចងចងជាងកួនបំណុល។

207-Critical analysis is the only way of getting facts.

       ការវិភាគគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ជាមាគ៌ាតែមូយគត់ឆ្ពោះទៅរកការពិត។

208-Crows do not pick crow's eyes.

       ក្អែកពុំចឹកក្អែកគ្នាឯងឡើយ។

209-The cure of hunger is food, that of ignorance is stud.

ចំណីអាហារសម្រាប់ព្យាបាលរោគស្រែកឃ្លាន       ដូចការសិក្សាសម្រាប់រោគអវិជ្ជាអ៊ីចឹងដែរ។

210-Curiosity is endless, restless and useless.

        ការចង់ដឹងចង់ឃើញ​ វាគ្មានទីបញ្ចប់ អន្ទះអន្ទែងហើយទីបំផុតឥត

      ប្រយោជន៏។

211-Curses like chicken come home to roost.

       អំពើលាមកនាំមកនូវផលអាក្រក់។

212-Custom rules the law.

       ទំនៀមទម្លាប់គ្រង់គ្រងច្បាប់។

213-Customer without reason is bot ancient error.

       ទំម្លាប់គ្មានហេតុផល មិនខុសអ្វីពីកំហុសពីកំហុសពីបុរសឡើយ។

214-Cut your coat according to your cloth.

       កាត់អាវលៃទៅតាមក្រណាត់របស់អ្នក (កុំឃើញដំរីជុះៗតាមដំរី)។

Proverb from the Alphabet D

D,d

215-Dally not with women or money.

កុំលេងសើចជាមួយស្រ្តី និងលុយកាក់។

216-Danger makes men devout.

      គ្រោះថ្នាក់ធ្វើឪ្យមនុស្សមានចិត្តស្មោះ។

217-Danger foreseen is half avoided.

       គ្រោះថ្នាក់ដែលដឹងមុន អាចបញ្ចៀសបានពាក់កណ្ដាលជាស្រេច។

218-Dangers are overcome by dangers.

      ឧបសគ្គ ជំនះដោយឧបសគ្គ។

219-The darkest hour is that before the dawn.

       ពេលងងឹតបំផុត​​ គឺមុនពេលព្រឹកព្រហាម។

220-A dead bee makes no honey.

      មេឃ្មុំងាប់ពុំផ្ដល់ទឹកឡើយ។

221-Dead men don't bite.

       មនុស្សស្លាប់ ពុំបង្កឲ្យមានគ្រោះថ្នាក់អ្វីឡើយ។

222-Death defies doctor.

       សេចក្ដីស្លាប់ពុំស្ដាប់គ្រួពេទ្យឡើយ។

223-Dearth keeps no calendar.

      សេចក្ដីស្លាប់ពុំកំណត់ពេលឡើយ។

224-Death is the end of all.

      កាលណាស្លាប់ទៅអ្វីៗក៏ចប់ដែរ។

225-Death is the remedy for all ills.

      សេចក្ដីស្លាប់ ជាមធ្យោបាយដោះស្រាយរាល់អំពើអាក្រក់ទាំងឡាយ។

​​​226-Death is the poor man's best physician.​​​​

       សេចក្ដីស្លាប់ ជាគ្រូពេទ្យដ៏សក្ដិសិទ្ធិរបស់អ្នកក្រ។

227-Death is the great leveler.

       សេចក្ដីស្លាប់ ជាការស្មើរភាពក្រៃលែងសម្រាប់មនុស្ស។

228-Debtors are liars.

      អ្នកជំពាក់បំណល់ជាមនុស្សភ។

229-Deceive a deceiver is no deceit.

      កុហកមនុស្សភរ មិនមែនជាការភូតភរឡើយ។

230-Deveivers have full mouths and empty hands.

      មនុស្សភូតភរមានដៃទទេតែមាត់ពេញ។

231-Deceiving those that trust us is more than a sin.

       បោកប្រាស់អ្នកដែលទុកចិត្តយើង វាអាក្រក់ជាងបាបនម្មទៅទៀត។

232-Deeds better than works.

       ធ្វើប្រសើជាងនិយាយ។

233-Delays are dangerous.

      ការពន្យាពេលនាំឲ្យគ្រោះថ្នាក់។

234-The devil is not so black as he is painted.

       មនុស្សអាក្រក់ មិនខ្មៅដូចគេលាបពណ៏បន្ថែមឡើយ។

235-Desire has no rest.

       តណ្ហាពុំមានទីបញ្ចប់ឡើយសម្រាប់មនុស្ស។

236-Despaire gives courage to coward.

       ការអស់សង្ឃឹមធ្វើឪ្យសេចក្ដីក្លាហានទៅជាកំសាក។

237-Devil is the roots of evil.

      មនុស្សអាក្រក់ជាឬសគល់នៃហេតុការណ៍អាក្រក់។

238-Difficulties strengthen the mind, as labor does the body.

      ទុក្ខលំបាកជួយហាត់ចិត្តឪ្យរឹងបឹងដូចគ្នានឹងការងារជួយរាងកាយឪ្យ​           មាំមួនដែរ។

239-Diligance is the mother of good fortune.

       ការយកចិត្តទុកដាក់នឹងការងារជាមាតានៃជោគល្អ។

240-Dillgance makes an expert a workman.

      ការយកចិត្តទុកដាក់លើកិច្ចការងារធ្វើឪ្យអ្នកជំនាញម្នាក់នៅ

      ជាកម្មករ។

241-Diligance is the great teacher.

      ការយកចិត្តដាក់ជាគ្រូដ៏អស្ចារ្យម្នាក់។

242-Dirty water will quench the fire.

      ទឹកកខ្វក់ក៏អាចពន្លត់ភ្លើងបានដែរ។

243-Discontent is the first step in progress.

      ទោមនស្សជាជំហានដំបូងឆ្ពោះទៅរកវឌ្ឍនភាព។

244- Diseases are the price of ill pleasure.

      ជំងឺដង្កាត់ ជាផលនៃការសប្បាយមិនសមរម្យ។

245-A disease known is half cured.

      ជំងឺដែលដឹងមុខមានន័យថា ជាបានពាក់កណ្តាលទៅហើយ។

246-Do as you would be done.

      បើអ្នកយល់ថា អាច ធ្វើបានចូរធ្វើទៅចុះ។

247-Do as he said. But not as he did .

       ពុតគ្រូកុំត្រាប់ ច្បាប់គ្រូចាំយក។

248-Do good receive good , do evil receive evil.

       ធ្វើល្អបានផលល្អ ធ្វើអាក្រក់បានផលអាក្រក់។

249-Do not forgetting past event you can take as guides in future events.

       កុំភ្លេចអតីតកាល ព្រោះវាជាមាគ៌ាសម្រាប់អ្នកនាពេលអនាគត។

250-Do not enjoy your happiness to the most degree.

       កុំត្រេកត្រកាល និងសុភមង្គលរបស់អ្នកខ្លាំងពេក។

251-Do not all you can ; spend not all you have ; believe not all you hear ; and

       tell not all you know.

      ចាស់បូរាណទូន្មានយើងកុំឪ្យធ្វើកិច្ចការ៤គឺកុំបញ្ចេញឪ្យអស់ពីសមត្ថភាព​

នូវអ្វីដែលអ្នកអាច កុំចំណាយទាល់តែអស់នូវទ្រព្យធនដែលអ្នកមាន កុំជឿទាំងស្រុងនូវអ្វីដែលគេនិយាយ និងកុំប្រាប់គេឪ្យអស់នូវរឿងអ្វីដែល​

      អ្នកដឹង។

252-Do not business with kinsman.

      កុំរកស៊ីជាមួយបងប្អូន។

253-Do not triumph before the victory.

       មុនទទួលជ័យជំនះ​ កុំអាលថាជោគជ័យ។

254-Do right and fear no man.

       កាលណាយើងធ្វើត្រូវ​ មិនត្រូវខ្លាចនណារឡើយ។

255-Doing is better than saying.

      ធ្វើ​ ប្រសើរជាងនិយាយ។

256-Do wrong once and you'll never hear the end of it.

      ធ្វើខុសម្ដង ខុសរហូត។

257-Dog doesn't eat dog.

      ឆ្កែ មិនស៊ីឆ្កែគ្នាវាទេ។

258-Dogs bark as they are bred.

      ឆ្កែកើតមកចេះព្រុះប្រៀបបានទៅ នឹងមនុស្សកើតមកសម្រាប់ធ្វើការ

      ដូច្នោះដែរ។

259-Dogs wag their tails not so much in love to you as to your bread.

       ឆ្កែកាលណាវាបក់កន្ទុយមិនមែនមានន័យថា

      វាស្រលាញ់អ្នកជាងអាហាររបស់អ្នកឡើយ។

260-The dogs bark, but the caravan goes on.

       ឆ្កែចេះតែព្រុះ មនុស្សចេះតែដើរ។

261-The dog that trots about finds a bone.

      ឆ្កែដែលរត់តត្រុក គង់អីនឹងប្រទះឆ្អឹងមួយដុំ។

262-A dog will not howl if you beat him with a bone.

      បើយើងវាយវានឹងឆ្អឹង ឆ្កែវាពុំស្រែកឡើយ។

263-Don't bite off more than you can chew.

      កុំខាំយកច្រើនជាងដែលអ្នកអាចទំពារបាន។

264-Don't boast until you see your egg is laid.

      កុំអាលអរ ដរាបណាអ្នកពុំទាន់ឃើញសត្រូវរបស់អ្នកដួលទេ។

265-Don't cackle till your egg is laid.

      បើមិនពងទេ កុំខ្តត។

266-Don't call the surgeon before you are ill.

      កុំហៅគ្រពេទ្យមុន​ពេលដែលអ្នកឈឺ។

267-Don't change horses in the midstream.

       កុំដូរសេះពាក់កណ្ដាលទី។

268-Don't climb the hill before you get to it.

       កុំអាលឡើងភ្នំមុនពេលអ្នកទៅដល់ជើងភ្នំ។

269-Don't count your chickens before they are hatched.

      កុំអាលរាប់កូនមាន់មុនពេលដែលវាញាស់។

270-Don't throw out your dirty water until you get in fresh.

      បើមិនទាន់បានទឹកថ្មី កុំទាន់ចាក់ទឹកកខ្វក់ចោល។

271-Don't cut off your nose to spite your face.

      កុំកាត់ច្រមុះដើម្បីបញ្ឈឺចិត្តមុខរបស់អ្នក។

272-Don't bargain for fish which are still in the water.

      កុំសង្ឃឹមត្រីនៅក្នុងទឹក។

273-Don't say "NO" till you are asked.

      បើគេមិនទាន់សួរទេ កុំអាលថាទេ។

274-Don't cross the bridge before you come to it.

      កុំឆ្លងស្ពានមុនពេលទៅដល់វា។

275-Don't cry out before you are hurt.

      កុំស្រែកយំ មុនពេលអ្នកឈឺ។

276-Don't empty jars before it rains.

      កុំអាលចាក់ទឹកចោលមុនពេលដែលភ្លៀងមិនទាន់ធ្លាក់។

277-Don' cut the bough you are standing on.

      កុំកាប់មែកឈើដែលអ្នកកំពុងតែឈរលើ។

278-Don't judge a book by its cover.

       កុំវាយតម្លៃសៀវភៅដោយគម្រប់ខាងក្រៅរបស់វា។

279-Don't jump your fences till you meet them.

      កុំលោតផ្លោះរបងដរាបណាអ្នកមិនទាន់ទៅដល់។

280-Don't pick me up before I am down.

      កុំលើកខ្ញុំ មុនពេលដែលខ្ញុំមិនទាន់ដួល។

281-Don't play with fire.

      កុំលេងជាមួយភ្លើង។

282-Don't put all your eggs into one basket.

      កុំផ្ញើការទុកចិត្តរបស់អ្នកទាំងអស់ទៅលើអ្នកណាម្នាក់។

283-Don't put the cart before the horse.

      កុំដាក់រទេះនៅពីមុខសេះ។

284-Don't ride a high hose.

      ខ្នួនទាបកុំតោង ដៃខ្លីកុំឈោង ស្រវាឱបភ្នំ។

285-Don't sell the bear's skin before you've caught him.

      កុំលក់ស្បែកសត្វមុនពេលអ្នកចាប់វាបាន។

286-Don't set the fox t         o keep your geese.

      កុំទុកចចកឱ្យនៅយាមក្ងានរបស់អ្នក។

287-Don't teach fishes to swim.

       កុំបង្រៀនត្រីអោយចេះហែល។

288-Don't teach dogs to bark.

      កុំបង្រៀនសត្វឆ្កែឱ្យចេះព្រុស។

289-Don't trouble until trouble troubles you.

      កុំបង្កឱ្យមានសេចក្ដីអំពល់ បើពុំនោះសោតទេ សេចក្ដីអំពល់នឹងរំខានអ្នក

      ជាមិនខាន។

290-Don't waste life in doubt and fears.

      កុំបណ្ដោយខ្លូនឪ្យធ្លាក់ទៅក្នុងការសង្ស័យ ស្ទាក់ស្ទើរ និងភ័យខ្លាច។

291-A door must be either open or shut.

       ទ្វាបើកមិនចំហ មានតែបិទ។

292-Drink is the sources of evil.

      គ្រឿងស្រវឹងជាប្រភពសេចក្ដីអាក្រក់។

293-Drinking water neither makes a man sick nor debt, nor his wife a widow

       សុរាពុំបានធ្វើឪ្យយើងមានជំងឺ ជំពាក់បំណុលឬក៏ធ្វើឪ្យប្រពន្ធទៅជាមេ

      ម៉ាយឡើយ តែមនុស្សទេតើ។

294-Drunkards and fools cannot lie.

       មនុស្សស្រវឹងនិងមនុស្សភ្លើ ពុំអាចនិយាយកុហកឡើយ។

295-A Drunkard's purse is a bottle.

       ហោប៉ារបស់មនុស្សប្រមឹក គឺដបស្រា។

296-A drunken heart won't lie.

       បេះដូងស្រវឹងនឹងមិននិយាយកុហកឡើយ។

297-Drunken joy brings sober sorrow.

       ការសប្បាយដោយងប់ងល់ នឹងនាំមកនូវទុក្ខព្រួយដ៏ក្រៀមក្រំ។

298-Drunkenss does not produce faults, it discovers them.

      ការស្រវឹងពុំបង្ករកំហុសឡើយ តែវាបើកកាយកំហុសទៅវិញ។

299-Dry bread at home is better than roast meat abroad.

       នំបុ័ងក្រៀមនៅផ្ទះ ប្រសើរជាងសាច់អាំងនៅខាងក្រៅ។

300-The dust raises by sheep doesn't choc the wolf.

       ធូលីដែលបង្ហុយដោយហ្វូងចៀម ពុំធ្វើឪ្យចកចឈ្លក់បានឡើយ។

301-Dying is as natural as living.

      សេចក្ដីស្លាប់គឺជារឿងធម្មតារបស់សត្វលោក។

Proverb from the Alphabet E

E,e

302-Each stain comes to sight on a horse that is white.

      គេអាចមើលឃើញស្នាមប្រឡាក់តែនៅលើសេះពណ៍សប៉ុណ្ណោះ។

303-Eagles do not breed doves.

      សត្វឥន្រ្ទីមិនដែលបង្កើតបានជាកូនលលកឡើយ។

304-Early wed, early dead.

      ឆាប់រៀបការកាល​ណា ឆាប់ស្លាប់កាលនោះ។

305-Early sow early mow.

       ឆាប់សាប ឆាប់បានច្រូត។

306-The early bird catches the worm.

      បក្សាបក្សីដែលរូតរះតែងជួបចំណី។

307-The early riser is sure to be in luck.

      អ្នកដែលរូតរះពិតជាមានសំណាង។

308-Early to be early to makes people healthy, wealthy and wise.

ដេកពីព្រលប់ ភ្ញាក់ពីព្រលឹម ធ្វើឱ្យយើងមានសុខភាព ទ្រព្យសម្បត្តិ និងបញ្ញា។

309-Early start makes easy stages.

      ផ្កាយដែលរះចេញមុនគេងាយនឹងត្រូវគេមើលឃើញ។

310-Easier to remove mountain, than to change habits .

      គាស់រំលើងភ្នំឱ្យរលាយស្រួលជាងផ្លាស់ប្តូរចរិតនិស្យ័យរបស់មនុស្ស។

311-Easier said than done .

      និយាយ ងាយជាងធ្វើ។

312-Easy come, easy go.

      បានមកស្រួល បាត់បង់ទៅវិញក៏ងាយដែរ។

313-East or West, home is best.

      គ្មានទីណាស្រួលជាងផ្ទះឬមាតុភូមិខ្លួនឯងឡើយ។

314-Eat at pleasure drink with measure.

       ស៊ីតាមសប្បាយ ផឹកតាមកម្រិត។

315-Eat to live, not live to eat.

      ស៊ីដើម្បីរស់ តែមិនត្រូវរស់ដើម្បីស៊ីនោះទេ។

316-Eaten bread is soon forgotten.

      គុណបំណាច់ឆាប់ភ្លេម​​​​​ តែគំនុំចាំបានយូរ។

317-Education polishes good natures and corrects bad ones.

      ការអប់រំជួយដុសខាត់ចរិតល្អ ហើយកែលំអចរិតអាក្រក់។

318-Eggs and oaths are easily broken.

      ស៊ុត និងសម្បថ ងាយនឹងបំបែកឬបំភ្លេចណាស់។

319-An empty sack cannot stand upright.

      បាវទទេពុំអាចឈរត្រង់បានឡើយ។

320-Empty vessels, makes the greatest sound.

      ធុងទទេ ឮខ្លាំង។

321-Enough is as good as a feast.

      ពាក្យថាគ្រប់គ្រាន់មានន័យស្មើនឹងការជប់លៀងមួយ។

322-Envy and convetousness, are never satisfied.

      ការច្រណែន និងការចង់បានទ្រព្យគេ ពុំដែលស្កប់ស្កល់ឡើយ។

323-Envy never enriched any man.

       ការច្រណែន ពុំដែលធ្វើមឱ្យនរណាម្នាក់បានឡើយ។

324-Even sugar itself may spoil a good dish.

       សូម្បីតែស្ករក៏អាចធ្វើឱ្យចានល្អមួយខូចបានឡើយ។

325-Evenning red and morning grey help the traveller on his way, evening grey

       and morning red bring down rain upon his head.

      ផ្ទៃមេឃក្រហមពេលល្ងាច ហើយប្រផេះពេលព្រឹកនោះគេអាចធ្វើដំណើរ

      ដោយពុំខ្លាចមានភ្លៀងឡើយ តែបើក្រហមពេលព្រឹកប្រផេះល្ងាចនោះ

      ភ្លៀងនឹងធ្លាក់ជាមិនខាន។

326-Every as likes to hear,  himself bray.

      រាល់សត្វប្រទោ ចូលចិត្តស្ដាប់ខ្លួនឯងយំ។

327-Everybody's business is nobody 's business.

    ការងាររបស់មនុស្សគ្រប់គ្នា មិនមែនជាការងាររបស់អ្នកណាផ្ងឡើយ។

328-Every bird likes its own nest.

    គ្រប់បក្សាបក្សី តែងចូលចិត្តសំបុករបស់វាផ្ទាល់។

329-Every brave man is the man of words.

    មនុស្សក្លាហានជាមនុស្សប្រកាន់សម្ដី។

330-Every cock sing in his own manner.

    គ្រប់មាន់ រងាវតាមរបៀបវាផ្ទាល់។

331-Every county has its customs.

     គ្រប់ប្រទេសតែងតែមានទំនៀមទន្លាប់របស់គេផ្ទាល់។

332-Every dog has its day.

    មនុស្សគ្រប់រូបទាំងអស់មានថ្ងៃបញ្ចប់របស់ខ្លួន។

333-Every dog is a hon at home.

    មនុស្សគ្រប់រូប សុទ្ធតែជាស្ដេចពេលនៅផ្ទះ។

334-Every family has a skeleton in a cupboard.

    រាល់គ្រួសារសុទ្ធតែមានរឿងអាស្រូវរបស់ខ្លួន។

335-Every flow must has its edd.

     គ្រប់ជំនោ ត្រូវមានលំនាច។

336-Every heart knows its ache.

     កិច្ចការរបស់នរណា អ្នកនោះដឹង។

337-Every man has his price.

    គ្រប់តែសេះ វាគិតថាសំពាយនៅលើខ្នងរបស់វាធ្ងន់ជាងគេ។

338-Every man has a fool in his sleeve.

    មនុស្សគ្រប់រូបសុទ្ធតែមានតម្លៃរបស់គេផ្ទាល់។

339-Every man is the architect of his own fortune.

    មនុស្សគ្រប់រូបជាស្ថាបនិក នៃជោគវាសនារបស់ខ្លួនផ្ទាល់។

340-Every man has a fool in his sleeve.

      មនុស្សគ្រប់រូបតែងមានកម្លើរបស់ខ្លូន។

341-Every man is importance of himself.

      មនុស្សម្នាក់ៗចេះផ្ដល់សារះសំខាន់ដោយខ្លូនឯង។

342-Every deed is to be judged by the doer's intention.

      រាល់អំពើទាំងអស់ត្រូវវិនិច្ឆ័យដោយចេតនារបស់អ្នកប្រព្រឹត្ត។

343-Every dog is valiant at his own door.

      គ្រប់តែសត្វឆ្កែ ក្លាហានបានតែនៅមាត់ទ្វារបស់នខ្លួនប៉ុណ្ណោះ។

344-Every groom is a king at home.

      នៅផ្ទះកូនកំលោះជាស្ដេចមួយអង្គ។

345-Every light has it shadow.

      រាល់ពន្លឺតែងមានស្រមោលរបស់វា។

346-Every extremity is a fault.

      រាល់ការនិយមជ្រុលជាកំហុសមួយ។

347-Every law is a loophole.

      គ្រប់តែច្បាប់សុទ្ធតែមានកកលល្បិច។

348-Every man is a son of his own works.

      មនុស្សគ្រប់រូប ជាកូនបង្កើតនឹងកិច្ចការរបស់គេផ្ទាល់។

349-Every man is a the nearest himself.

      មនុស្សគ្រប់រូប គិតផលប្រយោជន៍ខ្លូនឯងមុនគេបង្អស់។

350-Every man is a his own enemy.

      មនុស្សគ្រប់រូប ជាសត្រូវចំពោះខ្លូនឯង។

351-Every man cannot be a master.

      មនុស្សរាល់មិនសុទ្ធតែអាចធ្វើជាចៅហ្វាយទាំងអស់បានទេ។

352-Every man after,  his fashion.

      មនុស្សគ្រប់រូបចូលចិត្តធ្វើទៅតាមការនិយមរបស់គេ។

353-Every man has his fault.

      មនុស្សគ្រប់រូប តែងតែមានកំហុស។

354-Every man has weak side.

      មនុស្សគ្របរូបតែងតែមានចំណុចខ្សោយរបស់គេ។

355-Every man is a mad at some point.

      ពេលខ្លះមនុស្សយើងជាមនុស្សឆ្កួត។

      ពេលខ្លះមនុស្សយើងជាមនុស្សឆ្កួត។

356-Every one to his taste.

       មនុស្សម្នាក់ៗមានការនិយមផ្សេងៗពីគ្នា។

357-Every one is held to be innocent until he is proved guilty.

      មនុស្សយើងគ្រប់រូបបើពុំទាន់ឃើញ​​ កំហុសទេពុំដឹងថាខ្លួនមានកំហុសឡើយ។

358-Every man to his trade.

      កិច្ចការអ្នកណា អ្នកនោះធ្វើ។

359-Every thing come to him who waits.

      លាបសក្ការះគ្រប់បែបយ៉ាងបាន​មានដល់សម្រាប់តែអ្នកដែលនៅរង់ចាំ

      ប៉ុណ្ណោះ។

360-Every thing is mixed with mercy.

      បញ្ហាទាំងពួងត្រូវផ្សំដោយភាពសណ្ដោសមេត្តា។

361-Every white has its black

      រាល់ចំនុចស សុទ្ធតែមានចំនុចខ្មៅរបស់វា។

362-Evil communications corrupt good manners.

      ការសេពគប់អាក្រក់ ធ្វើឪ្យខូចចរិកល្អ។

363-Evil cures evil.

       ពាលស៊ីពាល អាក្រក់បង្រា្កបអាក្រក់។

364-The evil field will evil yield.

      ដីស្រែមិនល្អនឹងផ្ដល់ផលតិច។

365-Examples are better than precept.

      ឧទារហណ៏ប្រសើរជាងសិក្ខាបទ។

366-Experience is the mother of wisdom.

      បទពិសោធន៏ ជាមាតានៃចំណេះដឹង។

367-Experience without leaning is better than learning without experience.

      បទពិសោធន៏គ្មានការសិក្សា ប្រសើរជាងការសិក្សាតែគ្មានបទពិសោធន៏។

368-Experience is the best teacher.

      បទពិសោន៏ ជាគ្រូដ៏ប្រសើរបំផុត។

369-Extremes are dangerous.

      ការនិយមជ្រុលជាប្រភពគ្រោះថ្នាក់។

370-An eye for an eye ,a tooth for a tooth.

       ឈាមសងដោយឈាម។

371-The face is the index of mind.

      ទឹកមុខជាសញ្ញាប្រាប់យើងឪ្យដឹងទឹកចិត្ត។

Proverb from the Alphabet F

F,f

372-Failore teaches success.

       បរាជ័យបង្រៀនមនុស្សឪ្យទៅរកជ័យជំនះ។

373-Failure comes from land of willingness.

      បរាជ័យកើតមកពីកង្វះចេតនា។

374-Faint heart never won affair lady.

      ចិត្តមិនក្លាហានមិនដែលឈ្នះស្រីរូបស្អាតបានឡើយ។

375-Fair words fill not the belly.

      ពាក្យសម្ដីត្រឹមត្រូវពុំអាចបំពេញក្រពះបានឡើយ។

376-Fair face , but a  heart.

       មុខស្អាត​​  តែចិត្តអាក្រក់។

377-A faithful friend is a medicine of life.

       មិត្តដ៏ស្មោះត្រង់ជាឪសថនៃជីវិត។

378-False friends are worse than open enemies.

       មិត្តក្លែងក្លាយអាក្រក់ជាងសត្រូវចេញមុខ។

379-Familiarity breeds contempt.

      ការស្និទ្ធស្នាលពេកធ្វើឪ្យដឹងចិត្ត។

380-Far from eyes , far from heart.

       ឃ្លាតកាយ ណាយចិត្ត។

381-Fatfrom court , far from care.

      ឃ្លាតច្បាប់ ឃ្លាតការគោពច្បាប់។

382-Fast enough is well enough.

      លឿនល្មមប៉ុនណា បានប្រសើរល្មមប៉ុណ្ណោះ។

383-Fault confessed is half redressed.

       កាលណាយើដឹងកំហុស មានន័យថាយើងបានកែកំហុសពាក់កណ្ដាល

      ហើយ។

384-Fear of death is worse than death itself.

      ការភ័យខ្លាចសេចក្ដីស្លាប់វាអាក្រក់ជាងការស្លាប់ទៅទៀត។

385-Fear has a quick ear.

      ការភ័យខ្លាចមានត្រចៀកលឿនណាស់។

386-Fear is a great inventor.

      ការភ័យខ្លាចជាកំពូលអ្នកប្រឌិតម្នាក់។

387-Fear is stronger than love.

       ការភ័យខ្លាចមានឥទិ្ធលខ្លាំងជាងសេចក្ដីស្រលាញ់។

388-Feast  today , fast  tomorrow.

       ខ្ជះខ្ជាយនៅថ្ងៃនេះ ប្រឹងនៅថ្ងៃសែ្អក។

389-Fine feathers make fine birds.

       រោមអាចធ្វើឪ្យបក្សាបក្សីស្អាតទៅបាន

390-Fire,water and money are good  servants but bad masters.

      ភ្លើង ទឹក នឹងលុយ ជាបាវព្រាវដ៏ល្អ តែជាចៅហា្វយដ៏អាក្រក់។

391-First catch your hare.

       កាលណារូតរះមុនគេមុខជាទទួលបានលាភសក្ការះជាមិនខាន។

392-First comes, first served.

       មកដល់មុន បំរើមុន។

393First think , and then speak.

      គិតហើយ ចាំនិយាយជាក្រោយ។

394-A fool always rushed to the fore.

      មនុស្សល្ងើរតែងតែប្រញាប់ប្រញាលទៅរកខាងមុខ។

395-A  fool may give a wise man a counsel.

      មនុស្សល្ងើរម្នាក់អាចប្រដៅមនុស្សឆ្លាតម្នាក់បាន។

396-A fool's tongue is long enough to cur his own throat.

       អណ្ដាតមនុស្សភ្លើវែងល្មម នឹងកាត់កខ្លូនឯងបាន។

397-A fool knows more in his own house than a wise man in another.

      មនុស្សល្ងង់ម្នាក់ដឹងកិច្ចការក្នុងផ្ទះរបស់ខ្លូនច្រើនជាងមនុស្សឆ្លាតនៅឯផ្ទះ

      ដទៃ។

398-A fool may ask more questions in an hour than  a wise man can answer in

       seven years.

      មនុស្សល្ងង់អាចសួរសំនួរក្នុង១ម់ោ់ងបានច្រើនជាងមនុស្សឆ្លាតឆ្លើយរយះ

      ពេល៧ឆ្នាំ ទៅទៀត។

399-A fool may throw a stone into a well which a hundred wise men cannot pull

       out.

       មនុស្សល្ងង់ម្នាក់អាចគប់ដុំថ្មមួយដុំចូលទៅក្នុងអណ្ដួងដែលមនុស្សឆ្លាត

      ១០០នាក់ពុំអាចស្រង់មកវិញបាន។

400-A fool thinks he is wise, but a wise knows himself to be a fool.

      មនុស្សល្ងង់ខ្លៅរបែងគិតជាខ្លូនជាអ្នកចេះ តែអ្នកចេះយល់ថាខ្លូនជាអ្នក

      ល្ងង់ទៅវិញ។

401-Fools grow without watering.

       កម្ដៅដុះចេញមកដោយពុំបាច់ស្រោចទឹកឡើយ។402-A fool's tongue runs before his wit.

            អណ្ដាតមនុស្សល្ងង់គ្រលាស់ចេញមុនថីគំនិតរបស់ខ្លួន។

403-Fool's haste is no speed.

            ប្រញាប់ប្រញាល់ដោយល្ងិតល្ងង់​និងនាំអកាន់តែយឺតទៅវិញ។

404-Foolish fear doubles danger.

            ការភ័យខ្លាចដោយងងឹតងងុលបង្ករអោយមានគ្រោះថ្នាក់ទ្វេរទឿង។

405-Folly and learning often dwell together.

            កម្លើ​និងការចេះដឹង​ច្រើនតែនៅជាមួយគ្នា។

406-Forgiving our enemy is a charming way of revenge.

            ការដែលអាចបំភ្លេចសត្រូវរបស់យើងចោលបាន​គឺជាការ

            សងសឹកដ៏ល្អមួយ។

407-Forgiveness is perfect when the sin is not remembered

            ការអត់អោនទោសជាការល្អឥខ្ចោះនៅពេលដែលបាបកម្មពុំបានត្រូវគេរំលឹកទេនោះ។

408-Forewarned,forearmed.

            ដឹងគ្រោះថ្នាក់ជាមុនអាចត្រៀមទប់ទល់ជាមុនបាន។

409-Fortune is fickle.

            សំណាងមនុស្សតែងតែប្រែប្រួល។

410-Fortune is blind.

            សំណាងមនុស្សគ្មាននរណាមើលឃើញឡើយ។

411-Forune favours those who use their judgemen.

            ព្រេងសំណាងបានទៅលើអ្នកដែលចេះប្រើប្រាស់ការត្រិះរិះវិនិច្ឆ័យល្អិត

ល្អន់ប៉ុណ្ណោះ។

412-Fortune knocks once at least at everyman's gate.

            មួយជីវិតមនុស្ស យ៉ាងហោចណាស់ក៏ជួបព្រេងសំណាងម្ដងដែរ។

413-Fortune is good to him who knows to makegood use of it.

            ព្រេងសំណាងកើតមានសម្រាប់តែអ្នកដែលចេះទាញយកប្រយោជន៍ពីវាប៉ុណ្ណោះ។

414-A foul morning may turn to a fine dad.

            ពេលព្រឹកដែលអាប់អួរមួយអាចប្រែក្លាយទៅជាថ្ងៃល្អមួយ។

415-Four eyes see more than two.

            ភ្នែកបួនមើលឃើញច្រើនជាងភ្នែកពីរ។

416-Four things come not back;spoken word spentarrow,time past and neglected opportunity.

            មានវត្ថុបួនដែលពុំអាចត្រឡាប់ក្រោយវិញបានគឺ ពាក្យសម្ដីដែលនិយាយទៅហើយ ព្រួយដែលបាញ់ទៅ ពេលវេលា កន្លងហួសនិងឪកាសល្អដែលត្រូវបោះបង់ចោល។

417-Afriend in need isa friend indeed.

          ជួយគ្នាក្នុងគ្រាក្រ

            សម្គាល់មិត្ដល្អក្នុងគ្រាមានអាសន្ន។

418-A friend to all is a friend to none.

            អ្នកដែលថាខ្លួនជាមិត្តចំពោះមនុស្សគ្រប់រូបអ្នកនោះគ្មានមិត្តសោះ។

419-Friend is never known till a man have need .

            ដរាបណាយើងពុំមានទុក្ខលំបាក យើងពុំទាន់ដឹងថាតើនរណាជាមិត្តឡើយ

420-A friend is not soon gotten as lost.

            ការជ្រើសរើសមិត្តមិនឆាប់ដូចការបាតើបង់ឡើយ។

421-A friend's eye is s good mirror.

            ភ្នែករបស់មិត្តជាកញ្ចក់ដ៏ល្អមួយ។

422-Friendless is poor

          អ្នកដែលគ្មានសោះគឺជាអ្នកក្រ

423-Friendship is a plant which must be oflenwatered.

          មិត្តភាពប្រៀបបានទៅនឹងកូនរុក្ខជាតិដែលត្រូវការស្រោចទឹកជា​ញឹកញ​យដូច្នេះដែរ។

424-Frienship,the older it grows,the stronger it is.

          មិត្តកាន់តែចាស់ កាន់តែរឹងមាំ។

425-From hearing, comes wisdom; from  speaking ,repentance.

          ចំណេះដឹងកើតបានមកពីការស្តាប់ តែការសោកស្តាយកើតមកពី​ការនិយាយមិនប្រមាណ។

Proverb from the Alphabet G

G,g

426-Gentility without a bility is worse than plain beggary.

            ថ្កុំថ្កើនដោយគ្មានសមត្តភាពវាអាក្រក់ជាងភាពក្រីក្រដោយទៀងត្រង់ទៅទៀត។n

427-Genius is patience.

            ទេពកោសល្យជាការអំណត់។

428-Genius is the capacity of evading hard word.

            ទេពកោសល្យជាសមត្តភាពសម្រាប់បញ្ជៀសការងារធ្ងន់ធ្ងរ។

429-Give a loan and buy s quarrel.

            កាលណាអ្នកឲនរណាម្នាក់ខ្ចីប្រាក់ ហើយច្រើនតែទិញជម្លោះមកវិញ។

430-Give a child his will and he'll turn ill.

            កាលណាទំយើងក្មេងពេកនាំឲក្មេងខូច។

431-Give a dog s bad name and hang him.

            កាលណាស្អប់ហើយ តេងតែស្វែងរកចាប់កំហុស។

432-Give a mman enough eope and he'll hang himself.

កាលណាផ្ដល់សេរីភាពដល់មនុស្សល្ងង់ច្រើនពេក គេនឹងចងខ្លូនដោយសេរិភាពនោះ។

433-Give credit where credit is due.

            បើខ្ខ្ចីសង ចូរឲខ្ចីទៅចុះ។

434-Give  never a wolf the wether to keep.

            កុំទុកសត្វចចកឲចាំយាមចៀមរបស់អ្នក។

435-Gluttong kills more than swords.

            ការល្មាភស៊ីសម្លាប់មនុស្សច្រើនជាងដាវលំពែងទៅទៀត។

436-A gluttou is never generous.

            មនុសស្សល្មាភស៊ីមិនសសូវមានចិត្តសម្បុរឡើយ។

437-God sends fortune to fools.

            ព្រះផ្ដល់ព្រេងសំណាងឲមនុស្សល្ងង់។

438-God is above all.

            ព្រះសំខាន់ជាងអ្វីៗទាំងអស់។

439-God is no respecter of persons.

            ព្រះពុំតម្រូវឲមនុស្សគោរពឡើយ។

440-God provides for him that trusts.

            ព្រះជួយតែអ្នកដែលមានទំនុកចិត្តលើព្រះប៉ុណ្ណោះ។

441-God reaches us good things by our own hands.

ព្រះបញ្ជូនលាភសក្ការយើងតាមរយយើងតាមរយៈដៃរបស់យើងផ្ទាល់។

442-God help those who help themselves.

ព្រះជួយអ្នកដែលចេះជួយខ្លួនឯងជាមុនប៉ុណ្ណោះ។

443-God give the grain ,but we must make a furrow.

            ព្រះផ្ដល់អោយយើងនលនិយាយវគ្រាប់ពូជតែយើងជាអ្នកភ្ជួររាស់។

444-Good forgives sins,otherwise heaven would be empty.

            ព្រះតែងតែលើកលែងទោសចំពោះរាល់បាតុកម្ម​​​​​​​​​ បើពុំដូច្នេះទេឋានសួគ

            និង​ទទេស្អាត។

445-God is always on the side of the big battalions.

            ព្រះតែងឈរនៅខាងអ្នកខ្លាំង។

446-The gods send nuts to those who have no teeth.

            ព្រះជួយតែអ្នកមានសមត្ថភាពប៉ុណ្ណោះ។

447-Go down a ladder when you marry a wife, go up when you choose a

            friend.

            ពេលការប្រពន្ធប្រៀបបាននិងការចុះជណ្ដើរ តែការជ្រើសមិត្តប្រៀប

            បាននឹងការទឿងជណ្ដើរ។

448-Go to law for a sheep and lose your cow.

            បើក្ដីក្ដាំដោយសារតែរឿងចៀមមួយ នោះអ្នកនឹងត្រូវបាត់បង់គោមួយ។

449-Go abroad and you'll hear news of home .

            ចេញទៅក្រៅអ្នកនឹងលឺគេនិយាយពីអ្នក។

450-Gold dust blinds all eyes.

            ធូលីមាសធ្វើឲភ្នែកមនុស្សទៅជាខ្វាក់ទាំងអស់។

451-Gold goes in at any gate except heaven's.

          មាសចូលបានគ្រប់់តែច្រកទ្វារ លើកលែងតែទ្វារឋានសួគ៌។

452-Good counsel never comes too late.

          ដំន្មានល្អពុំដែលហួសពេលឡើយ។

453-A good fame is better than a good face.

          កេរ្តិ៏ឈ្មោះល្អប្រសើរជាងមុខស្អាត។

454-a good heart never lie.

          ចិត្តសប្បុរពុំដែលនិយាយភឡើយ។

455-Good advice is beyond price.

          ដំបូន្មានល្អមានតម្លៃពុំអាចផ្ទឹមបានឡើយ។

456-Good  anvil dose not fear the hammer.

          ដែកទ្រនាប់ល្អពុំដែលខ្លាចញញូរឡើយ។

457-Good beginning makes a good ending.

          បើចាប់ផ្ដើមដំណើរការល្អ បញ្ចប់ទៅវិញក៍សម្រេចបានផលល្អ។

458-Good can never grow out of evil.

          អំពើល្អពុំដែលដុះចេញពីអំពើអាក្រក់ឡើង។

459-Good deed is never lost.

          អំពើល្អពុំដែលបាត់បង់ទៅឡើយ។

460-A good dog deserves a good bone.

          មនុស្សល្អ សមនឹងបានផលល្អ។

461-A good friend is my nearest.

          មិត្តសាច់ញាតិជិតបំផុតសំរាប់ខ្ញុំ។

462-A good husband makes a good wife.

          ស្វាមីល្អចេះអប់រំប្រពន្ធកូនបានល្អ។

463-A good heart is more precious than gold.

          ចិត្តល្អមានតម្លៃជាងមាសប្រាក់។

464-Good broth may be in an old pot.

          ទឹកស៊ុបឆ្ងាញ់រំងាស់ក្នុងឆ្នាំងចាស់។

465-A good maxim is never out of season.

          ភាសិតល្អពុំដែលហួសរដូវឡើយ។

466-Good men suffer mush.

          មនុស្សល្អទទួលរងការឈឺចាប់ច្រើន។

467-A good lawyer must be a great liar.

          មេធាវីពូកែពិតជាអ្នកពូកែភូតភម្នាក់។

468-A good painter can draw a devil as an angel.

          ជាងគំនូរពូកែអាចគូររូបបិសាចឲដូចរូបទេវតាបាន។

469-Good manners are the fine flowers of civilization.

          ចរិយាមាយាល្អជាបុប្ផានៃជាតិអារ្យធម៏។

470-A good marksman may miss.

          អ្នកបាញ់ត្រង់គង់អីនឹងខុស។

471-A good name is better than rich.

          មានកេរ្តិ៏ឈ្មោះល្អប្រសើរជាងទ្រព្យសម្បត្តិ។

472-A good name is sooner lost than won.

            ការបាត់បង់កេរ្តិ៏ឈ្មោះងាយជាងទទួលបានកេរ្តិ៏ឈ្មោះ។

473-A good name keeps it's luster in the dark.

            កេរ្តិ៏ឈ្មោះល្អបង្កប់ភាពរុងរឿងរបស់វានៅក្នុងទីងងឹត។

474-Good neighbor good tomorrow.

            ជិតខាងល្អ អនាគតល្អ។

475-Good words cost  nothing and are worth much.

            សម្ដីផ្អែមល្ហែមរមទម្យពុំចំណាយប្រាក់កាសទឿយ តែមានតម្លៃខ្ពស់។

476-Good law often proceeds from bad manner.

            ច្បាប់ល្អច្រឿនកើតចេញមកពីចរិកអាក្រក់។

477-Goodness is better than beauty.

            ភាពល្អបរិសុទ្ធប្រសើរជាងរូបសម្ផស្ស។

478-Gossiping and lying go together.

            ការនិយាយរអេចរអូច​ និងភូតភរជាមិត្តនិងគ្នា។

479-Grain by grain, the hen fills her belly.

            តក់ៗ​​ ពេញបំពង់(មួយគ្រាប់ម្ដងៗសត្វមាន់អាចបំពេញគែបាន)។

480-Great and small have need of one another.

            ខ្ពស់រក្សាទាប អ្នកប្រាជ្ញរក្សាខ្លៅ ប្រៀបដូចសំពៅពឹងសំប៉ាន។

481-Grasp all ,lose all.

            ការធ្វើកិច្ចការអ្វីមួយលោភពេក នឹងនាំអោយបរាជ័យ។

482-Grasp boast all, small toast.

            អួតពេកតែងតែនាំអោយសម្រេចបានផលតិចតួច។

483-Great leap gives a great shake.

            លោតខ្លាំង រញ្ជួយខ្លាំង។

484-A great man is one who knows time.

            បញ្ញាជនរមែងស្គាល់ពេលវេលាជានិច្ច។

485-Great man remember no fault of littlemen.

            អ្នកប្រាជ្ញរមែងមិនប្រកាន់ទោសកំហុស​អ្នកតូចទាបទឿយ។

486-Great ship asks deep waters.

            នាវាធំត្រូវការទឹកជ្រៅ។

487-Great talkers are little doers.

            អ្នកពូកែទ្រឹស្ដី ច្រើនតែមិនពូកែធ្វើ។

488-Great without small make a bad wall.

            ខ្ពស់រក្សាទាប​ មាន​រក្សាខ្សត់ប្រៀបដូចសំពត់រុំពីក្រៅរឺសំពៅពឹង

            សំប៉ាន។

489-Great thing are done through courage than through wisdoms.

            កិច្ចការធំដុំច្រើនសម្រេច​តាមរយះសេចក្ដីក្លាហានជាងបញ្ញា។

490-Great braggarts, little doers.

            មនុស្សអួតច្រើន​ ច្រើនជាអ្នកធ្វើតិច។

491-Great fortune brings with its great misfortune.

            ប្រយោជន៏ធំច្រើនតែនាំមកជាមួយគ្រោះថ្នាក់ធំ។

492-Great minds think alike.

            គតិបណ្ឌិតយល់ឃើញដូចៗគ្នា។

493-Great spenders are bad lenders.

            អ្នកពូកែចាយក៏ជាអ្នកពូកែខ្ចីដែរ។

494-Greedy folks have long arms.

            មនុស្សល្មោភមានដៃវែង។

495-Greedy eaters dig their grave with their teeth.

មនុស្សល្មោភស៊ីស្លាប់ដោយសារមាត់ ហើយគេយកធ្មេញជីកផ្នូរ​សម្រាប់កប់ខ្លួឯង។

496-A green wound is soon healed.

            របួសថ្មីងាយនឹងព្យាបាលឲឆាប់ជា។

497-Grey hairs are death's blossoms.

            សក់ស្កូវជាពន្លកនៃការឈានទៅរកសេចក្ដីស្លាប់។

498-Guilt has very quick ears to an accusation.

            អ្នកប្រព្រឹត្តខុសមានត្រចៀកវៃណាស់ចំពោះការចោរប្រកាន់ណាមួយ។

Proverb from the Alphabet H

H,h

499-Habit cures habit.

            ទម្លាប់កែទម្លាប់។

500-Habit is a second nature.

            ទម្លាប់ជាធម៏ជាតិទីពីរ។

501-Half a loaf is better than no bread.

            នំបុ័ងកន្លះដុំប្រសើរជាងអត់សោះ។

502-Half the truth is often a whole lie.

            ពាក្យថាពិតេពាក់កណ្ដាលច្រើនតែជារឿងភរទាំងដុល។

503-Handsome is a handsome does.

            អ្នកដែលសមនឹងទទួលការគោរព គឺអ្នកដែលប្រព្រឹត្តគួរឲគេគោរព។

504-Happiness takes no account of time.

            សុភមង្គលមិនដែលរើសពាកឡើយ។

505-Happy is the man who has been able to understand the course of thing.

            សេចក្ដីសុខរមែងកើតមានដល់បុគ្គលដែលយល់ច្បាស់ពីហេតុការណ៏។

506-Happy is the nation without a history.

            សេចក្តីសុខកើតមានដល់ប្រជាជាតិមួយដែលគ្មានប្រវត្តិសាស្រ្ត។

507-Hard words break no  bones.

ពាក្យសម្ដីខ្កាំងៗពុំអាចបំបែកឆ្អឹងបានឡើយ។

508-Hardest work is to do nothing.

            ការងារលំបាកបំផុត គឺការដែលគ្មានអ្វីធ្វើសោះ។

509-Hatred is worse than murder.

            សេចក្តីស្អប់គុំគួនអាក្រក់ជាងឃាតកម្មទៅទៀត។

 510-Haste is the sister of repentence .

            ការប្រញាប់ប្រញាល់ពេកជាបងប្អូន នឹងការស្ដាយក្រោយ។

511-Haste is the  mother of imperfection.

            ការប្រញាប់ប្រញាល់ពេកជាមាតានៃអសុក្រឹកភាព។

512-Haste makes waste.

            តក់ៗពេញបំពង់ ឆុងៗកន្លះក្រហែត។

513-Haste trips over own heels.

            ប្រញាប់ប្រញាល់ពេកធ្វើឲជំពប់ជើង។

514-Hasty climbers have sudden falls.

            អ្នកឡើងប្រញាប់ប្រញាល់ពេកនឹងជាបន្ទាន់ដែរ។

515-Have patience with a friend rather than lose forever.

            អត់ធ្មត់ នឹងអធ្យាស្រ័យដល់មិត្តប្រសើរជាងបាត់បង់រហូត។

516-He conquers who endures.

            កាលណាមានចិត្តអំណត់តែងមានជោគជ័យ។

517-He has no home whose home everywhere.

            អ្នកដែលមានផ្ទះនៅគ្រប់ទីកន្លែង គឺអ្នកនោះគ្មានផ្ទះសោះ។

518-He gains enough who misses all ill turns.

            កាលណាជៀសបានហេតុការណ៍អាក្រក់គ្រប់យ៉ាងមានន័យថា​ទទួលបានជោគជ័យយ៉ាងបរិបូណ៍។

519-He is a good friend who speaks well of us behind our back.

            មិត្តល្អ គឺជាមិត្តដែលនិយាយល្អនៅពីក្រោយខ្នងយើង។

520-He who opens his heart to ambition close it to repose.

            បុគ្គលណាម្នាក់បើកទ្រូងអោយមហិច្ឆតាចូលលុកលុយហើយ តែងតែ

            បិទទ្រូងសម្រាប់ភាពស្ងប់ស្ងាត់នៃចិត្ត។

521-He who slowly gets angry keeps his anger longer.

            មនុស្សឆាប់ខឹងបាត់កំហឹងទៅក៏ឆាប់ ឯមនុស្សមិនងាយខឹងរសាយ

            កំហឹងទៅវិញក៏យូរ។

522-He is not fit to command others, that cannot command himself.

            អ្នកដែលមិនដែលត្រួតត្រា និងបញ្ជាខ្លួនឯងបាន ពុំសមនិងបញ្ជា

            ត្រួតត្រាអ្នកផ្សេងទឿយ។

523-He that is master of himself , will soon be master of others.

            អ្នកដែលធ្វើម្ចាស់លើខ្លួនឯងបាន នឹងអាចធ្វើម្ចាស់លើអ្នកដទៃបាន។

524-He that is does ill ,hates the light.

            មនុស្សដែលប្រព្រឹត្តអំពើអាក្រក់ ស្អប់ពន្លឺភ្លើង។

525-He that has done ill once ,will do it again.

            មនុស្សដែលធ្លាប់ប្រព្រឹត្តអាក្រក់ម្ដងហើយ នឹងប្រព្រឹត្តអាក្រក់នៅ

            ពេលណាម្ដងទៀត។

527-He is happy that thinks himself so.

            ទាល់តែគិតថាខ្លួនមានសុភមង្គល ទើបមានសុភមង្គលពិតទៅកើត។

528-He is never ease that is angry.

            អ្នកដែលចូលចិត្តខឹង​ពុំដែលបានធូរស្បើយក្នុងចិត្តទ្បើយ។

529-He is not poor that has little ,but he who desires much.

          អ្នកមានទ្រព្យតិចមិនមែនមានន័យថាក្រទេតែអ្នកដែលមានតណ្ហា

            ក្រាស់ទេទើបក្រ។

530-He knows the water well who has waded through it.

            អ្នកដែលធ្លាប់ចុះប្រទ្បូកទើបស្គាល់ច្បាស់

531-He laughs best who laughs last.

            អ្នកសើចក្រោយគេ សើចបានសមជាងគេ។

532-He'll eat till he sweats and work till he freezes.

          បើអ្នកស៊ីរហូតបែកញើស ត្រូវធ្វើការរហូតដល់ស្ងួតញើស។

533-He that cannot obey cannot command.

          អ្នកដែលពុំចេះបង្កាប់ក៍ពុំអាចបញ្ចាបានដែរ។

534-He that come first to the hill may sit where he will.

          អ្នកដែលទៅដល់មុនអាចអង្គុយទីណាក៏បានស្រេចតែខ្លួនចង់។

535-He that lives wickedly can hardly die honeslly.

            មនុស្សដែលដិតដាមទៅដោយអំពើឃោឃៅ មិនងាយនឹងស្លាប់ទៅ​ដោយអំពើទៀងត្រង់ឡើយ។

536-He that knows nothing,doubts nothing.

             មានតែមនុស្សមិនចេះមិនដឹងអ្វីទាំងអស់ ទើបគ្មាការបារម្ភអ្វីទាំងឡើយ

537-He that borrows binds himself with his.

            មនុស្សដែលចូលចិត្តខ្ចីគេ នឹងចងខ្លួនឯងនឹងចំណងអ្នកជិតខាងរបស់​ខ្លួន។

538-He that commits fault,thinks everyone speaks of it.

            បុគ្គលដែលប្រព្រឹត្តខុស តែងគិតថាគេរាល់គ្នានិយាយពីខ្លួន​(គោដំបៅខ្នងក្អែកហើររំលងរសាយកន្ទុយ)។

539-He has nothing that is not contented.

            កាលបើគេពុំអាចបំពេញបំណងរបស់ខ្លួនបានហើយមានន័យថាគេគ្មាន​អ្វីទាំងអស់។

540-He is at ease who has enough.

            អ្នកដែលមានគ្រប់គ្រាន់លែងក្វាយខ្វល់អ្វីទាំងអស់។

541-He that desires but little has no need of must.

            អ្នកដែលមានតណ្ហាតិចពុំត្រូវការច្រើនឡើយ។

542-He has enough who is contented with little.

            អ្នកដែលមានតណ្ហាតិចតែងតែយល់ថា ខ្លួនគ្រប់គ្រាន់។

543-He that falls in love with himself, little.

            មានអ្នកដែលធ្លាក់ខ្លួនស្រលាញ់ខ្លួនឯងផ្ទាល់ទេ ទើបគ្មានគូប្រជែង។

544-He that great nose thinks everyone is speaking of it.

            មនុស្សមានខ្លួន តែងរអៀសខ្លួន។

545-He that money in his purse cannot what a head on his shoulders.

            អ្នកមានលុយ មិនដែលចង់បានក្បាលនៅលើស្មាឡើយ។

546-He that has money children knows not what love is.

            អ្នកដែលគ្មានកូន ពុំទាន់ដឹងថា តើអ្វីទៅជាសេចក្ដីស្រលាញ់។

547-He that has no money  needs on purse.

            អ្នកដែលគ្មានប្រាក់ពុំចាំបាច់ត្រូវការការបូបទឿយ។

548-He that has no silver in his purse should have silk in his tongue.

            បើគ្មានប្រាក់គួរតែមានថ្វីមាត់។

549-He that is afraid of wounds must not come near abattle.

            ហ៊ានស្បែកដាច​ ខ្លាចស្បែកស្វិត។

550-He that is full of himself is very empty.

            អ្នកដែលគិតថា ខ្លួនចេះសព្វគ្រប់ អ្នកនោះពុំចេះអ្វីទាល់តែសោះ។

551-He that laughs on Friday will weep on Saturday .

            អ្នកដែលសើចចំអកអោយគេនៅថ្ងៃសុក្រ​ នឹងយំនៅថ្ងៃសៅរ៍។

552-He that is once born, once must die .

            មនុស្សយើងកើតមកម្ដង ស្លាប់ទៅក៏ម្ដង។

553-He dies like a beast who has done on good while.

            បុគ្គល់ដែលពុំបានធ្វើល្អនៅពេលរស់ ស្លាប់ទៅក៏មិនខុសពីសត្វតិរច្ឆាន

            ទឿយ។

554-He that once deceives,  is ever suspected.

            មនុស្សយើងកាលណាធ្លាប់ធ្វើខុសម្ដងហើយ គ្មានពេលណានឹង

            ត្រូវគេលែងសង្ស័យទឿយ។

555-He that will lie , will steal.

            មនុស្សចេះភរ ក៏ចេះលួចដែរ។

556-He that will swear , will lie .

            មនុស្សស្បថ​ ក៏ជាមនុស្សភរម្នាក់ដែរ។

557-He that will cheat a play, will cheat you anyway.

            មនុស្សដែលលេងល្បិចក្នុងល្បែង​ នឹងលេងល្បិចជាមួយអ្នកជាមិន

            ខាន។

558-He that serves well needs not ask his wages.

            កូនឈ្នួលពុំត្រូវការសួរដេញដោលពីរឿងប្រាក់កម្រៃទឿយ

559-He that is born to be hanged ,shall never be drown.

            អ្នកដែលកើតមកបំរងតែថ្កុំថ្កើងពុំអាចនឹងអាប់់អោនបានឡើយ​(បំរងមាន គង់តែមាន)។

560-He that down with dogs must rise up with fleas.

            អ្នកដែលរស់នៅជាមួយឆ្កែ ច្បាស់ជាក្រោកឡើងជាមួយចៃឆ្កែ។

561-He that lives with the wolves learns to howl.

            អ្នកដែលរស់នៅជាមួយចចកច្បាស់ជាចេះលូ។

562-He that loses his honesty has nothing else to lose.

            អ្នកដែលបាត់បង់សច្ចធម៍ហើយគ្មាននៅសល់អ្វីទៀតសំរាប់បាតបង់​ឡើយ។

563-He that rises climbed, never fell.

            មានតែក្រោមយឺតត្រូវតម្រូកពេញមួយថ្ងៃ។

564-He that rises late must trot all the day.

            អ្នកដែលក្រោមយឺតត្រូវតម្រុកពេញមួយថ្ងៃ។

 565-He that trouble , never misses.

            អ្នកដែលស្វែងរកទុក្ខ មិនដែលនឹកស្ដាយ។

566-He that thniks too must  of his virture makes others thniks of his vices

            អ្នកដែលគិតតែអំពើល្អរបស់ខ្លួនច្រើនពេក នាំឲអ្នកផងគិតពីអំពើ​អាក្រក់របស់បុគ្គលនោះទៅវិញ។

567-He that will not work,shall not eat.

            អ្នកដែលពុំធ្វើការពុំគួរបរិភោគឡើយ។

568-He that has been bitten  by a serpent,is afraid of a rope.

            អ្នកដែលធ្លាប់ពស់ចឹកខ្លាចតាំងពីខ្សែពួរឡើងទៅ។

569-He that stumbles twice over one stone ,, deserves to break his shin.

            បើគេជំពប់ពីលើកដោយដុំថ្មតែមួយដុំ គេសមនឹងបែកស្មងជើងហើយ។

570-He that sows virtur reaps

អ្នកដែលសាបព្រួសគុណធម៍ នឹងច្រូចកាត់នូវកេរ្ដិ៍ឈ្មោះ។

571-He who leaves fame does not die.

            បុគ្គលដែលបន្សុលទុកនូវកេរ្ដិ៍ឈ្មោះពុំស្លាបទៅជាមួយរាងកាយរបស់​គេឡើយ។

572-He that is born a fool is never cured.

            មនុស្សល្ងង់តាំងពីកំណើតគ្មានគ្រូពេទ្យណាព្យាបាលបានឡើយ។

573-He is a fool who makes his physician his heir.

            .មនុស្សល្ងង់ទុកឲគ្រូពេទ្យជាអ្នកទទួលមរតករបស់ខ្លួន។

574-He is wise  who look ahead.

            មនុស្សឆ្លាតចេះសម្លឹងទៅមុខ។

575-He that forgives gains the victory.

            មនុស្សដែលមានចិត្តមេត្តាសណ្ដោសប្រណីច្រើនទទួលបានជោគជ័យ

576-He that will steal an egg will steal an ox.

            លួចស៊ុមួយនៅថ្ងៃនេះ។

577-He who begins many finishes but few.

            អ្នកដែលផ្ដើមប្រកបការងារច្រើនមុខ និងសម្រេចបានតិចតួច។

578-He who gains time everything.

            អ្នកដែលរកបានពោល អាចរកបានអ្វីៗគ្រប់យ៉ាង។

579-He who gives fair words feeds you with an empty spoon.

            មនុស្សត្រឹមត្រូវ នឹងបញ្ចុកអ្នកជាមួយនឹងស្លាបព្រាទទេ។

580-He who hesitates is lost.

            អ្ន កដែលស្ទាក់ស្ទើរនឹងត្រូវខាតបង់។

581-He who holds the ladder is as guilty as he who mounts the wall.

            អ្នកកាន់ជណ្ដើរ ជាប់ទោសដូចអ្នកឡើងដែរ។

582-He who himself best esteems himself least.

            បុគ្គលដែលស្គាល់ខ្លួនឯង​ រមែងអួតសរសើរខ្លួនឯងតិមតួចបំផុត។

583-He who laughs at crooked men should need walk very straight.

            អ្នកដែលសើចឪ្យមនុស្សគម​ គួរដើរឪ្យត្រង់។

584-He who hunts two hares lost both.

            ត្រីរ៉ស់ក៏រួច​ ទន្សាយក៏រួច។

585-He who forgives others , god forgives him.

            បើអ្នកសណ្តោសប្រណីដល់ជនដទៃ ព្រះនឹងប្រទានការសណ្តោស

            ប្រណីដល់អ្នកវិញ។

586-He lives long that lives well.

            រស់ដោយសុភមង្គលប៉ុនណា គឺអាយុវែងប៉ុណ្ណោះ។

587-He who speaks much of others burns his tongue.

            មនុស្សនិយាយដើមគេ​​​​​​​​  ច្រើនដុតអណ្តាតខ្លួនឯង។588- He who leaves his house in search of happiness pursues of shadow.

អ្នកដែលចេញពីផ្ទះស្វែងរកសុភមង្គល មិនខុសពីការដេញចាប់

ស្រមោលឡើយ។

589-He cannot hate cannot love.

បើមិនចេះស្អប់ ក៏មិនចេះស្រលាញ់ដែរ។

590-He that wants health wants all.

អ្នកដែលចង់បានសុខភាព​ មានន័យថា ចង់បានអ្វីទាំងអស់។

591-He that desires honours , is not worthy of honour.

បុគ្គលដែលស្រែកឃ្លានកិតិ្តយស​ ពុំឲ្យតម្លៃលើកិតិ្តឡើយ

592-He that does nothing, does never amiss.

​​      អ្នកពុំដែលធ្វើអ្វីសោះពុំដែលមានកំហុសឡើយ។

593-  He that knows  little, often   repeats it.

             អ្នកចេះតិច​ច្រើនតែនិយាយច្រំដែលពីអ្វីដែលខ្លួនចេះ

594- He is lifeless that is faultless.

​          គ្មានជិវិត​​​​​​​​​​​​​​​​ ទើបគ្មានកំហុស

595- He who  pleased everybody died before he wasborn.

​មានតែមនុស្សស្លាប់មុនកើតទាទើបអាចបំពេញចិត្តមនុស្សគ្រប់រូបបាន។

596- He who sleeps catches no fish.

            ​​មនុស្សដេកពុំអាចចាប់ត្រីបានឡើយ។

597- He who swims in will sink in sorrow.

បុគ្គល ដែលហែលក្នុងបាបកម្ម​នឹងលិចលង់ក្នុងភាពសោកសៅ។

​​​

598- He who climbs the ladder must begin at the bottom.

          អ្នកឡើងជណើ្តរត្រូវឡើងពីក្រោមទៅ។

599-He works best who know his trade.

អ្នកពូកែក្នុងការងារ​គឺជាអ្នកដែលស្គាល់កិច្ចការរបស់ខ្លួន។

600-He that marries for wealth,sells his trade.

មានតែមនុស្សលក់សេរីភាពទេទើបសុខចិត្តរៀបការដើម្បីទ្រព្យសម្បត្តិ។

601-He that has a wife has a master.

អ្នកដែលមានប្រពន្ធក៏មានចៅហ្វាយនាយក្នុងពេលជាមួយគ្នាដែរ។

602-He that falls today,may rises tomorrow.

អ្នកដែលដួលនៅថ្ងៃនេះ​នីង​អាចងើបវិញនៅថ្ងៃស្អែក។

603-He that has nothing needs fear to lose nothing.

អ្នកដែលគ្មានអ្វីសោះមិនត្រូវការព្រួយបារម្ភពីបាត់បង់អ្វីឡើយ។

604-He that is in poverty is still in suspicion.

បុគ្គលដែលស្ថិតក្នុងភាពក្រីក្រ​នៅឡើយ​នៅតែស្ថិតក្នុងភាពសង្ស័យ។605-He who is contented in his poverty is wonderful rich.

          អ្នកដែលពេញចិត្ត នឹងភាពក្រក្រីរបស់ខ្លួន អ្នកនោះជាអ្នកមាន​ដ៏ប្រសើរម្នាក់។

606-He that promises too much , means nothing.

      អ្នកដែលសន្យាច្រើនហួសហេតុមានន័យថា ពុំបានសន្យាអ្វីទាំងអស់។

607-He who excuses himself , accuses himself.

អ្នកណាអត់អោនទោសឲ្យខ្លួនឯង អ្នកនោះចោទប្រកាន់ទៅលើខ្លួនឯងផ្ទាល់។

608-He is a slave of the greatest slave, who serves nothing but himself.

       មនុស្សគ្រប់រូបជាកញ្ចះរបស់តណ្ហាខ្លួនឯង ហើយដែលពុំបំរើនរណាក្រៅពីខ្លួនឯងផ្ទាល់។

609-He is unworthy to live who lives only for himself.

      បុគ្គលដែលរស់សម្រាប់តែខ្លួនឯង​ ពុំមានតម្លៃនឹងរស់នៅឡើ​យ។

610-He that has no shame , has no conscience.

      មនុស្សឥតអៀនខ្មាស ពុំមានមនសិការឡើយ។

611-He who is without shame , all the world is his.

      មនុស្សដែលគ្មានការអៀនខ្មាសចារ់ទុកពិភពលោកនេះជារបស់ខ្លួន។

612-He cannot speak well that cannot hold his tongue.

          មនុស្សដែលសូវចេះទប់មាត់ពុំសូវចេះនិយាយបានល្អទេ។

613-He who trusts not , is not deceived.

          អ្នកដែលពុំសូវទុកចិត្តនរណាម្នាក់ ពុំសូវត្រូវគេបោកប្រាស់ឡើយ។

614-He that lives by sword , dies by sword.

          អ្នកគុណដាវ និងស្លាប់ដោយសារដាវ។

615-He that has money , has what he wants.

          មានលុយ​ មានអ្វីទាំងអស់។

616-He that rich enough that want nothing.

          អ្នកមានគ្រប់គ្រាន់ពុំចង់បានអ្វីទៀតឡើយ។

617-Heath and gaiety foaster beauty

          សុខភាពនិងភាពរីករាយ​ ជួយបង្កើតសម្ផស្ស។

618-HeaIth is great riches.

          សុខភាពជាទ្រព្យសម្បត្តិដ៏ថ្លៃថ្លាបំផុត។

619-HeaIth is better than wealth.

          សុខភាពប្រសើរជាងទ្រព្យសម្បត្តិ។

620-HeaIth is no valued till sickness comes.

          ដរាបណាគេពុំទាន់មានជំងឺទេ សុខភាពពុំទាន់មានតម្លៃឡើយ។

621-Hear much , speak tittle.

          ចូរស្ដាប់ច្រើនជាងនិយាយ។

622-Hear twice before you speak once.

          ស្ដាប់ពីរដងចាំនិយាយម្តង។

624-Heaven and hell are within the heart.

          ឋានសួគ៌និងឋាននរក​តាំងនៅក្នុងចិត្តរបស់យើង។

625-Hell is always open.

          ផ្លូវទៅកាន់ឋាននរកតែងតែបើកចំហ។

626-Hell is wherever heaven is not.

          ឋាននរកជាកន្លែងណាដែលគ្មានឋានសួគ៌។

627-High places have their precipices.

          ទីខ្ពស់មានចំណោតខ្ពស់។

628-The highestl building is in the most danger of falling.

          ខ្ពស់ណាស់ គ្រោះថ្នាក់ណាស់។

629-The highest branch is not the safest roost.

          មែកខ្ពស់បំផុតមិនមែនជាទ្រនំសុខសាន្តបំផុតទេ។

630-History is only a confused heap of facts.

          ប្រវត្តិសាស្រ្តគ្រាន់តែជាគំនរហេតុការណ៏ពុតដ៏ច្របូកច្របល់ប៉ុណ្ណោះ

631-A honest man’s word is as good as his bond.

          សម្តីមនុស្សសុចរិតម្នាក់ មានតម្លៃស្មើនឹងពាក្យសន្យា។

632-Honest work makes a sound sleep.

          ការងារប្រកបដោយសុចរិតទៀងត្រង់រមែងដេកលក់ស្រួល។

633-Honesty is no pride.

          ភាពសុចរិតមិនមែនជាអំនួត។

634-Honesty is the best policy.

          ភាពសុចរិតជានយោបាយល្អប្រសើរ។

635-Honey catches more flies than vinegar.

          ទឹកឃ្មុំចាប់រុតយបានច្រើនជាទឹកខ្មេះ។

636-Honey is sweet, but the bee stings.

          ទឹកឃ្មុំផ្អែម តែមេឃ្មុំចុក

637-Honey on his tongue guard your purse.

          បើគេពោលពាក្យផ្អែមល្ហែម ចូរប្រយ័ត្នហោប៉ៅរបស់អ្នក។

638-Honey and profit lie not in one sack.

          កិត្តិយសនិងផលប្រយោជន៏ មិនស្ថិតនៅក្នុងការុងតែមួយឡើយ។

639-Honours change manners.

          កិត្តិយស​ អាចផ្លាស់ប្តូរចរិតមនុស្សបាន។

640-Honour without profit is a ring on the finger.

          កិត្តិយសគ្មានផលកម្រៃ មិនខុសពីចិញ្ចៀននៅលើម្រាមដែឡើយ។

641-Hope is good breakfast, but bad supper.

          សេចក្តីសង្ឃឹមជាអាហារពេលព្រឹកដ៏ឆ្ងាញ់តែជាអាហារពេលល្ងាចដ៏

សោះកក្រោះ។

642-Hope keeps man alive.

          សេចក្តីសង្ឃឹមធ្វើឲ្យមនុស្សមានជីវិត។

643-Hope is grief’s best music.

          សេចក្តីសង្ឃេមជាបទភេ្លងដ៏សោកសង្រេងបំផុត។

644-Hope springs eternal in the human breast.

          ក្តីសង្ឃឹមនាំឲ្យភាពគ្មានទីបញ្ចប់នៅក្នុងទ្រូងរបស់យើង។

645-Hope is the last thing to abandon the unhappy.

          ក្តីសង្ឃឹមជាមធ្យោបាយចុងក្រោយក្នុងការបំបាត់ទុក្ខ។

646-Hope often deludes the foolishman.

          ក្តីសង្ឃឹមច្រើនតែបញ្ឆោតមនុស្សភ្លើ។

647-Hope is but the dream of those that wake.

          សេចក្តីសង្ឃឹមមិនខុសអ្វីពីសុបិន្តរបស់មនុស្សទើបក្រោមពី

ដំណេកឡើយ។

648-A horse stumbles that has four legs.

          ដំរីជើង៤គង់មានភ្លាត់អ្នកប្រាជ្ញចេះស្ទាត់គង់មានភ្លេច។

649-Hot love soon cools.

          ស្នេហាតក់ក្រហល់ឆាប់រលាយទៅវិញ។

650-How can a crow sleep soundly when the figs are ripe?.

          ​តើឲ្យសត្វក្អែកដេនស្ងៀមម្តេចកើតបើផ្លែល្វាកំពង់តែទុំ?

651-Hunder breaks stone wall.

          សេចក្តីស្រេកឃ្លានអាចបំបែកកំផែងថ្មបាន។

652-Hunger drives the wolf out of the wood.

          ភាពអន់ឃ្លានអាចជំរុញឲ្យឆ្កែចចកចេញពីរព្រៃបាន។

653-Hunger is the best sauce.

          ការស្រែកឃ្លានជាទឹកជ្រលក់ដ៏ឆ្ងាញ់បំផុត។

654-Hunger makes hard bean sweet.

          ការស្រែកឃ្លានធ្វើឲ្យគ្រាប់សណ្តែកដ៏រឹងទៅជាផ្អែមបាន។

655-Hunger belly has ears.

          ក្រពះស្រេកឃ្លានពុំដែលមានត្រចៀកទេ។

656-Hungry man is an angry man.

          មនុស្សស្រេកឃ្លានជាមនុស្សកំរោលម្នាក់។

Proverb from the Alphabet I

I,i

657-An idle beain is the devil ‘s workshop.

          ខួរក្បាលទំនេរជាប្រភពអំពើអាក្រក់។

658-Idle folks  have the  least leisure.

          មនុស្សខ្ចិលមានពេលវេលាទំនេរតិចណាស់។

659 -Idleness  is the key  of beggary.

          ភាពខ្ចិលច្រអូសជាកូនសោនៃការសុំទោស។

660-Idleness is the shipwreck of chastity.

          ភាពខ្ចិលច្រអូស​គឺជាការបាត់បង់​បរិសុទ្ធភាព។

661- Idleness is the mother of all evil.

          ភាពទំនេរជាមាតា(ឬសគល់)នៃសេចក្តីអាក្រក់ផងទាំងពួង។

662-If each would sweep before his own door, we should have a clean city.

          ប្រសិនបើមនុស្សគ្រប់រូបអាចយំនៅពីមាត់ទ្វាររបស់ខ្លួននោះ​យើងនឹងមានទីក្រុងដ៏ស្រស់ស្អាត់មួយ។

663-If one sheep leap over the ditch , all the rest will follow. 

បើចៀមមួយលោត​រំលងស្នាមភ្លោះហើយ​​ចៀមឯទៀតនឹងលោតតាមពីក្រោយ។

664-If there were no clouds , we should not enjoy the sun.

          បើមេឃពុំមានពពកទេ​យើងពិតជាពុំដឹងប្រយោជន៌របស់ព្រះអាទិត្យឡើយ។

665-If two men ride on a horse ,one must sit behind.

          បើមនុស្សពីរនាក់ជិះលើ​សេះតែមួយ​ម្នាក់ត្រូវជិះនៅក្រោយ។

666-If your heart is in your prayer, Good will know it.

          ប្រសិនបើការសូត្រធម៌របស់អ្នកស្ថិតនៅក្នុងចិត្តរបស់អ្នក​ព្រះនឹងដឹង។

667-If your keep your tongue prisoner, your body may go free.

          ប្រសិនបើអ្នកដាក់គុកអណ្តាតរបស់អ្នក នោះរាងកាយរបស់អ្នក

នឹងមានសេរីភាព។

668-If you cannot bite, never show your teeth.

          បើមិនអាចខាំទេ កុំបញ្ចេញឆ្មេញ។

669-If we bound to forgive an enemy, we are not bound to trust him.

          បើយើងពិតជាលើកលែងទោសដល់សត្រូវណាម្នាក់ ក៏យើងមិនត្រូវ

ទុកចិត្តគេឡើយ។

670-If you run always say “no” you’ll never be married.

          បើអ្នកតែងតែនិយាយថា ទេ នោះអ្នកនឹងពុំអាចរៀបការបានឡើយ។

671-If you run after two hares you will catch neither.

          ត្រីរ៉ស់ក៏រួច​ទន្សាយក៏រួច។

672-If you want a thing well-done, do if yourself.

          បើចង់ឲ្យកិច្ចណាមួយសម្រេចទៅបានល្អ ចូរធ្វើដោយខ្លួនឯង។

673-If you want peace, prepare for peace.

          បើចង់បានសន្តិភាព ត្រូវត្រៀមបង្កើតសន្តិភាព។

674-If you wish a good advice, ask the old man.

          បើចង់បានដំបូន្មានល្អចូរសួរចាស់ទុំ។

675-If you wish to reach the highest begin at the lowest.

          បើប្រាថ្នាឡើងទៅដល់ទីខ្ពស់បំផុត​ ត្រូវចាប់ផ្តើមពីទីទាបបំផុត។

676-If you live without begin a father you will die without being a human being.

          ប្រសិនបើអ្នករស់ដោយគ្មានភាពជាបិតា​នោះអ្នកនឹងស្លាប់ទៅដោយ

ពុំស្គាល់ភាពជាមនុស្សឡើយ។

677-If fortune torments me, hope contents me.

          ប្រសិនបើព្រេងសំណាងធ្វើទារុណកម្មដល់រូបខ្ងុំ ក្តីសង្ឃឹមនឹងធ្វើឲ្យខ្ងុំ

សប្បាយចិត្ត។

678-If the blind leas the blind, both shall fall into the ditch.

          បើមនុស្សខ្វាក់ដឹកដៃមនុស្សខ្វាក់​ នោះគេនឹងធ្លាក់ស្នាមភ្លោះទាំងពីរ។

679-If you don’t make mistake you don’t make nothing.

          បើអ្នកពុំដែលមានកំហុសទេ​ នោះអ្នកពុំដែលធ្វើអ្វីទាស់តែសោះ។

680-If you make your wife an ass she will make you an ox.

          ប្រសិនបើអ្នកទុកប្រពន្ធអ្នកដូចជាសត្វសេះ នោះនាងនឹងចាត់ទុកអ្នក

ឲ្យជាសត្វគោ។

681-If the old dog bark, he gives counsel.

          បើឆ្កែកញ្ចាស់ព្រូស​ វាច្បាស់ជាផ្តល់ឪវាទហើយ។

682-If you not a servant his wages, he will pay himself.

          បើអ្នកពុំផ្តល់ប្រាក់កម្រៃឲ្យខ្ងុំបំរើទេ នោះគេនឹងផ្តល់ដោយខ្លួនឯង

ផ្ទាល់។

683-If at first you don’t succeed, try, try, try again.

          បើពុំទទួលជោគជ័យនៅពេលដំបូងទេ​​​​​​​ ​ចូរព្យាយាមហើយព្យាយាម

ទៀត។

684-Ignorance is not innocence, but sin.

          ភាពល្ងង់ខ្លៅជាភាពគ្មានទោសពៃអ្វីឡើយ តែជាបាបកម្ម។

685-Ignorance is the peace of life.

          អវិជ្ជាជាភាពស្ងប់ស្ងាត់នៃជីវិត។

686-Ignorance is a voluntary misfortune.

          អវិជ្ជាជាអកុសលដោយស្មគ្រ័ចិត្ត។

687-Ignorance is the mother of impudence.

          អវិជា្ជជាមាតានៃការអៀនខ្មាស់។

688-Ignorace of law, excuses no man.

          ភាពល្ងង់ខ្លៅទៅលើច្បាប់ ពុំដែលអត់អោនទោសឲ្យនរណាម្នាក់ឡើយ

689-Ill news is too often true.

          ពត៏មានអាក្រក់ច្រើនតែពិត។

690-Ill-gotten wealth never thrives.

          ទ្រព្យដែលរកបានមកពីអំពើទុច្ចរិត​ពុំដែលចំរុងចំរើនឡើយ។

691-Ill gotten, ill spent.

            ទ្រព្យសម្បត្តិដែលបានមកដោយមធ្យោបាយ​ទុច្ចរិតបាត់បង់ទៅវិញឆាប់។

692-Ill news travels fast.

          ដំណឹងអាក្រក់ផ្សព្វផ្សាយលឿន។

693-An ill servant will never be a good master.

          អ្នកបំរើដ៏អន់ម្នាក់​នឹងពុំអាចទៅជាចៅហ្វាយនាយល្អម្នាក់បានឡើយ។

694-In doing, we learn.

          ចំណេះបានមកពីការអនុវត្តន៍។

695-In time of prosperity, friends will be plenty.

          សំបូរទ្រព្យ​​​សំបូរមិត្ត។

696-In a calm sea every man is a pilot.

          នៅក្នុងសមុទ្រស្ងប់រលក​​​ នរណាក៏អាចជានាវាបាន។

697-In for a penny, in for a pound.

          រាល់កិច្ចការសុទ្ធតែមានតម្លៃរបស់វា។

698-In the county of one –eyed be one-eyed.

          ចូលស្ទឹងតាមបថ ចូលស្រុកតាមទេស។

699-In the evening one may praise the day.

          លុះដល់ពេលល្ងាច ទើបគេអាចសរសើរពីពេលថ្ងៃ។

700-In the eyes of lover​​, pockmarks are dimples.

          ក្នុងក្រស្រែភ្នែករបស់គូស្នេហ៏ ថ្ពាល់ស្រឡាក់ក៏ក្លាយទៅជាថ្ពាល់ខួច

ដែល។

701-In trust is truth.

          នៅក្នុងការទុកចិត្តមានសេចក្តីពិត ហើយវាចំណុះឲ្យគ្នាទៅវិញទៅមក

702-In too much disputes, trust is lost.

          នៅក្នុងជម្លោះជាច្រើន ជំនឿរវាងគ្នាត្រូវបាត់បង់។

703-In dream and in love nothing is impossible.

          នៅក្នុងសុបិន្តនឹងស្នេហា គ្មានអ្វីដែលថាធ្វើមិនកើតនោះទេ។

704-In sleep all passes away.

          កាលណាដេកលក់ហើយ​ អ្វីក៏លែងនឹកនា។

705-In war all suffer defead, even the victors.

          នៅក្នុងសង្រ្គាម ទោះជាអ្នកឈ្នះក៏ដោយ​ សុទ្ធតែរងការខូចខាតដូចគ្នា

706-It is hard to follow good advice as to give it.

          វាជារឿងពិបាក នឹងធ្វើឲ្យដូចដំបូន្មានល្អ។

707-It is not the beard that makes the philosopher.

          ពុក ពុកចង្កាពុំអាចធ្វើឲ្យមនុស្សទៅជាទស្សនះបានឡើយ។

708-It is a foolish bird that spoils its own nest.

          មានតែបក្សីចំកួចទេ ទើបធ្វើឲ្យស្អុយសំបុករបស់ខ្លួន។

709-It is good horse that never stumbles.

          ដំរីជើង៤គង់មានភ្លាត់ អ្នកប្រាជ្ញចេះស្ទាត់គង់មានភ្លេច។

710-It is better alone than in bad company.

          នៅម្នាក់ឯងប្រសើរជាងរស់នៅក្នុងគ្រុមទុច្ចរិត។

711-It is an ill wind that blows nobody good.

          សូម្បីតែមនុស្សគំរក់គង់មានចំណុចល្អខ្លះរបស់គេ។

712-It is a silly fish that is caught twice with the same bait.

          មានតែត្រីភ្លើទេដែលជាប់សន្ទូចពីរដងដោយសារនុយដដែល។

713-It is easier to pull down than to rise.

          ដួល ងាយជាងងើបឈរ។

714-It is easier to pull down than to build.

          កំទេចចោល ស្រួលជាងស្ថាបនា។

715-It is easier to be wise after event.

          ឆ្លាតក្រោយព្រឹត្តិការណ៏​ ជារឿងដ៏ងាយមួយ។

716-It is late to speak advice after you have run into danger.

          គោបាត់ទើបធ្វើរបង។

717-It is never too late to learn.

          វាមិនដែលថាហូសពេលរៀនពុំកើតនោះទេ។

718-It is never late to mend.

          វាមិនដែលថាហួសពេលកែខ្លួនលែងកើតនោះទេ។

719-It is no use crying over spilt milk.

          គ្មានប្រយោជន៏នឹងយំសោកស្តាយអ្វីដែលកន្លងហួសទៅហើយនោះ

ឡើយ។

720-It is the unexpected that always happens.

          រឿងដែលកើតឡើង ច្រើនតែជាហេតុការណ៏ដែលពុំរំពឹងទុកមុន។

721-It is a good world ,and they are ill that are on it.

          ពិភពលោកមានភាពបរិសុទ្ធល្អណាស់​ តែមនុស្សអាក្រក់នៅលើវា។

723-It is harder to change  human nature than to change rivers and mobauntains.

ការផ្លាស់ប្តូរលក្ខណៈធម្មជាតិរបស់ មនុស្សពិបាកជាងផ្លាស់ប្តូរភ្នំនិង

ទន្លេទៅទៀត។

                            

724-It is no sell dear , but a sin to give ill measure.

724-It is no sell dear , but a sin to give ill measure.

          លក់ថ្លៃពុំបាបកម្មទេ​តែការលក់មិនគ្រប់ទម្ងន់ទើបជាអំពើបាប។

725-It is worthier thing to deserve honour than to possess it.

          ការសមនឹងទទួលកិតិ្តយស​ប្រសើរជាងមានកិតិ្តយស។

726-It is a sad house where the hen crows louder than the cooks.

          វាជាផ្ទះដ៏គួរឲ្យស្រងូតស្រងាត់សែលមាន់ញីរងាឭជាងមាន់ឈ្មោល។

727-It is good to be neither high or low.

          វាជាការល្អដែលយើងពុំនៅខ្ពស់រឺទាបពេក។

728-It is  unlucky to marry for love.

          វាជាការអភ័ព្វប្រសិនបើនរណាម្នាក់រៀបការដើម្បីសេចក្តីសេ្នហា។

729-It never rains but pours.

          ឈើបាក់​អារក្សជាន់(គ្រោះជាន់លើគ្រោះ)។

730-It is better to have no son than have one who is a soldier.

            គ្មានកូនប្រសើរជាងមានកូន១​ តែជាទាហាន។

731-It is a great victory that comes without blood.

          ជោគជ័យដែលដណ្តើមបានមកដោយគ្មានការបង្ហូរឈាម ជាជោគជ័យដ៏ធំធេង។

732-It takes two make quarrel.

          ទាល់តែទះដៃទាំងសងខាងទើបឮ ទះដៃតែម្ខាងពុំឮឡើយ។

733-It is too late to call back yesterday.

          ហួលពេលនិងហៅថ្ងៃម្សិលមិញឲ្យត្រឡប់ក្រោយវិញហើយ​។

734-It is best to be in safe side.

          ឈរនៅខាងមានសុវត្តិភាព ជាការប្រសើរបំផុត។

735-It is better to play with ears than the tongue.

          លេងសើចជាមួយត្រចៀក ប្រសើរជាងអណ្តាត។

736-It is a great point of wisdom to find out one’s own folly.

          ការមើលឃើញកំហុសខ្លួនឯងចាត់ទុកជាមហាឆ្លាតមួយ។

737-It’s good fishing in trouble water.

          នៅក្នុងទឹកល្អក់ ស្រួលនេសាទ។    

និយាយ ងាយជាងធ្វើ។

739-It’s hard to break an old hog of an ill custom.

          ការបំបាត់ទម្លាប់អាក្រក់របស់មនុស្សចាស់ ពិតជារឿងដ៏លំបាកមួយ។

740-It’s more necessary to study men than books.

          ចាំបាច់ត្រូវសិក្សាមនុស្សឲ្យបានច្រើនជាងសិក្សាតាមសៀវភៅ។

Proverb from the Alphabet J

J,j

741-Jack of all trades and master of none.

          ការប្រកបការច្រើនមុខពុំប្រាកដមួយណា នឹងពុំនាំឲ្យសម្រេចបានផល

ល្អឡើយ។

Proverb from the Alphabet K

K,k

742-Keen eyes are small gain in the head without brain.

          ភ្នែកមុត ជាគុណប្រយោជន៏ដ៏តូចមួយនៅក្នុងក្បាលគ្មានខួរ។

743-keep something for a rainy day.

          ចូររក្សាទុកពេលត្រូវការ។

734-Keep your mouth shut your eyes open.

          ចូររក្សាមាត់របស់អ្នកឲ្យជិត តែភ្នែកចំហ។

735-Keep your eyes wide open before marriage, half shut afterwards.

          ចូរបើកភ្នែកឲ្យធំមុនពេលរៀបការ តែបើកត្រឹមពាក់កណ្តាលបាន

ហើយនៅពេលរៀបការរួច។

736-Keep your shop and your shop will keep you.

          ចូររក្សាមុខរបររបស់អ្នកនោះ វានឹងជួយរក្សាអ្នកវិញ។

អ្នកមានខ្លូន ច្រើនបន្ទោសគេឯង។

738-Kill not the gcese that lays golden eggs.

          កុំសម្លាប់ក្ងានពងមាស។

739-Kitchen physic is the best physic.

          ឪសថនៅផ្ទះបាយជាឪសថប្រសើរបំផុត។

750-Kindnes is the noblest weapon to conquer with.

          ចិត្តសប្បុរស​ ជាអាវុធដ៏ថ្លៃថ្លាបំផុត។

751-Kind hearts are soonest wronged.

          ចិត្តល្អពេកងាយនឹងត្រូវគេបំពាន។

752-Kings have long arms.

          ស្តេច មានព្រះហស្ថវែង។

753-A king’s faveour is no inheritance.

          ឆន្ទះរបស់ស្តេចមិនមែនមរតកទេ។

754-Kingdoms divided soon fall.

          អាណាចក្រដែលបែកបាក់គ្នា ឆាប់នឹងរលាយណាស់។

755-Knowledge had bitter roots but sweet fruits.

          ចំណោះដឹងមានឬស​ល្វីង​តែផ្លែផ្កាដ៏ផ្អែម។

756- Knowledge is a wild thing and must be hunted before it can be tamed.

          ចំណោះវិជ្ជាជាប្រភេទស្វតព្រៃម៉្យាងដែលត្រូវគេប្រមាញ់មុនពេល

ដែលវាសាំង។

757- Knowledge is no burden.

ចំណោះវិជ្ជាពុំជាបន្ទុករបស់មនុស្សឡើយ។

758- Knowledge ​ is  power.

ចំណោះវិជ្ជាពុំជាអំណាច។

759-  Knowledge​  makes one laugh ,but wealth  makes one dance.                                                                     ចំណោះវិជ្ជាធ្វើឲ្យគេសើចតែទ្រព្យសម្បត្តិធ្ចើឲ្យគេរាំបាន។

760-  Knowledge ​ is   folly ,except grace guide it.

បើគ្មានចរិយាធម៍នាំផ្លូវទេ​ចំណោះវិជ្ជាកំព្រើលមួយ។

761-  Knowledge ​ is   the mother of all virtues , all vice proceeds from ignorance.

           ចំណោះដឹងជាមាតានៃរាល់គុណធម៍មិនខុសអ្វីពីរាល់ផលកម្រៃអបាយមុខកើតចេញមកពីភាពអវិជ្ជាដូច្នោះដែរ។

Proverb from the Alphabet L

L,l

762-Labourer overcomes all things.

       ពលកម្ម ជំនះបានរាល់បញ្ហាផសទាំងពួង ។

763-The labourer is worthy of his hire.

       កម្មករស៊ីឈ្នួល មានតម្លៃតាមរយៈថ្លៃឈ្នួលរបស់គេ ។

764-The last drop makes the cup run over.

       មួយដំណក់ចុងក្រោយ អាចធ្វើឲ្យទឹកក្នុងកែវហៀរបាន ។

765-The last straw breaks the camel's bake.

      ចំបើងមួយសរសៃចុងក្រោយ ធ្វើឲ្យខ្នងអូតបាក់បាន ។

766-Laugh today and cry tomorrow.

       សើចថ្ងៃនេះ នឹងយំនៅថ្ងៃស្អែក (ផ្គរលាន់ម្ដងម្នាក់) ។

767-Laugter is the best medicine.

       សំណើចេជាឪសថដ៏ប្រសើរបំផុត ។

768-Laughter is the hiccup of a fool.

       សំណើចជាត្អើករបស់មនុស្សល្ងើ ។

769-Law cannot persuade , where it cannot punish.

       ទីណាដែលមានច្បាប់ពុំអាចដាក់ទោសមនុស្សបានហើយ ទីនោះក៏វាពុំអាចគ្រប់គ្រងមនុស្សបានដែល។

770-Law governs man.

       ច្បាប់គ្រប់គ្រងមនុស្ស ។

771-Law catches flies and let the hornets go.

       ច្បាប់អនុវត្តបានតែទៅលើមនុស្សតូចទាបប៉ុណ្ណោះ ។

772-A lawyer's opinion is worth nothing unless paid for.

       បើមិនចាយទេ​ សម្ដីរបស់មេធាវីអ្នកពុំមានតម្លៃឡើយ ។

773-Lawyer's gowns are lined with the willfulness of their clients.

     អាវក្នុងរបស់មេធាវីពោរពេញទៅដោយភាពព្រៃផ្សៃនៃភ្ញៀវរបស់គេ​។

774-A lazy man is the beggar's brother.

       មនុស្សកំជិលជាបងប្អូននិងអ្នកសុំទាន ។

775-A lazy sheep thinks its wool heavy.

       ចៀមកំជិលគិតថា​ រោមរបស់ខ្លួនធ្ងន់ ។

776-Learning makes a good man better and an ill man worse.        ចំណេះវិជ្ជាធ្វើអោយមនុស្សល្អកាន់តែល្អឡើងតែមនុស្សអាក្រក់កាន់តែអាក្រក់ឡើង ។

777-Learning is a treasure which accompanies its owner everywhere.                                     ចំណេះវិជ្ជាជាកំណប់ទ្រព្យមួយដែលមានម្ចាស់តាមការពារនៅគ្រប់ទីកន្លែង ។

778-Learning is the age of mind.

       ចំណេះវិជ្ជាជាអាវុធនៃចិត្ត ។

779-Learning without wisdom is load of books on an ass's back.

       ចំនេះគ្មានប្រាជ្ញាមិនខុសអ្វីពីសៀវភៅមួយគរនៅលើខ្នងសត្វលា​ឡើយ​ ។

780-Leave well alone.

      ចូរទុកឲ្យកើតឡើងតាមធម្មតាទៅចុះ ។

781-Lechery and covetousness go together.

       ភាពល្មោភតណ្ហា និងការចង់បានទ្រព្យសម្បត្តិគេជាគូកននឹងគ្នា ។

782-Lending nurses enmity.

       ការឲ្យខ្ចីប្រាក់បង្កឲ្យមានភាពអមិត្ត ។

783-Lend your money and your friend.

       ជារឿយៗទាំងប្រាក់ដែលឲ្យខ្ចី និងមិត្តភាព នឹងត្រូវបាត់បង់ទាំង​ពីរ។

784-Lending is like throwing away , being paid is like finding something.

       ការឲ្យខ្ចីប្រៀបបានទៅនឹងការបោះចោល តែការសងប្រៀបបាន​នឹងការរកឃើញមកវិញ ។

785-Let sleeping dogs lie.

       ដំបៅមិនឈឺកុំយកឈើចាក់ ។

786-Let us look for the future and not the past.

       ចូរសម្លឹងទៅរកអនាគត តែកុំមើលទៅអតីតកាល ។

787-The liar is not believed , when he speaks the truth.

       មនុស្សកុហករមែងត្រូវគេពុំជឿនៅពេលដែលខ្លួននិយាយពិត ។

788-Liars need long memories.

       មនុស្សកុហកត្រូវការភាពចងចាំយូរ ។

789-A liar is sooner caught than the cripple.

        មនុស្សកុហក ងាយ នឹងត្រូវគេចាប់ (សម្ដី)លឿនជាងមនុស្សពិការ​ទៅទៀត ។

790-Liberty is more worthy than gold.

       សេរីភាពមានតម្លៃជាងមាសប្រាក់ ។

791-Lice do not bite busy men.

       ចៃពុំខាំមនុស្សរវល់ឡើយ ។

792-Life without friends , is death without witness.

       ជីវិតគ្មានមិត្ត គឺជាសេចក្ដីស្លាប់ដោយគ្មានអ្នកហែលហម ។

793-Life is a stage , so learn to play your part.

       ជីវិត ជាឆាកល្ខោនមួយ ដូចច្នេះមនុស្សគ្រប់រូបត្រូវរៀនដើរតួ ។

794-Life is but a span.

       ជីវិត គ្មានអ្វីក្រៅពីវាលវដ្ដសង្សារឡើយ ។

795-Life is a constant struggle.

       ជីវិ ជាការតស៊ូឥតឈប់ឈរ ។

796-Life is one long process of getting tired.

       ជីវិត ជាដំណើរការដ៏វែងនៃការចាប់ផ្ដើមធុញថប់នឹងជីវិត ។

797-Life begins at forty.

       ជីវិតចាប់ផ្ដើមនៅពេលនមានអាយុ៤០ឆ្នាំ ។

798-Life means strife.

       ជីវិតមានន័យថាជាការតស៊ូ ។

800-Life is a pilgrimage.

       ជីវិតជាការធ្វើដំណើរមួយ ។

801-Life is a shadow.

       ជីវិតជាស្រមោល ។

802-Life is the art of drawing sufficient conclusion from insufficient premises.

       ជីវិតជាសិល្បៈនៃការគូរបញ្ចប់បរិវេណដែលពុំទាន់គ្រប់គ្រាន់តែ​ប៉ុណ្ណោះ ។

803-Life is short and time is swift.

       ជីវិត មនុស្សលោកមិនវែងឡើយ ហើយពេលវេលាក៏កន្លងទៅ​លឿនដែរ ។

804-Life is made up of little things.

       ជីវិតផ្សំឡើងពីបញ្ហាកំប៉ិកកំប៉ុកឡើងទៅ ។

805-Life is full of surprises.

       ឆាកជីវិត ពោរពេញទៅដោយបញ្ហាប្លែកៗ ។

806-Life is not all clear sailing in calm water.

       ឆាកជីវិតពុំមែនជាក្បូនដែលរសាត់នៅក្នុងទឹកស្ងប់រលកនោះទេ ។

807-Life is not a bed of roses.

       ជីវិតពុំមែនជារងផ្កាកុលាបទេ ។

808-Life is sweet.

       ជីវិតពោរពេញទៅដោយភាពផ្អែមល្ហែម ។

809-Light purse makes heavy heart.

       កាលណាកាបូបលុយស្រាលហើយ ចិត្តក៏បែរទៅជាធ្ងន់ ។

810-Lightning never strikes twice in the same place.

       ផ្លេកបន្ទោរពុំដែលបាញ់ពីរដងទៅលើកន្លែងតែមួយឡើយ ។

811-Like author , like book.

       ស្នាដៃយ៉ាងណា អ្នកនិពន្ធក៏យ៉ាងនោះដែរ ។

812-Like father , like son.

       ស្លឹកឈើ ជ្រុះមិនដែលឆ្ងាយពីគល់ ។

813-Like mother , like daughter.

       បើចង់មើលកូនត្រូវមើលម៉ែ បើចង់ឲ្យពូកែមើលដល់យាយ ។

814-Like king , like people.

       ស្ដេចយ៉ាងណារាស្រ្ដក៏យ៉ាងនោះដែរនោះ ។

815-Littele bird is content with a little nest.

       បក្សីតូចពេញចិត្តនឹងសំបុកតូច ។

816-Little things are great to little men.

       កិច្ចការឬប្រាក់កាសបន្តិចចបន្តួច វាអស្ចារ្យណាស់សម្រាប់មនុស្ស​                  ​​       កំប៉ិកកំប៉ុក ។

817-Little weath , little cares.

       ទ្រព្យតិចមិនសូវព្រួយនឹងរក្សា ។

818-Little by little the bird​​​​​​​ make ​it nest.

       តក់ៗ ពេញបំពង់ ។

819-Little child little sorrow ,big child big sorrow.

       នៅតូចទុក្ខតិច ធំទុក្ខច្រើន ។

820-Little help is worth a deal pity.

       ការចេះជួយ

821-Little knowledge is a dangerous thing.

       ការចេះដឹងបន្តិចបន្តួច ជាប្រភពគ្រោះថ្នាក់មួយ ។

822-Little pitchers have long ears.

       ថូតូចមានត្រចៀកវែង ។

823-Little pot is soon hot.

       ប៉ាន់តូចឆាប់ក្ដៅ ។

824-Little strokes fell great oaks.

       អង្រួនបន្តិចម្ដងៗ អាចធ្វើឲ្យដើមឈើធំត្រឈឹងត្រឈៃដួលរលំបាន​។

825-Little time is enough to hatch a great mischief.

       មហន្ដរាយមួយអាចកើតឡើងក្នុងរយៈពេលដ៏ខ្លីប៉ុណ្ណោះ ។

826-Live to learn and learn to live.

       រស់ដើម្បើរៀន រៀនក៏ដើម្បើរស់ ។

827- Living well is the best revenge.

        ការរស់នៅក្នុងជីវភាពថ្កុំថ្កើងនិងមានសុភមង្គល ជាការសងសឹកដ៏​   ​​                 ​​​        ប្រសើរបំផុត ។

828-Lock the barn after the horse is stolen.

       ក្របីបាត់ទើបធ្វើរបង។

829-A lone sheep is in danger of wolf.

       ចៀមដាច់សង្វែងស្ថិតនៅក្នុងគ្រោះថ្នាក់នៃសត្វចចក។

830-Long way, long lies.

       អន្ទង់វែង​ ឆ្នាំងវែង។

831-Long life has long misery.

       មានអាយុវែងប៉ុណ្ណា​ ទុក្ខវេទនាក៏កាន់តែយូរប៉ុណ្ណោះ។

832-Long absent ,soon forgotten.

​       ឃ្លាតកាន់តែយូរ បំភ្លេចកាន់តែឆាប់។

833- A longest must have an end.

        ទោះជា​ វែងយ៉ាងណាក៏ត្រូវតែមានទីបញ្ចប់របស់វា។

834-Look before you leap.

       គិតហើយ​​ ចាំគូរ។

835-Look breeds love.

       ការសម្លឹងអាច​បង្កបង្កើតអោយ​មានសេចក្ដីស្នេហា។

836-Lose one leg rather than life.

       បាត់ជើងម្ខាង ប្រសើរ​ជាងបាត់បង់ជីវិត។

837-Losers are always in the wrong.

       អ្នកចាញ់តែងតែខុស​(ឈ្នះធ្វើស្ដេច ចាញ់ធ្វើចោរ)។

838-Love and hate are blood relations.

       សេចក្ដីស្រលាញ់ និងការស្អប់ជាបងប្អូនបង្កើតនឹង​គ្នា។

839-Love is the fruit of idleness.

       សេចក្ដីស្នេហា​ ជាផ្លែផ្កានៃភាពទំនេរ។

840-Love and cough can's be hidden.

       ស្នេហា​ និងក្អែក ពុំអាចនរណាលាក់បាំងបានឡើយ។

841-Love cannot be forced.

​       ស្នេហា​ពុំអាចត្រូវ​គេបង្ខិតបង្ខំបានឡើយ។

842-Love can turn a cottage into a

       ស្នេហាអាចប្រែក្លាយខ្ទមឲ្យទៅជាវិមានមាសបាន ។

843-Love is ageless.

       ស្នេហាមិនប្រកាន់អាយុឡើយ ។

844-Love is blind.

       ស្នេហាធ្វើឲ្យមនុស្សងងឹតងងុល ។

845-Love see no faults.

       សេចក្ដីស្នេហាមើលពុំឃើញកំហុសឡើយ ។

846-Love is lawless.

       ស្នេហាពុំស្គាល់ច្បាប់ទម្លាប់អ្វីឡើយ ។

847-Love is the touchstone of virtue.

       ស្នេហាជាការសាកពិសោធន៍គុណធម៌របស់មនុស្ស ។

848-Love conquers all.

       សេចក្ដីស្នេហាអាចជំនះបានបញ្ហាផលទាំងពួង ។

849-Love rules his kingdom without a sword.

       សេចក្ដីស្នេហាគ្រប់គ្រងអាណាចក្ររបស់ខ្លួនដោពុំចាំបាច់ប្រើអាវុធ ។

850-Love makes the world go round.

       ស្នេធ្វើឲ្យពិភពលោកទៅជាមូល ។

851-Love makes all men equal.

       សេចក្ដីស្នេហាធ្វើឲ្យមនុស្សគ្រប់រូបស្មើភាពគ្នា ។

852-Love makes a wit of the fool.

       សេចក្ដីស្នេហាធ្វើឲ្យមនុស្សល្ងង់ម្នាក់មានថ្វីមាត់ទៅបាន ។

853-Love makes all hard hearts gentle.

       សេចក្ដីស្នេហាអាចធ្វើឲ្យបេះដូងដែកទៅជាទន់បាន ។

854-Love will go through stone walls.

       សេចក្ដីស្នេហាអាចជ្រាបចូលបានគ្រប់ទីកន្លែង សូម្បីតែជញ្ជាំងថ្ម ។

855-Love cannot be compelled.

       ស្នេហាពុំអាចបង្ខិតបង្ខំបានឡើយ ។

856-Love is a sweet torment.

       ស្នេហាជាការឈឺចាប់ដ៏ផ្អែមល្ហែម ។

857-Love is full of fear.

       ស្នេហាពោរពេញទៅដោយការភ័យក្លាច ។

858-Love speaks , even when the lips are closed.

       ទោះជាមាត់បិទក៏ដោយ ក៏សេចក្ដីស្នេហាអាចនិយាយប្រាប់បាន​តាម​    ​​       រយៈអាការៈរបស់មនុស្ស ។

859-Love beefs love.

       ស្នេហាបង្កើតសេចក្ដីស្នេហា ។

860-Love is the true reward of love.

       ស្នេហាជាអំណោយជាក់ស្ដែងនៃសេចក្ដស្នេហា ។

861-Love needs no teaching

       ស្នេហាពុំត្រូវការបង្រៀនទេ ។

862-Love is the game in which both players always cheat.

       ស្នេហាជាល្បែងដែលអ្នកលេងទាំងពីរតែងតែប្រើល្បិចបោកប្រាស់ ។

863-Love asks faith , faith asks firmness.

       ស្នេហាទាមទាររកភាពស្មោះត្រង់ ភាពស្មោះត្រង់ទាមទាររកភាពរឹង​   ​​    ​       មាំនិងឋិតឋេរ ។

864-Love hasn't no distinction between classes and races.

       ស្នេហាគ្មានការបែងចែកវណ្ណៈនិងពូជសាសន៍ឡើយ ។

865-Love is not found in the market.

       ស្នេហាពុំអាចរកទិញបានទៅលើទីផ្សារឡើយ ។

866-Love is stronger than death.

       ស្នេហាធំជាងសេចក្ដីស្លប់ ។

867-Love makes all heart gentle.

       ស្នេហាធ្វើឲ្យចិត្តនឲមនុស្សគ្រប់រូបសុភាព ។

868-Love me , love my dog.

       បើស្រឡាញ់ខ្ញុំត្រូវស្រឡាញ់អ្វីដែលខ្ញុំស្រឡាញ់ ។

869-Love not at the first look.

       កុំឃើញភ្លាមស្រឡាញ់ភ្លែត ។

870-Love will creep where it cannot go.

       ស្នេហានឹងរលូនទៅរកទីណាដែលវាពុំអាចទៅ ។

871-Love will find a way.

       ស្នេហានឹងរកឃើញច្រកណាមួយ ។

872Love being jealous , makes a good eye look a squint.

      ការប្រច័ណ្ឌក្នុងរឿងស្នេហា ធ្វើឲ្យភ្នែកល្អទៅជាស្រលៀង ។

873-Love is never without jealousy.

       មានសេចក្ដីស្នេហារត្រូវតែមានការប្រច័ណ្ឌ ។

874-Love does much , money does everything.

       សេចក្ដីស្នេហាធ្វើឲ្យមនុស្សអាចធ្វើកិច្ចការច្រើនយ៉ាង តែលុយអាច​   ​​    ​       ធ្វើឲ្យមនុស្សធ្វើអ្វីៗគ្រប់យ៉ាងទាំអស់ ។

875-Love lasts as long as money endures.

       មានលុយយូរប៉ុនណា ស្នេហានៅឋិតឋេរបានយូរប៉ុណ្ណោះ ។

876-Love is a flower which turns  into fruit at marriage.

       ស្នេហាប្រៀបបាន​ជាផ្កាមួយទងដែលប្រែទៅជាផ្លែនៅពេលរៀបការ។

877-Loyalty is worth more than money.

       ភាពស្មោះត្រង់មានតម្លៃជាងលុយកាក់ទៅទៀត។

878-Luck goes in circles.

       ព្រេងសំណាងស្ថិតនៅក្នុងដដំណើរវិលសាចុះសាឡើង។

879-Lucky at cards , unlucky in love.

       កាលណាមានសំណាងខាងល្បែងហើយ​ ច្រើនតែអភ័ព្វ​ក្នុងរឿងស្នេហា។

880-Lucky men need no counsel.

       មនុស្សមានសំណាងពុំត្រូវការដំបូន្មានឡើយ។

Proverb from the Alphabet M

M,m

881-A maid marries to please her parents , a widow to please herself.

       បើរៀបការតម្រូវចិត្តឪពុកម្ដាយ នោះភាពមេម៉ាយសម្រាប់បំពេញចិត្តខ្លួនង។

882-Maids want nothing but husband , and when they have them they want everything.

       កាលពីរនៅលីវគ្មានចង់បានអ្វីក្រៅប្ដីឡើយ ស្រាប់តែមានប្ដីហើយក៏

       ចង់តាំងចង់បានអ្វីៗគ្រប់យ៉ាង។

883-Make not your sauce before you catch the fish.

       កុំធ្វើទឺកគ្រឿងមុនពេលចាប់ត្រីបាន។

884-Make hay while the sun shine.

       ដំដែកទាន់នៅក្ដៅ ប្រដៅមនុស្សទាន់នៅក្មេង។

885-A man can do not more then he can.

       មនុស្សមិនអាចធ្វើបានហួស​ពីអ្វីដែលខ្លួនអាចធ្វើបាននោះឡើយ។

886-A man is born for work at bird for flying.

       មនុស្សកើតមកត្រូវធ្វើការ ប្រៀបដូចសត្វស្លាបញាស់មកសម្រាប់ហើរ​   ​​       ដូចច្នោះដែរ ។

887-Man's bets candle is his understanding.

       ភាពប្រសើរបំផុតរបស់បុគ្គល គឺការចេះប្រមាណខ្លួនឯង ។

888-A man is known by the company he keeps.

       ការសេពគប់ អាចឲ្យគេស្គាល់ពីចរិតមនុស្សបាន ។

889-A man of words and not of deeds is like a garden full of weeds.

       មនុស្សនិយាយហើយមិនធ្វើ ប្រៀបដូចសួនច្បារដែលមានសុទ្ធតែ​   ​    ​       ស្មោះចង្រៃ ។

890-A man ops a few words is the best man.

       មនុស្សនិយាយតិច ជាមនុស្សប្រសើរបំផុត ។

891-A man of courage never wants a weapon.

       មនុស្សក្លាហានពុំដែលចង់បានសព្វាវុធឡើយ ។

892-A man of cruelty is god's enemy.

       មនុស្សសាហាវព្រៃផ្សៃជាសត្រូវរបស់ព្រះ ។

893-Man cannot live by bread alone.

       មនុស្សពុំអាចរស់ដោយសារតែអាហារប៉ុណ្ណោះទេ ។

894-Man does what he can , and god what he will.

       មនុស្សធ្វើអ្វីដែលខ្លួនអាច តែព្រះធ្វើអ្វីដែលទ្រង់ប្រាថ្នា ។

895-Man proposes , god disposes.

       មនុស្សជាអ្នកស្នើ ព្រះជាអ្នកសម្រេច ។

896-A man of gladness seldom falls into sadness.

       មនុស្សចូលចិត្តសប្បាយពុំសូវ ធ្លាក់ខ្លួននៅក្នុងភាពក្រៀមក្រំឡើយ ។

897-Man was not born to himself.

       មនុស្សកើតមកពុំសម្រាប់ខ្លួនឯងឡើយ ។

898-A man who doesn't learn will never know anything.

       អ្នកមិនរៀន មិនចេះមួយជីវិត ។

899-A man who makes no mistake does nothing.

       មានតែនមុស្សមិនធ្វើអ្វីសោះទើបគ្មានកំហុស ។

900-Man without wife like the day without the sun , and woman without husband is like the night without the moon.

       បុរសគ្មានស្នេហាប្រៀបដូចសូរិយាគ្មានរស្មី ឯស្រ្តីណាឥតស្វាមីប្រៀប​    ​       ដូចរាត្រីគ្មានដួងចន្រ្ទា ។

901-Man without purpose is like the boat without rudder.

       មនុស្សគ្មានគោលដៅ ប្រៀបដូចសំពៅគ្មានចង្កូត ។

902-A man without money is a bow without an arrow.

       មនុស្សគ្មានលុយចាយ មិនខុសអ្វីពីធ្នូគ្មានព្រួញឡើយ ។

903-A man without wife is but half a man.

       បុរសគ្មានភរិយាមិនគ្រប់លក្ខណៈជាមនុស្សឡើយ ។

904-A man is well or wise when he thinks himself so.

       មនុស្សមានសុខភាពល្អ ឬមានបញ្ញាទៅបាន ដរាបណាខ្លួនគេផ្ទាល់​  ​    ​       គិតថាគេមានដូច្នេះមែន

905-A man without reason is a beast in reason.

       មនុស្សគ្មានហេតុផលមិនខុសពីសត្វតិរច្ឆានឡើយ ។

906-A man without religion is like a horse without bridle.

       មនុស្សគ្មានសាសនាប្រៀបដូចសេះគ្មានបង្ហៀរ ។

907-A man without money is no man at all.

       មនុស្សគ្មានលុយលែងទៅជាមនុស្សហើយ ។

908-Man learns little from success , but much from failure.

       មនុស្សយើងទទួលបទពិសោធន៍ជោគជ័យតិចជាងបរាជ័យ ។

909-A man is valued as he makes himself valuable.

       តម្លៃមនុស្សម្នាក់ៗអាស្រ័យលើខ្លួនឯងជាអ្នកបង្កើត ។

910-Manner and money make a gentleman.

       ចរិតផ្សំនឹងទ្រព្យសម្បត្តិធ្វើឲ្យមនុស្សម្នាក់ក្លាយខ្លួនទៅជាសុភាពបុរស​បា​ន ។

911-Manners make the man.

       ចរិតកំណត់មនុស្ស ។

912-Many hands make light work.

       ជួយគ្នាមួយដៃមួយជើងម្នាក់អាចសម្រាលការងារបាន(សាមគ្គីជាក​ម្លាំង) ។

913-Many eyes are upon the king.

       ក្រសែភ្នែកជាច្រើនផ្ដោតមកលើស្ដេច ។

914-Many a good cow hath and evil calf.

       ដូងមួយធ្លាយមានតក់ មាននាឡិ ។

915-Many drops make a shower.

       ដំណក់ទឹកជាច្រើនបង្កើតបានជាភ្លៀងមួយបាន ។

916-Many sands will sink a ship.

       ខ្សាច់ជាច្រើនគ្រាប់ នឹងអាចពន្លិចនាវាដ៏ធំមួយបាន ។

917-Many speak much who cannot speak well.

       មនុស្សនិយាយច្រើន ច្រើនតែនិយាយពុំបានល្អ។

918-March winds and April showers bring forth May flowers.

       ជំនោរខែមិនា សន្សើមខែមេសា នឹងនាំមកនូវក្លិនបុប្ផាខែឧសភា។

919-Married man turns his staff into a stake.

       បុរសរៀបការហើយប្ដូរឈើច្រត់របស់គេទៅជាឈើស្នឹង។

920-Married makes or mars a man.

       អាពាហ៏ពិពាហ៏ធ្វើឲ្យ​មនុស្សមានសុភមង្គលផង​ អពមង្គលផង។

921-Married is destiny.

       អាពាហ៏ពិពាហ៏ជាជោគេវាសនា។

922-Marriage is a lottery.

       អាពាហ៏ពិពាហ៏មិនខុសពីការចាប់ឆ្នោត។

923-Marry in haste and repent at leisure.

       រៀបការឆាប់កាលណា​ ស្ដាយក្រោយកាន់តែយូរកាលនោះ។

924-Marry one who love you but not one you love.

       ចូររៀបការជាមួយមនុស្ស​ដែល​ស្រលាញ់អ្នក កុំរៀបការជាមួយ

        មនស្សដែលអ្នកស្រលាញ់។

925-Marry you like.

​​​       ចូររៀបការជាមួយមនុស្សដែលអ្នកស្រលាញ់។

926-Marry first and love will follow.

       រៀបការ​ហើយ សេចក្ដីស្រឡាញ់ នឹងកើតជាក្រោយ។

927-Master your temper or it masters you.

       ចូរធ្វើម្ចាស់លើអារម្មណ៏របស់អ្នក បើពុំនោះទេវានឹងធ្វើជាម្ចាស់

        អ្នកវិញជាមិនខាន។

928- Maxims are the condensed good sense of nations.

        ភាសិតជាបណ្ដុំគំនិតសង្ខេបដ៏ល្អរបស់ប្រជាជាតិទូទៅ។

929-Measure is medicine.

       ការកម្រិត​ ជាឪសថ។

930-Meekness is not weakness.

       ការដាក់ខ្លួន​ មិនមែនជាភាពថោកឡើយ។

931-Men make house , women make homes.

       សំណាបយោងដី ស្រ្តីយោងប្រុស ។

932-Men willingly believe what they wish.

       មនុស្សយើងជឿតែអ្វីដែលគេមានចេតនានឹងជឿប៉ុណ្ណោះ ។

933-Men are blind in their own cause.

       មនុស្សយើងតែងតែមើលពុំឃើញកំហុសខ្លួនឯងឡើយ ។

934-Men get wealth and women keep it.

       បុរសជាអ្នករកទ្រព្យ ឯស្រ្តីជាអ្នករក្សាទុក ។

935-Mercy to the criminal may be cruelty to the people.

       ប្រោសប្រណីរបស់ឧក្រិដ្ឋជនអាចមានន័យថា គ្មានសេចក្ដីមេត្តាដល់​   ​     ​​​  មនុស្សស្លូតត្រង់ទូទៅទៅវិញ ។

936-Merry heart goes all the ways.

       ទឹកចិត្តរីករាយចូលទៅដល់គ្រប់ច្រកល្ហកទាំអស់ ។

937-A merry heart is a good medicine.

       ទឹកចិត្តរីករាយជ្រះថ្លា ជាឪកាសដ៏ស័ក្កិសិទ្ធិម៉្យាង ។

938-Might goes before right.

       អំណាចដើរមុនច្បាប់ ។

939-The mill cannot grind with the water that is past.

       ត្បាល់កិនម្សៅពុំអាចកិនជាមួយទឹកដែលហូរហួសទៅហើយនោះ​ឡើយ ។

940-Millers are the last to die of famine.

       ម្ចាស់រោងកិនស្រូវស្លាប់ដោយទុរិ្ហក្សក្រោយគេ ។

941-The mind is the man.

       ​​​​សតិ គឺជាមនុស្ស ។

942-Misfortune hastens age.

       ជោគអាក្រក់ជួយពល្លឿនអាយុមនុស្ស ។

943-Misfortunes tell us what fortune is.

       សំណាងអាក្រក់ នឹងប្រាប់យើងថា តើអ្វីទៅជាសំណាងល្អ ។

944-Misforune tests the incerity of friends.

       ទុក្ខលំបាក​ ជាការពិសោធន៍នូវសេចក្ដីស្មោះត្រង់របស់មិត្ត ។

945-Misforune makes foes of friends.

       គ្រោះថ្នាក់អាចធ្វើឲ្យសត្រូវក្លាយទៅជាមិត្តបាន ។

946-Misforunes find their ways even on the darkest night.

       គ្រោះថ្នាក់កាចអាចរកច្រករបស់វាឃើញ​ ទោះបីជានៅពេលយប់​ងងឹតក៏ដោយ ។

947-A miss as good as a mile.

       ខុសគ្នាតែមួយសរសៃសក់ អាចធ្វើឲ្យស្លាប់ ឬរស់បាន ។

948-Money has no smell.

       ប្រាក់គ្មានក្លិនឡើយ ។

949-Money is a good servant but a bad master.

       លុយជាបាវប្រាវដ៏ល្អ តែជាចៅហ្វាយដ៏អាក្រក់ ។

950-Money is power.

       លុយជាអំណាច​ ។

951-Money is the root of all evil.

       ប្រាក់ជាប្រភពនៃអំពើអាក្រក់ផងទាំងពួង ។

952-Money is the golden key and it can open all doors.

       លុយជាសោមាសដែលអាចចាក់បើកបានគ្រប់តែទ្វារ ។

953-Money is round , and rolls away.

       លុយមានរាងមូល ហើយវាក៏រមៀលទៅឆ្ងាយ​ ។

954-Money makes the man.

       លុយកាក់ និងទ្រព្យសម្បត្តិអាចកំណត់មនុស្សបាន ។

955-Money is often lost for want of money.

       ជារឿយៗ លុយកាក់បាត់បង់ទៅដោយសារតែការចង់បានវាពេក ។

956-Money makes a man free everywhere.

       លុយកាក់ធ្វើឲ្យមនុស្សមានសេរីភាពនៅគ្រប់ទីកន្លែង ។

957-Money governs the word.

       លុយគ្រប់គ្រងពិភពលោក ។

958-Money is the ace of the trumps.

       បើនិយាយពីបៀ លុយជាទឹកអាត់ ។

959-Money is the sinews of war.

       លុយជាសាច់ដុំនៃសង្គ្រាម ។

960-Money less man goes fast through the market.

       មនុស្សអត់លុយដើរកាត់ផ្សារលឿនជាងអ្នកមានលុយ ។

961-The more a man learn , they more he sees his ignorance.

       រៀនច្រើនកាលណាដឹងថា​ ខ្លួននៅល្ងង់ច្រើនកាលនោះ ។

962-More haste less speed.

       សន្សឹមៗកុំបំបោល ក្រែងមិនដល់ដូចប្រាថ្នា។

963-The more you get , the more you want.

       មានច្រើនកាល​ណា​ ប្រាថ្នាច្រើនទៀតកាលនោះ។

964-The morning sun never lasts a day.

        ពេលអារុណរះ​ពុំដែលមានពេញមួយថ្ងៃឡើយ។

965-The more cost, more honor.

       កា​ន់តែថ្លៃ កាន់តែមានកិត្តិយស។

966-More have repented speech than silence.

       ការនិយាយច្រើន ច្រើនតែ​ស្ដាយក្រោយជាងការស្ងៀនស្ងាត់។

967-Most people judge men only by their rogue or by their fortune.

       មនុស្ស​ភាគច្រើនឲ្យ​តម្លៃមនុស្សតែទៅលើសំណាង ឬ ជោគអាក្រក់

        របស់គេប៉ុណ្ណោះ។

968-Mothet-in-law and daughter-in-law are a tempest and hail storm.

        ម្ដាយក្មេងនិងប្អូនថ្លៃស្រី​ មិនខុសពីព្យុះសង្ឃរា និងព្យុះព្រឹលឡើយ។

969-Mother's love is the best of all.

       សេចក្ដីស្រលាញ់របស់មាតា ប្រសើរជាងអ្វីទាំងអស់។

970-A mouse may cut a cable in time.

       សត្វកណ្ដុរ អាច​កាត់ផ្ដាច់ខ្សែពួរនៅគ្រាណាមួយ។

971-A mouse that has bus one hole is quickly taken.

       សត្វកណ្ដុរដែលមានរន្ធតែមួយ ងាយនិងជាប់អង្គប់។

972-Much coin , much care.

       មានទ្រព្យសម្បត្តិ​កាន់តែច្រើនកាលណា កាន់តែខ្វាយខ្វល់នឹងរក្សា

        កាលនោះ។

973-Much will have more.

       ភ្នំមួយខ្ពស់ មានភ្នំខ្ពស់ជាងទៅទៀត។

974-Much and money go together.

       រឿងអាស្រូវ​និងប្រាក់កាស​នៅលាយឡំជាមួយគ្នា។

975-Much learning makes a man mad.

       ការរៀនច្រើន​ពេកនាំឲ្យមនុស្សយើងទៅជាឆ្កួត។976- Much science , much sorrow.

        វិទ្យាសាស្រ្ដកាន់តែជឿនលឿន ទុក្ខសោកកាន់

​        ខ្លាំង។

​977- Murder will out.

       រឿងឧក្រិដ្ឋពុំអាចនឹងលាក់យូរបានឡើយ​។

​978- Music has charms to soothe savage breast.

        តន្រ្តីមានឥទ្ធិជួយសម្រាលដើមទ្រូងដែលកំពុង

​        តែឆេះរោលរាលបាន​។

​979- Music is the eye of ear.

        តន្រ្តីជាភ្នែករបស់ត្រចៀក​។

Proverb from the Alphabet N

N,n

​980- Narrow gathered,widely spent.

        រកពិបាក ចាយធូរ​។

​981- Nature is the true law.

       ​ ធម្មជាតិជាច្បាប់ពិត​។

​982- Nature does nothing in vian.

        ធម្មជាតិពុំធ្វើអ្វីដែលឥតប្រយោជន៍នោះឡើយ​។

​983- Nature , time , and patience are the three great physicians.

        ធម្មជាតិ ពេលវេលា និងការអំណត់ជាគ្រូពេទ្យដ៍ធំទាំង៣​។

​984- Nature hates all sudden changes.

        ធម្មជាតិស្អប់ការផ្លាស់ប្ដូរភ្លាមៗ​។

​985- Nature is stronger than rearing.

        និស្ស័យពីធម្មជាតិខ្លាំងជាងការបណ្ដុះបណ្ដាល។

​986- Naghty boys  sometimes make good men.

        ក្មេងខូចជួនកាលក្លាយទៅជាមនុស្សល្អបានុ។

987- Near is my shirt, but nearer is my skin.

       នៅជិតខ្ញុំគឺអាវ តែជិតបំផុតគឺស្បែករបស់ខ្ញុំ។

988- Necessity is the mother of invention.

        ភាពចាំបាច់ ជាមាតានៃការប្រឌិត។

989- Necessity knows no law.

        ភាពចាំបាច់ ពុំស្គាល់ច្បាប់ទេ។

990- Necessity makes even timid.

        ភាពចាំបាច់ អាចបង្កើតសូម្បីតែភាពក្លាហានដ៏កំសាក។

991-Necessity and opportunity may a coward valiant.

       ភាពចាំបាច់និងឪកាសអាចធ្វើអោយមនុស្សកំសាកម្នាក់ទៅជាក្លាហានបាន។

992-Necessity is a powerful weapon.

       ភាពចាំបាច់ ជាអាវុធមានឥទ្ធិពលមួយ។

993-Necessity breaks iron.

        ភាពចាំបាច់ អាចកាច់បំបាក់ដែកបាន។

994-Necessity has no holiday.

       ភាពចាំបាច់ ពុំស្គាល់ពេលវេលាអ្វីឡើយ។

995-Need must when the devil drives.

       តម្រុវការជួនកាលអាចបង្ខំមនុស្សអោយធ្វើអ្វីដែលខ្លួនពុំចង់ធ្វើ។

996-Never buy a pig in a poke.

      គិតហើយ ចាំគូរ។

997-Never do things by halves.

       កុំធ្វើការងារទុកចោល ពាក់កណ្ដាលទី។

998-Never make threats you cannot carry out .

       បើពុំអាចទេ កុំគំរាម(បើពុំអាចម៍ទេ​កុំផោមអោយឆ្កែអរ)។

999- Never speak ill of the dead.

        មនុស្សស្លាប់ទៅហើយពុំត្រូវគេនិយាយអាក្រ់ ទៀតឡើយ។

1000-Never put off till tomorrow what you can dotoday.

         កុំទុកដល់ថ្ងៃស្អែកនូវអ្វីដែលអ្នកអាចធ្វើបាននៅថ្ងៃនេះ។

1001-Never spent your money before you have it.

         កុំចាយមុនពេលដែលអ្នករកបានប្រាក់។

1002-Never take a stone to break an egg when

        you can do it with the back of your knife.

        បើគ្រាន់ទែប្រើខ្នងកាំបិតអ្នកពុំគួរប្រើដុំថ្មដើម្បីបំបែកស៊ុតឡើយ។

1003-Never grieve for what you cannot help.

        គេពុំដែលសោកស្ដាយទៅលើកិច្ចការអ្វីមួយដែលគេពុំអាចជួយបាននោះឡើយ។

1004-Never too late to repent .

         បើចង់កែខ្លួន ពុំដែលថាហួសពេលឡើយ។

1005-Never judge from appearance.

         កុំវិនិច្ឆ័យតាមលក្ខណៈខាងក្រៅ។

1006-Never answer a question until it is asked.

        បើមិ​នទាន់សួរទេកុំអាលឆ្លើយ។

1007-Never refuse a good affer.

        គេពុំដែលបដិសេធឪកាសល្អឡើយ។

1008-New lords, new law.

         ចោហ្វាយថ្មី ច្បាប់ថ្មី។

1009-No bee, no honey; no work, no money.

        ទឹកឃ្មុំបានមកពីមេឃ្មុំ ប្រៀបដូចជាលុយកាក

        បានមកពីការងារដូច្នោះដែរ។

1010-No bird soars too high if he soars with his

        own wings.

       គ្មានបក្សាបក្សីណាហើរឡើងទៅខ្ពស់ពេកឡើយ

       ប្រសិនបើវាហើរឡើងដោយស្លាបរបស់វាផ្ទាល់។

1011-No cross, No crown.

        ចិត្តមិនដាច់ធ្វើស្ដេចមិនកើត។

1012-No day passes without some grief .

        គ្មានថ្ងៃណាដែលកន្លងទៅដោយគ្មានទុក្ខព្រួយ

         និងនិរាសអន្តរាយឡើយ។

1013-No folly to being in love .

         ការលួចស្រលាញ់នរណាម្នាក់ពុំជាកំហុសឡើយ។

1014-No gains without pains.

         គ្មានជោគជ័យណាបានមកដោយគ្មានការលំបាកឬលះបង់ឡើយ។

1015-No convenience   without its inconvenience.

        មានស្រណុក ត្រូវតែមានការលំបាក។

1016-No great loss without some small gain.

         គ្មានការខាតបង់ដ៏ធំណាពុំទទួលបានចំណេញដ៏តិចតួចឡើយ។

1017-No garden without its weeds.

         គ្មានសួនណាដែលចង្រៃឡើយ។

1018-No herb will cure love.

         គ្មានឪសថណាអាចព្យាបាលជំងឺស្នេហាឡើយ។

1019-No honest man ever repented of his honesty.

         មនុស្សសុចរិតពុំត្រូវការសោកស្ដាយភាពទៀង

          ត្រង់របស់ខ្លួនឡើយ។

1020-No joy without alloy.

         មានសប្បាយ​ត្រូវតែមានទុក្ខ។

1021-No joy emanates from a lonely person.

         គ្មានភាពរីករាយណា ចេញពីមនុស្សឯកោឡើយ។

1022-No good building without good foundation.

         អគារល្អ ត្រូវគ្រិះមាំ។

1023-No legacy so rich as honesty.

         គ្មានកេរ្ដិ៍ដំណែលណាដែលមានស្មើនឹងភាពទៀង

         ត្រង់ឡើយ។

1024-No love like the first love.

         ​គ្មានសេចក្ដីស្នេហាណាល្អដូចស្នេហាគ្រាដំបូង

         ឡើយ។

1025-No land without stones or meat without bones.

         គ្មានដីណាដែលឥតថ្ម ឬក៏គ្មានសាច់ណាឥត

         ឆ្អឹងនោះទេ។

1026-No lock will hold against the power of gold.

         គ្មានសោណាអាចចាក់ទុកអំណាចនៃមាសប្រាក់

         ជាប់បានឡើយ។

1027-No man has a lease of his life.

         គ្មាននរណាម្នាក់ជួលជីវិតរបស់ខ្លួនឡើយ។

1028-No man knows when he shall die , although

         he knows  he must die.

       ទោះបីដឹងថា មនុស្សគ្រប់រូបត្រូវតែស្លាប់ក៏ដោយ

       ក៏គ្មាននរណាដឹងថាតើពេលណាដែរ។

1029-No man is content with his lot.

        ​​​​​​​​ ឡើយ។

1030- No man can be a good ruler , unless he has first been ruled.

          មនុស្សយើងបើពុំធ្លាប់ត្រូវគេគ្រប់គ្រង និង ដឹកនាំទេ ពុំអាចក្លាយជាមេដឹកនាំពូកែម្នាក់បាន

          ឡើយ​។

1031- No man is wise at all times.

          គ្មាននរណាម្នាក់ ឆ្លាតគ្រប់ពេលនោះទេ ។

1032- No man is born wise or learned.

          គ្មាននរណាម្នាក់ កើតមកឆ្លាត ឬចេះតែម្ដងនោះទេ។

1033- No man is a hero to his walet .

          គេពុំអាចធ្វើជាវិរបុរសទៅលើខ្ញុំបម្រើរបស់ខ្លួន

          បានឡើយ។

1034- No man is infallible.

          គ្មាននរណាម្នាក់ដែលពុំចេះធ្វើខុសនោះឡើយ។

1035- No man can be a patriot with emptystomach.

          គ្មាននរណាម្នាក់ស្នេហាជាតិដោយក្រពះទទេនេះទេ​។

1036- No man can make good coat with bad cloth.

          គ្មាននរណាម្នាក់កាត់បានអាវល្អពីក្រណាត់អន់នោះទេ។

1037- No man can serve two masters.

          គ្មាននរណាអាចបម្រើចៅវាយពីរបានទេ។

1038- No man can​ do two things at one.

          គ្មាននរណាអាចធ្វើការពីរក្នុងពេលតែមួយបានទេ។

1039-  No man fouls his hands in his own business.

          គ្មាននរណាល្ងង់ដល់ទៅធ្វើអោយប្រឡាក់

          ប្រឡូសដែនៅក្នុងកិច្ចការរបស់ខ្លួផ្ទាល់ឡើយ។

1040- No one is rich enough to do without his

          neighbours.

          ទោះមានគ្រប់គ្រាន់ប៉ុន្នា ក៍ត្រូការអ្នកជិតខាង

          ដែរ។

1041-No one ought to be judged in his own cause.

         គ្មាននរណាកាត់ទោសចំពោះផលប្រយោជន៍

          ផ្ទាល់ខ្លួនឡើយ។

1042-No one can play the foot so well as the wiseman.

         គ្មាននរណាម្នាក់អាចដើរតួជាមនុស្សល្ងង់បាន

         ល្អដូចមនុស្សឆ្លាតឡើយ។

1043-No one is perfect.

         គ្មាននរណាម្នាក់សុក្រិត្យគ្រប់ពេលនោះទេ។

1044-No one is too old to learn.

        គ្មាននរណាម្នាក់ដែលថា ចាស់ពេករៀនពុំកើតទេ។

1045-No one knows what he can do till he tries.

       បើមិនទាន់សាក ពុំអាចដឹងថាខ្លួនឯងធ្វើកើត ឬមិនកើតឡើយ។

1046-No pain , no gains.

        បើគ្មានការលះបង់ខ្លះទេក៏ពុំទទួលបានផលប្រ

         យោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួនឡើយ។

1047-No pain No cure.

         ឈឺចាប់ទើបព្យាបាល។

1048-No rose without thorn.

         ផ្កាកុលាបតែងមានបន្លា។

1049-No smoke without some bitter.

        មានភ្លើងទើបមានផ្សែង។

1050-No sweet without some bitter

         បើមានផ្អែមល្ហែម ត្រូវតែមានជូចត់ខ្លះ។

1051 -No sweet without sweat.

          មានភាពរីករាយ ពើបមានទុក្ខកង្វល់។

1052-No time like present.

         គ្មានពេលណាដូចបច្ចុប្បន្ននេះឡើយ។

1053-No venture, No strange.

         បើមិនប្រថុយក៏គ្មានអ្វីប្លែកដែរ។

1054-No wisdom like silence.

        គ្មានសេចក្ដីឆ្លាតណា ល្អដូចការស្ងៀមជាងស្រ

        ដីឡើយ។

1055-No wool is so white that a dyer cannot

        blacken.

        គ្មានរោមសត្វណាសរហូតទាល់តែ​អ្នកច្រលក់

        ពុំអាចអោយទៅជា​ខ្មៅបាននោះទេ។

1056-No wrong without a remedy.ុង

         គ្មានកំហុសណាដែលថា កែមិនកើតនោះទេ។

1057-None knows what will happen to him before

      sunset.

        មុនថ្ងៃលិច គ្មាននរណាម្នាក់ដឹងថា មានអ្វីនឹង

         កើតឡើងសម្រាប់រូនគេឡើយ។

1058-None so blind as those who wont's see.

         គ្មាននរណាម្នាក់ខ្ចាក់ជាងអ្នកដែលពុំចង់មើល

          នោះឡើយ។

1059-None so deaf as those who won't hear.

         គ្មាននរណាថ្លង់ជាងអ្នកដែលមិនចង់ស្ដាប់នោះ

         ឡើយ។

1060-Nothing comes out of the sack but what

         was in it.

         គ្មានអ្វីចេញមកពីថង់ ក្រៅពីវត្ថុនៅក្នុងថង់ឡើយ។

1062-Nothing hurts more than truth.

         គ្មានអ្វីធ្វើអោយយើងឈឺចាប់ជាងសច្ចភាពឡើយ។

1063-Nothing is stolen without hands.

          គ្មានអ្វីលួចក្រៅពីដៃឡើយ។

1064-.Noing flies faster than romour.

         គ្មានអ្វីលឿនជាងពាក្យចចាមអារាមឡើយ។

1065-Nothingis impossible to a willing mind.

         គ្មានអ្វីដែលថា ធ្ចើពុំកើតជាមួយនឹងចិត្តដែល

          ប៉ងឡើយ។

1066-Nothing is really beautiful but truth.

         គ្មានអ្វីល្អស្មើនឹងសច្ចភាពឡើ​យ។

1067-Nothing new under the sun.

         ក្រោមមេឃលើដីគ្មានអ្វីប្លែកឡើយ។

1068-Nothing risk, nothing  win.

         បើមិនប្រថុយ មិនបានទទួលអ្វីឡើយ។

1069-Nothing runs into the mouth of the sleepingfox.

         គ្មានម្រឹគីម្រឹគាណារដើរចូលទៅក្នុមាត់សឹង្ហដែលកំពុងដេកឡើយ។

1070- Nothing succeeds like success.

          ជោគជ័យនាំទៅរកជៅគជ័យមួយទៀត​។

1071- Nothing venture , nothing have.

          បើមិនប្រថុយ គ្មានទទួលបានអ្វីទាំងអស់។

1072- Nothing under the sun is accidental.

          ក្រោមមេឃនេះ គ្មានអ្វីដែលជាចៃដន្នឡើយ។

1073- Nothing so necessary for travellers as languages.

          សម្រាប់អ្នកធ្វើដំណើរគ្មានអ្វិចាំបាច់ដូចភាសាឡើយ​។

1074-Nothing is easy to the unwilling.

         គ្មានកិច្ចការអ្វីមួយងាយសម្រេចចិត្តដែលពុំចង់ធ្វើឡើយ។

1075- Nothing is given so freely as advice.

          លើលោកយើងនេះគ្មានវត្ថុអ្វី​ដែលត្រូវគេផ្ដល់

          អោយដោយសេរីដូចពាក្យទូន្មានឡើយ។

1076- Nothing is certain , but the unforeseen.

          លើលោកយើងនេះ គ្មានអ្វីដែលមានប្រាកដនិយមក្រៅពីការមិន
          ដឹងហេតុការណ៍ជាមុន​ឡើយ។

1077- Nothing so certain as death.

          គ្មានអ្វីប្រាកដនិយមដូចសេចក្ដីស្លាប់ឡើយ។

1078- Nothing cames of nothing.

          គ្មានអ្វីដែលចេញមកពីភាពគ្មានអ្វីសោះទៀតទេ។

1079- Nothing inters into a close hand.

          គ្មានអ្វីដែលចូលទៅក្នុងប្រអប់ដៃដែលក្ដាប់ យ៉ាងណែនបានឡើយ។

1080- Nothing is to be got without pains except poverty.

            ក្រៅតែពីភាពក្រីក្រចេញគ្មានអ្វីដែលបានមក​ដោយគ្មានការលះបង់ ឬពលីកម្មឡើយ។

1081- Nothing dries sooner than tears.

          គ្មានអ្វីស្ងូតលឿនជាងទឹកភ្នែកឡើយ។

1082- Novelty always appears handsome.

          ភាពថ្មីហើយប្លែក តែងតែមើលទៅល្អ។

1083- Number one is the first house in the row.

          លេខមួយជាផ្ទះដំបូងគេ។

Proverb from the Alphabet O

 

O,o

1084- Oaks may fall when reads stand the storm.

           បើពុំចេះបត់បែនដូចដើមត្រែងទេ ទោះជាដើមឈើធំគគ្រាក់ក៍អាចដួលរលំដោយសារ

          ខ្យល់ព្យុះបានដែរ។

1085- Obedience is the mother of the success.

          ការចេះគោរនិងស្ដាប់ឲវាទ ជាមាតានៃជោគជ័យ។

1086- Obedience is the first duty of a soldier.

          ការស្ដាប់បង្គាប់ជាភារកិst ច្ចដំបូងរបស់ទ័ព។

1087-Observation is the best teacher.

         ការពិនិត្យ អង្កេត​ជាគ្រូបាធ្យាយដ៏ល្អបំផុត។

1088-Of saving ,come having.

         ការមានបាន កើតចេញពីការសន្សំសំចៃ។

1089-Of small spark ,a great.

         មហាអគ្គីភ័យ កើតចេញពីផ្កាភ្លើងដ៏តូចមួយ។

1090-Of evil grain ,no good seed can  come.

         គ្មានគ្រាប់ពូជណាល្អកើតចេញមកពីក្រាប់ពូជអន់ឡើយ។

1091-Of soup and love the first is best.

         បើនិយាយពីសម្លនិងស្នេហា ដំបូងគេគឺប្រសើរជាងគេបំផុត។

1092-Of idleness comes no goodness.

        គ្មានអំពើល្អណា កើតចេញមកពីភាពទំនេរ និង

        ខ្ជិលច្រអូសឡើយ។

1093-Ofall wars, peace is the end.

        រាល់សង្គ្រាមសន្តិភាពជាចុងបញ្ចប់របស់វា។

1094-often and little eating makes man fat.

        ការស៊ីតិចតែញឹកញាប់ធ្វើឲ្យមនុស្សធាត់ទៅ  

        បាន។

1095-Old shoes are easiest.

        ស្បេកជើងចាស់ ពាក់ស្រួលបំផុត។ stiff horns

1096-Old habits die hard.

       ទម្លាប់ចាស់ពិបាកនឹងផ្លាស់ប្ដូរឬបំបាត់ណាស់។

1097-Old birds are not be caught with chaff.

         បក្សីចាស់ពុំអាចប្រើអង្កាបចាប់បានឡើយ។

1098-Old dog barks not in vain.

         ឆ្កែចាស់ពុំព្រុសឥតប្រយោជន៍ឡើយ។

1099-Old friend and old wine are best.

        មិត្តចាស់និងស្រាយូរសុទ្ធតែល្អបំផុតដូចគ្នា។

1100-Old exen have stiff horns.

        គោចាស់ ស្នែងរឹង។

1101-An old ox makes a straight furrow.

        គោចាស់ដើរត្រងគន្លង។

1102-Old fish, wine and friend are best.

      មេត្រី ស្រាយូរ និងមិត្តចាស់សុទ្ធតែល្អទាំងអស់។

1103-Old wood is  best to burn, old horse to ride

         old book to read, and old wine to drink.

        ឈើចាស់ស្រួលដុត សេះចាស់ស្រួលជិះ សៀវ

        ភៅចាស់ល្អអានហើយស្រាចាស់ល្អផឹក។

1104-Old sins casts long shadow.

        បាបកម្មចាស់ចោលស្រមោលវែង។

1105-Old hate never wearies.

        គំនុំនិងសេចក្ដីស្អប់ចាស់ពុំដែលថាអស់កម្លាំង

        ឡើយ។

1106-Old love will not be forgotten.

        ស្មេហាចាស់ នឹងពុំត្រូវគេបំភ្លេចចោលឡើយ។

1107-Old lobe does not rust.

        ស្នេហាចាស់ច្រេះពុំស៊ីឡើយ។

1108-Old age doesn't protect from folly.

        អាយុច្រើនពុំអាចបញ្ចៀសការខុសបានឡើយ។

1110-Old men are twice children.

        មនុស្សចាស់ម្នាក់មានតម្លៃស្មើនឹងក្មេងពីនាក់។

1111-Old age is a malady of which are dies.

       វ័យចាស់ក៏ជាជម្ងឺម្យ៉ាងដែលមនុស្សម្នាក់ៗស្លាប់

       ដោយសារតែវា។

1112- Once a whore and ever a whore.

          សំផឹងម្ដង​សំផឹរហូត។

1113- Once a knave , always a knave.

          ប្រព្រឹត្តទុច្ចរិត​ម្ដង ជាប់ឈ្មោះទុច្ចរិតរហូត។

1114- Once a thief , always a thief.

          ធ្វើចោរម្ដង ចោររហូត។

1115- One barking dog sets the whole street

          a-barking .

          បើឆ្កែមួយព្រូស ឆ្កែមួយផ្លូវព្រូសទាំងអស់។

1116- One body is nobody.

          សាមគ្គីជា ជាកម្លាំង។

1117- One cannot be in two places at once.

          គេពុំអាចស្ថិនៅកន្លែងពីរក្នុងពេលតែមួយ

          បានឡើយ។

1118- One cannot put back the clock.

          គេពុំអាចទាញពេលវេលាឲ្យថយក្រោយបាន

          ឡើយ។

1119- One cannot do two things at one time.

          គេពុំអាចធ្វើកិច្ចការពីរក្នុងពេលតែមួយបាន

          ឡើយ។

1120- One good head is better than a hundred

          strong hands.

          ចេះដប់ មិនស្មើរអ្នកប្រសប់មួយ។

1121- One good turn deserves another.

          បើមានឲកាសហើយ ចូរជួយអ្នកដែលត្រូវឲ្យ

         យើងជួយ។

1122- One hand washes another.

          មនុស្សរស់នៅត្រូវការពឹងពាក់គ្នាទៅវិញទៅ

          មក។

1123- One man does not make a team.

          មនុស្សម្នាក់ពុំបង្កើតបានជក្រុមឡើយ។

1124- One man's fault is another man's lesson.

          កំហុសរបស់មនុស្សម្នាក់​ ជាមេរៀនរបស់

          មនុស្សម្នាក់ទៀត។

1125- One must draw back in order to leap

          better.

          ដើម្បីលោតឲ្យបានឆ្ងាយហើយខ្ពស់ត្រូវដក

          ឃ្លាថយក្រោយ។

1126- One man no man.

          សាមគ្គីជាកម្លាំង។

1127-One is born with silver spoon on his mouth

         and the other with a wooden lable.

         មនុស្សយើងកកើតមានខ្លះមានសំណាង

         នឹងខ្លះអភ័ព្វ។

1128-One must be a servant before one can be

         a master.

        មុនក្លាយខ្លួនជាចៅវាយម្នាក់ ត្រូវរៀបធ្វើជាខ្ញុំ

        បម្រើសិន។

1129-One master in a house is enough.

        ផ្ទះមួយមានចោហ្វាយម្នាក់វាគ្រប់គ្រាន់ហើយ។

1130-One hates not the person, but the vice.

        គេមិនត្រុវស្អប់មនុស្សឡើយ តែត្រូវស្អប់អំពើ

        អបាយមុខរបស់គេ។

1131-One hour today is worth two morrow.

        មួយម៉ោងនៅថ្ងៃនេះមានតម្លៃស្មើនឹងពីរម៉ោង

        នៅថ្ងៃស្អែក។

1132-One enemy may chance to give good

         counsel.

        សត្រូវម្នាក់ជួនកាលអាចផ្ដល់ឲវ៉ាទល្អបានដែរ។

1133-One eyewitness is better than two hear-so' s.

          ឃើការញនឹងភ្នែកម្ដងប្រសើរជាងស្ដាប់លឺគេ

           និយាយពីរដងទៅទៀត។                       

1134-One man's loss is another man's gain.

         ការខាត់បង់របស់មនុស្សម្នាក់ជាការចំណេញ

          របស់មនុស្សម្នាក់ទៀត។

1135-One foot is better than two crutches.

         ជើងម្ខាងប្រសើរជាងឈើឆ្កាងពីរ។

1136-One cannot love and be wise.

         គ្មាននរណាម្នាក់អាចធ្លាក់ខ្លួនក្នុងសេចក្ដីស្នេ

         ហាហើយនៅតែឆ្លាតបានឡើយ។

1137-One live expels another.

        ស្នេហាបណ្ដេញស្នេហា។

1138-One can live without father or mother, but

         one cannot live without God.

         គេអាចរស់គ្មានឪពុកម្ដាយបានតែពុំអាចអត់

         ព្រះបានឡើយ។

1139-One may change place but not change the mind.

         មនុស្សអាចផ្លាស់ប្ដូរទីកន្លែងតែពុំអាចផ្លាស់ប្ដូរ

         ចិត្តគំនិតឡើយ។

1140-One hour's sleep before midnight is worth

         two after.

         ដេកមុនកណ្ដាលអធ្រាតមួយម៉ោង មានតម្លៃ

         ស្មើនឹងដេកកណ្ដាលអធ្រាតពីម៉ោង។

1141- One gain fills not a sack , but helps his

          fellow.

          មួយគ្រាប់ពុំអាចបំពេញបាវបានឡើយ តែ

          វាជួយបំពេញ។

1142- One good deed atones for thousand bad

          ones.

          សាងអំពើល្អមួយ អាចលាងកំហុសសម្រាប់

          អំពើអាក្រក់បានរាប់ពាន់។

1143- One may thing that dares not speak.

          ពាក្យថាហានមិនសំដៅទៅលើការនិយាយ

          ច្រើនឡើយ។

1144- One rotten apple injures its neighbours.

          ស្អុយមួយ ស្អុយទាំងអស់។

1145- One swallow does not make a summer.

         សត្វត្រចៀកកាំមួយពុំអាចធ្វើឲ្យទៅនាទាឃ

         រដូវបានឡើយ។

1146- One doubt may lead to disbelief.

          សង្ស័យម្ដងអាចនាំឲ្យមិនទុកចិត្តរហូត។

1147- One eye witness is better than one

          hundred hearsays.

          ឃើញម្ដងប្រសើរជាងឮគេនិយាយ១០០ដង។

1148- One scabbed sleep will mar a whole flock.

          ត្រីស្អុយមួយហើយ ស្អុយមួយកន្រ្តក។

1149- One today is worth two tomorrows.

          បានមួយថ្ងៃនេះ មានតម្លៃស្មើរពីរនៅថ្ងៃ

          ស្អែក។

1150-One volunteer is worth two pressed min.

         មនុស្សស្ម័គ្រចិត្តម្នាក់ មានតម្លែស្មើរនិងមនុស្ស

         បង្ខំពីរនាក់។

1151- Opportunity seldom knocks twice.

          ឲកាសល្អមិនដែលមានពីរដងឡើយ។

1152- Opportunity makes the thief.

          ឲកាសនាំឲ្យបង្កើតចោរ។

1153- Other day , other way .

          សម័យណា ចរិកនោះ។

1154- Our birth makes us moral , our death

          makes immoral.

          កំណើតរបស់យើងធ្វើឲ្យយើងមានសុជីវធម៌

          តែការស្លាប់វាធ្វើឲ្យយើងអសីលធម៌ទៅវិញ។

1155- Our whole life is but greater and longer

          childhood.

          មួយជីវិតរបស់យើងគ្មានអ្វីក្រៅពីបន្តការធំ

          ​ធាត់និងរីកចំរើនពីកុមារភាពឡើយ។

1156- Our worst misfortones are those which

          never fall to us.

          ជៅគជ័យអាក្រក់បំផុតរបស់យើង​គឺជៅគជ័យ

          អាក្រក់ដែលពុំទាន់មកលើរូបយើង។

1167- Out of debt , out of danger.

          រួចបំណុល រួចគ្រោះថ្នាក់។

1168- Out of sight , out of mind.

          ឃ្លាតកាយ​ណាយចិត្ត។

1169- Out of frying – pan into the fire .

          គេចពីខ្ទះឆារ​ទៅចុះក្នុងភ្លើង (ចុះទឹកក្រពើ

          ឡើងលើខ្លា)។

Proverb from the Alphabet P

P;p

1160- Painters and poets have leave to lie.

            វិចិត្រករ និងកវីមានសិទិ្ធភបាន។

1161- pardon and pleasantness are great revenges.

          ការអត់អោនទោស និងភាពរស់រាយ ជាការសងសឹកដ៏ធំ។

1162- The pardon is the choicest flower of victory.

          ការលើកលែងទោសជាបុបា្ផសម្រាំងនៃជោគជ័យ។

1163- Pardon one offense and you encourage many.

          បើអាចអត់អោនដល់ទោសកម្មណាមួយ នោះអ្នកនឹងជំនះ

          បានបញ្ហជាច្រើន។

1164- Parents are patterns.

          មាតាបិតា ជាជនគំរូ។

1165- Patience is a flower that grows not in everyone's garden.

          ការអត់ធ្មត់ជាបុបា្ផដែលពុំមានដុះនៅក្នុងសួនរបស់មនុស្ស

          គ្រប់រូបឡើយ។

1166- Patience surpasses learning.

          អំណត់ធ្មត់ឡើងហួសចំណេះវិជា្ជទៅទៀត។

1167- Patience is the knot which secures the same of the world.

          ការអត់ធ្មត់ជាចំណងភ្ជាប់ស្នាមប្រេះនៃជ័យជំនះ។

1168- Patience is the remedy of  the world.

           ការអត់ធ្មត់ជាមធ្យោយបាយដោះស្រាយរបស់ពិភពលោក។

1169- Patience is the remedy for every grief.

          ការអត់ធ្មត់ជាឪសថសម្រាប់រាល់ទុក្ខព្រួយ។

1170 - Patience is bitter, but its fruits are sweet.

           ការអត់ធ្មត់មានរស់ជាតិជូរចត់ តែផ្លែផ្ការបស់វាផ្អែម​​ ។

1171- Patience is a plaster   for all sores.

           ការអត់ធ្មត់ជាថ្នាំបំពោកដំបៅគ្រប់មុខ​ ។

1172- Patience is virtue.

          ការអត់ធ្មត់ជាគុណធម៌មូយ​ ។

1173- A Patience man wins the day.

          មនុស្សមានអំណត់នឹងឈ្នះពេលវេលា ។

1174- Patriotism is the last refuge of a scoundrel.

          ការស្នេហាជាតិជាជម្រកចុងក្រោយរបស់មនុស្សចោលម្សៀត។

1175- Pay beforehand and your work will be behindhand.

         កាលណាបង់ថ្លែឈ្នួលឪ្យ មុននោះការងាររបស់អ្នកនឹងហើយក្រោ

          កាលកំណត់។

1176- Payment in advance is evil payment.

          ការបង់ ឬចំណាយឱ្យមុន ជាការចំណាយមិនសមហេតុផល។

1177- Peace is the thatched hut-that is happiness.

          សន្ដិភាព ជាខ្ទមស្បូវដ៏មានសុភមង្គល។

1178- Peace makes plenty.

          សន្ដិភាព ធ្វើឱ្យមនុស្សគ្រប់គ្រាន់។

1179- Peace of people is to die.

          សេចក្ដីសា្លប់ ជាសន្ដិភាពរបស់មនុស្ស។

1180- The pen is mighter than sword.

          ប៉ាកា មានអំណោយចជាងដាវលំពែង។

1181- Pen and ink is wit's plough.

          ប៉ាកា និងទឹកខ្មៅជាផាល (នង្គ័ល) នៃថ្វីគំនិត។

1182- Penny and laid up will be many.

          សន្សំមួយកាក់មួយសេនឡើងទៅ វានឹងបានច្រើនជាមិនខាន។

1183- A penny saved is a penny gained.

          មួយកាក់ដែលយើងសន្សំបាន គឺមួយកាក់ដែលយើងរកបាន។

1184- Penny wise and pound foolish.

          ឆ្លាតតែរឿងកំប៉ិកកំប៉ុក តែល្ងង់ចំពោះរឿងធំដុំ។

1185- Perfect friendship cannot be without equality.

          មិត្តភាពល្អ ពុំអាចថាគ្មានសមភាពបានឡើយ។

1186- Physicians kill more than they cure.

          គ្រូពេទ្យសម្លាប់មនុស្សច្រើនជាងគេព្យាបាលឱ្យជា។

1187- Pictures are the book of the unlearned.

          រូបភាពជាសៀវភៅរបស់មនុស្សមិនរៀនសូត្រ។

1188- Play women and wine undo men laughing.

          ល្បែង ស្រីញី និងគ្រឿងស្រវឹង ធ្វើឱ្យអន្ដរាយសំណើចបុរសបាន

1189- Pleasant hour flies fast.

          ពេលវេលារីករាយកន្លងទៅលឿនណាស់។

1190- Pleasure has a sting in its tail.

          ភាពរីករាយ មានទ្រនិចនៅឯកន្ទុយរបស់វា។

1191- The plenty breeds pride.

          ភាពគ្រប់គ្រាន់បង្កបង្កើតឱ្យមានអំនួត។

1192- Poison is poison though it comes in golden cup.

          ទោះជាវានៅក្នុងពែងមាសក៏ដោយ ថ្នាំពិសនៅតែជាថ្នាំពិស។

1193- Poor by conditions , rich by ambition.

          ក្រដោយសា្ថនភាព មានដោយមហិច្ឆតា។

1194- Poor man gets poor marriage.

          អ្នកក្ររៀបការក៏មិនធំដុំ។

1195- A poor man wants some things , a covetous man wants all

          things.

          អ្នកក្រចង់ឱ្យតែវត្ថុខ្លះប៉ុណ្ណោះ តែមនុស្សលោភចង់បានទាំងអស់

1196- Poor folks are glad of porridge.

          អ្នកក្រ រីករាយនឹងទទួលទានបបរ។

1197- The poor sit on the front benches in paradise.

          នៅក្នុងឋានសួគ៌ អ្នកក្រអង្គុយកៅអីមុខគេ។

1198- The poor soffer all the wrong.

          អ្នកក្រទទួលរងរាល់កំហុកទាំងពួង។

1199- Poor man go to heaven as soon as rich.

          អ្នកក្រឡើងឋានសួគ៌ នៅពេលដែលគេមាន។

1200- The poor must think how the rich work and the rich must look

          how the poor live.

          អ្នកក្រត្រូវគិតថា តើអ្នកមានធ្វើការបែបណា ហើយអ្នកមានត្រូវ

          សម្លឹងមើលថាតើ អ្នកក្ររស់នៅបែបណា។

1201- Poor are always shoved.

          អ្នកក្រ កាន់តែក្រទៅ។

1202- Possibilities are infinite.

          លទ្ធភាពមានភាពមិនទៀងទាត់ឡើយ។

1203- Possession is nine points of law.

          កម្មសិទ្ធិជាចំណុចទាំង៩នៃច្បាប់។

1204- Pouring oil on the fire is not the way to quench it.

          ចាក់ប្រេងទៅលើភ្លើង ពុំមែនជាមធ្យោបាយសម្រាប់ពន្លត់វាទេ។

1205- Poverty is the mother of crime.

          ភាពក្រីក្រ ជាមាតានៃអំពើឧក្រិដ្ធ។

1206- Poverty parts fellowship.

          ភាពទីទាល់ក្រអាចបំបែកមិត្តភាពបាន។

1207- Poverty is the common fate of scholars.

          ភាពក្រីក្រ ជាជោគវាសនារួមរបស់អ្នកប្រាចជ្ញ។

1208- Poverty is no disgrace , but it is a great in convenience.

          ភាពទីទាល់ក្រពុំមែនជាការអាម៉ាសមុខឡើយតែវាគ្រាន់តែជា

          ភាពមិនស្រួលខាងផ្លូវកាយប៉ុណ្ណោះ។

1209- Poverty is the mother of health.

          ភាពក្រីក្រជាមាតានៃសុខភាព។

1210- Poverty obstructs the road to virtue.

          ភាពទីទាល់ក្ររាំងផ្លូវឆ្ពោះទៅរកគុណធម៌។

1211- Poverty does not hurt him who has not rich before.

          ភាពក្រីក្រ ពុំធ្វើឱ្យឈឺចាប់ដល់អ្នកដែលពុំធ្លាប់មានពីមុនមកឡើ

          យ។

1212- Poverty is not the crime.

          ភាពក្រីក្រពុំមែនជាអំពើឧក្រិដ្ធឡើយ។

1213- Poverty breeds strife.

          ភាពក្រីក្របង្កើតឱ្យមានការតស៊ូ។

1214- Poverty is on sin.

          ភាពក្រីក្រពុំមែនជាបាបកម្មឡើយ។

1215- Poverty is the worst guard for chastity.

          ភាពក្រីក្រជាឆ្មាំដ៏អាក្រក់សម្រាប់បរិសុទ្ធភាព។

1216- Power corrupts.

          អំណាចនាំឱ្យមានអំពើពុករលួយ។

1217- Practice is the best master.

          ការអនុវត្តន៏ ជាគ្រូដ៏ល្អបំផុត។

1218- Practice makes perfect.

          ការប្រត្តិបត្តិនាំទៅរកសុក្រិតភាព។

1219- Practice what you prefect.

          ចូលធ្វើខ្លូនឯង​ឱ្យស្ទាត់នូវអ្វីដែលអ្នកប្រាប់គេឱ្យធ្វើ។

1220- Practice makes good men better and bad men worse.

ការសរសើរធ្វើឱ្យមនុស្សល្អកាន់តែល្អឡើង មនុស្សអាក្រក់កាន់តែអាក្រក់។

1221- praise  is  spur  to  the reflection of  virtue.

          ការសរសើរ ជាការសម្តែងគុណធម៌របស់មនុស្ស​។

1222- Praise is a spur to the good  ,a thorn to the evil.

          ការលើកសរសើរជា ខ្នាតសម្រាប់មនុស្សល្អតែជាបន្លាសម្រាប់ មនុស្សអាក្រក់។

1223- Praises fill not the belly.

          ការលលើកសរសើរ ពុំអាចបំពេញក្រពះបានទេ។

1224- Precaution is better than repentance.

          ការប្រុងប្រយ័ត ប្រសើរជាងការស្តាយក្រោយ។

1225- Present to the eye, present to the mind.

          ការមាននៅក្នុងភ្នែក ទើបមាននៅក្នុងចិត្ត។

1226- Preserve a clear conscience, and sleep without fear in the desert.

          ការណារក្សាបាននូវមនសិកាជ្រះថ្លាហើយ​​​ ទោះជាដេកនៅ

          កណ្តាលវាលខ្សាច់ក៏ពុំខ្លាចអ្វឡើយ។

12267-Prevention is better than cure.

            ការពារប្រសើរជាងព្យាលបាល។

1228- Pried goes before a fall.

            អំនូតតែងនាំមកនូវបរាជ័យ។

1229- Pried goes before and shame follows after.

          ភាពអាម៉ាសច្រើនកើតក្រោយភាពអំនូត។

1230- Pried and grace dwelt never in one place .

          អំនូតនិងភាពសមរម្យនៃកាយវិការពុំដែលរស់នៅក្នុងកន្លែងតែ     មូយឡើយ។

1231- Pried increases our enemy but put our friends to fight.

            ការអំនួតបង្កើតសត្រូវ តែវាបន្ថយមិត្ត។

1232-Pride may lurk under a threadbare coat.

          អំនួតអាចបង្កប់នៅក្រោមអាវកញ្ចាស់។

1233- Pride often wears the cloak of  humility.

            អំនួតតែងចេ ញតាមរយៈនៃការដាក់ខ្លួនទៅវិញ។

1234- Procrastination is the thief of time.

            ការបណ្តាក់ពេលទៅមុខជាចោរលូចពេលវេលា។

1235- A Promise is a debt.

            ការសន្យាជាបំនុលមួយ។

1236- Promises are like pie –crusts, made to be broken.

            ការសន្យាប្រៀបបានទៅនឹងនំដែលត្រូវគេធ្វើឡើងសម្រាប់តែ

          កំទេចទៅវិញ។

1237- Prospect is often better possession.

          ការសង្ឃឹមជាកម្មសិទ្ធិដ៏ប្រសើរ។

1238- Prosperity discovers vice , adversity virtue.

          ភាពចំរុងចំរើនអាចឱ្យគេរកឃើញបានធម៌ តែបិទបាំងគុណធម៌។

1239- Prosperity makes friends and adversity tries them.

          ការមានទ្រព្យធនធ្វើឱ្យយើងសម្បូរមិត្ត ឯគ្រោះអាសន្នជាការ

          សាកពិសោធន៏ចំពោះពួកគេ។

1240- Proverb dannot  be contradicted.

          សុភាសិតពុំអាចត្រូវនរណានិយាយប្រឆាំងបានឡើយ។

1241- A proverb is an ornament to language.

          សុភាសិតជាគ្រឿងសំអាងភាសា។

1242- A proverb is wit of one and wisdom of many.

          សុភាសិតជាថ្វីគំនិតរបស់មនុស្សម្នាក់ហើយជាចំណេះដឹងរបស់

          មនុស្សច្រើនគ្នា។

1243- Proverbs  are like butterflies, some are caught others fly

          aways.

          សុភាសិតបៀបបាននឹងសត្វមេអំបៅ ដោយខ្លះបានត្រូវគេចាប់

          បានហើយខ្លះក៏ចាប់មិនបាន។

1244- Punctuality is the politeness of kings.

          ទំនៀងពេលជាហរនគួរសមរបស់មេដឹកនាំ។

1245- Punctuality is the soul of business.

          ការទៀងពេលវេលា ជាព្រលឹងនៃការងារ។

1246- Pursuits become habits.

          ការធ្វើតាមគ្នាក្លាយទៅជាទម្លាប់។

1247- Put your trust in God but keep your powder dry.

          ផ្ញើសេចក្ដីទុកចិត្តទៅលើព្រះ តែត្រូវតៀមខ្លួនដោះស្រាយរាល់

          បញ្ហាដែលកើតមាន។

1248- Put on faith in tale-bearers.

          គេមិនដែលផ្ញើការទុកចិត្តលើមនុស្សរអេចរអួចឡើយ។

Proverb from the Alphabet Q

Q.q.

1265- Quietness is a great treasure .

          ភាពស្ងាមស្ងាត់ជាទ្រព្យសម្បត្តិមានតំម្លៃក្រៃលែង។

Proverb from the Alphabet R

R,r

1266- Rain before seven, fine before seven.

          បើភ្លៀងមុនមោង៧​​មេឃស្រលះមុនមោង១១។

1267- A rainbow in the morning is the shepherd's warning, a

          Rainbow is the eve is the shepherd's delight.

          ឥន្ទធនូពេលព្រឹកជាការរំលឹកដល់អ្នកគង្វាលថា​នឹងមានភ្លៀង

          ធ្លាក់តែឥធន្ទនូពេលល្ងាចធ្វើឲ្យអ្នកគង្វាលសត្វមិនខ្វល់ថាមិននឹង

          មានភ្លៀងធ្លាក់។

1268- Raw leather will stretch.

          ស្បែកមិនទាន់សម្លាប់(នៅរស់)ងាយនឹងពន្យឺត។

1269- Real friendship does not freeze in winter

          មិត្តភាពពិតពុំកកនៅរដូវរងារឡើយ​។

1270- Reason governs all things.

          ហេតុផលគ្រប់គ្រងរាល់ហេតុការណ៏ទាំងអស់។

1271- Reaon  governs the wise but cudgels the fool.

          ហេតុផលគ្រប់គ្រងមនុស្សឆ្លាត តែដាក់ទោសមនុស្សល្ងង់។

1272- A red cow give good milk.

          គោក្រហមផ្តល់ទឹកដោះល្អ។

1273- Red clouds in the east , rain the next day.

          បើមានពពកក្រហមនៅទិសខាងកើតហើយភ្លៀងនឹងធា្លក់នៅថ្ងៃ

          បន្ទាប់។

1274- Religion is the rule of life.

          សាសនា ជាគោលច្បាប់នៃជីវិត។

1275- Remember you are but a man.

          ចូរចាំថា អ្នកពុំមែនជាអ្វីដ៏អស្ចារ្យក្រៅពីមនុស្សម្នាក់ដូចគេឯងឡើ

          យ។

1276- Repentance comes too late.

          វាយឺតពេលនឹងសោកសា្ដយនូវអំពើដែលបានប្រព្រឹត្តទៅហើយ។

1277- Repetition is the mother of learning.

          ការរំលឹកឡើងវិញ ជាមាតានៃការសិក្សា។

1278- Repentance is a bitter physic.

          ការស្ដាយក្រោយ ជាឱសថដ៏ល្វីង១គ្រាប់។

1279- Repentance is the loveliest of virtues.

          ការសោកស្ដាយនូវកំហុសរបស់ខ្លួន ជាការស្រលាញ់គុណធម៌

          បំផុត។

1280- Repentance is good , but innocence is better.

          ការសោកស្ដាយក្រោយជាការល្អហើយ តែការធ្វើមិនដឹងមិនរឹត

          តែល្អថែមទៀត។

1281- Repentance is the virtue of the weak minds.

          ការសោកស្ដាយនូវកំហុសរបស់ខ្លួនជាគុណធម៌នៃចិត្តទន់ជា្រយ

1282- Revenge never repairs an injury.

          ការសងសឹកពុំអាចផ្សះស្នាមរបួសបានឡើយ។

1283- Rich folks have many friends.

          សំបូរទ្រព្យ សំបូរមិត្ត។

1284- The rich knows not who is his friend.

          អ្នកមានពុំដឹងថា តើនរណាជាមិត្តរបស់ខ្លួនឡើយ។

1285- Riches bring care and fear.

          មានទ្រព្យច្រើនកាលណា កាន់តែព្រួយនឹងរក្សាកាលនោះ។

1286- Riches alone make no man happy.

          ទ្រព្យសម្បត្តិតែឯកឯង ពុំអាចធ្វើឱ្យមនុស្សមានសុភមង្គលបាន

          ឡើយ។

1287- Riches take wing , honour will cling.

          ទ្រព្យសម្បត្តិពុំអាចគង់វង្សដូចកិតិ្តយសឡើយ។

1288- Rich man 's joke is alway funny.

អ្នកមាន ធ្វើអ្វីក៏សមដែរ។

1289- Riches serves a wise man but command a fool.

          ទ្រព្យសម្បត្តិបំរើមនុស្សឆ្លាត តែបញ្ជាមនុស្សល្ងង់។

1290- Rich man spots are covered with money.

          ក្រយៅរបស់អ្នកមាន គ្របដណ្ដប់ទៅដោយលុយ។

1291- Road to the hell is paved with good intentions.

          មិនជឿចាស់ ស្រឡះដៃធេង។

1292- A rolling stone gathers no moss.

          ថ្មដែលរមៀល ពុំដែលកាន់ស្លែឡើយ (ការប្រកបកិច្ចការនេះ

បន្ដិច នោះបន្ដិច ពុំដែលបានផលល្អឡើយ)។

1293- Rome was not built in a day.

          ការងារធំដុំ ពុំអាចសម្រេចក្នុងរយះពេលឆាប់បានឡើយ។

1294- A room without books is a body without soul.

          បន្ទប់ដែលគ្មានសៀវភៅ ប្រៀបដូចរាងកាយគ្មានវិញ្ញាណ។

1295- A roving heart gathers on affection.

          បេះដូងចរច្រប់អារ៉ប់ ពុំដែលមានសេចក្ដីស្នេហាបរិសុទ្ធឡើយ។

1296- The royal crown cures not the headache.

          មកុដរាជ ពុំអាចព្យាបាលជំងឺឈឺក្បាល់ឱ្យជាបានឡើយ។

1297- The ruler shows the man.

          ការគ្រប់គ្រងរបស់បុគ្គល បង្ហាញពីលក្ខណៈមនុស្ស។

1298- A running horse is an open grave.

          សេះដែលកំពុងរត់ ប្រៀបបាននឹងផ្នូរខ្មោចមិនទាន់លុបមួយ។

 Proverb from the Alphabet S

S,s

1299- Sadness and gladness succeed each other.

          ទុក្ខព្រួយ និងភាពរីករាយជំនួសឱ្យគ្នាទៅវិញទៅមក។

12300- Safty first.

          សុវត្ថិភាពជារឿងសំខាន់បំផុត។

12301- Sailors go around the world without going into it.

          ពួកនាតវិកធ្វើដំណើរក្រឡឹងជុំវិញពិភពលោកដោយពុំបានចូល

          ទៅក្នុងវាឡើយ។

12302-Salt water and absence wash away love.

          ទឹកអំបិល និងការឃ្លាតឆ្ងាយ អាចលាងជម្រះសេចក្ដីស្នេហាឱ្យ

          លាចាកទៅបាន។

12303- Say well or be still.

          ចូរនិយាយឱ្យបានល្អនិងឆ្លាត បើពុំដូច្នេះទេនៅស្ងៀមល្អជាង។

12304- The scalded dog fears cold water.

          ឆ្កែរលាកទឹកក្ដៅ ខ្លាចទឹកត្រជាក់។

12305- Science has no enemy but ignorance.

          វិទ្យាសាស្រ្ដពុំមានសត្រូវឡើយ តែភាពអវិជា្ជទើបមានសត្រូវ។

12306- Scatter with one hand , gather with two.

          សាបព្រោះដោយដៃម្ខាង តែប្រមូលផលដោយដៃទាំងពីរ។

12307- Score twice before you cut once.

          មុននឹងកាប់មួយកាំបិត ត្រូវលាក់ពីរកាំបិត។

12308- Scratch my back and I'll scratch yours.

          យើងជួយគេ គេជួយយើងវិញ។

12309- Second thoughts are best.

          ការគិតពិចារណាជាថ្មី ជាមធ្យោបាយប្រសើរបំផុត។

12310- See and thoughts are best.

          ពិនិត្យហើយពិចារណា ជាមធ្យោបាយដ៏ល្អបំផុត។

12311- Seeing is believing.

          ឃើញចាំជឿ។

12312-Seek and ye will find.

          ស្វះស្វែងរកទៅគង់អីនឹងប្រទះ។

12313- Self comes first.

          ប្រយោជន៏ផ្ទាល់ខ្លួនកើតមានមុខគេ។

12314- Self-control is strength, right thought is master, calmness is power.

           ម្ចាស់ការលើខ្លួនឯងគឺជាកម្លាំង គំនិតត្រឹមត្រូវជាចៅហ្វាយនាយ

           ដ៏ល្អឯសេក្តីអត់ធ្មត់ជាអំណាច។

12315- Selfishness is the root and source of all evils.

           ការគិតតែពីប្រយោជន៏ផ្ទាល់ខ្លួន ជាឫសគល់និងប្រភពនៃអំពើ

           អាក្រក់ផងទាំងពួង។

12316- Seldom seen, soon forgotten.

           កាន់តែពុំសូវឃើញ កាន់តែភ្លេច។

12317- Self-preservation is the first law of nature.

           ស្វ័យការពារជាច្បាប់ធម្មជាតិទីមួយ។

12318- Send a fool to the market and he will return again.

           កាលណាឱ្យមនុស្សល្ងង់ទៅផ្សារគេនឹងត្រឡប់ទៅផ្សារម្ដងទៀត

           មិនខានឡើយ។

12319-Send a fool to France and he'll come back a foll.

           បញ្ជូនមនុស្សល្ងង់ទៅបារាំង ពេលត្រឡប់មកវិញនៅតែល្ងង់។

12320- Servant is known by his master's absence.

           ខ្ញុំបំរើបង្ហាញចរិតឱ្យឃើញនៅពេលចៅហ្វាយពុំនៅ។

12321- Set trees poor and they will grow rich, set them rich they will grow poor.

           រុក្ខជាតិដែលខំដាំ និងថែរក្សាដុះពុំល្អ បែរជាទៅល្អឯរិក្ខជាតិនិង

           ស្មៅចង្រៃទៅវិញ។

12322- Set a thief to catch a chief.

           បើចង់ចាប់ចោរ ត្រូវចាប់ចោរឱ្យចាប់ចោរគ្នាវា។

12323- Servants will not be diligence, where the master's negligence.

           ទីណាដែលចៅហ្វាយធ្វេសប្រហែស ទីនោះខ្ញុំបំរើនឹងពុំយកចិត្ត

           ទុកដាក់។

12324- Service without reward is punishment.

           ការងារគ្មានរង្វាន់និងការលើកទឹកចិត្ត មិនខុសពីការដាក់ទណ្ឌ

           កម្មឡើយ។

12325- She is well-married who has neither mother-in-law nor  sister-in-law by her husband.

           នាងមានសំណាងមែនដោយបានរៀបការជាមួយបុរសគ្មាន

           ម្ដាយក្មេក និងបងថ្លៃស្រី។

12326- Shallow streams make the most din.

           ជ្រោះរាក់ លាន់សន្ធឹកទឹកធា្លក់ខ្លាំង។

12327- The sickness of body may prove the health of the soul.

           ជំងឺខាងរាងកាយអាចបង្ហាញពីសុខភាពនៃវិញ្ញាណ។

12328- Silence is golden.

           ភាពស្ងៀមស្ងាត់ល្អដូចជាមាស។

12329- Silence never makes mistakes.

           ភាពស្ងៀមស្ងាត់ពុំដែលធ្វើឱ្យមានកំហុសឡើយ។

12330- Silence mean consent.

           ភាពស្ងៀមសា្ងត់មានន័យថាយល់ព្រម។

12331- Sin is the root of sorrow.

           បាបកម្មជាឫសគល់ នៃភាពសោកសៅ។

12332- Slander cannot make a good man bad.

           ការនិយាយមួលបង្កាច់ពុំអាចធ្វើឱ្យមនុស្សល្អម្ចាស់ទៅជាអាក្រក់

           បានឡើយ។

12333- Skill and confidence are an unconquered army.

           សមត្ថភាពជំនាញ និងការទុកចិត្ត ជាកងទ័ពដែលពុំអាចបំបាក់

           បាន។

12334- Skill is no burden.

           សមត្ថភាពជំនាញពុំមែនជាអម្រែកឡើយ។

12335- Sleep is the image of death.

           ដំណេកជារូបបារម្មណ៏ នៃសេចក្ដីសា្លប់។

12336- Sleep is the poor man's treasure.

           ដំណេក ជាទ្រព្យរបស់អ្នកក្រ។

12337- Sleep is better than medicine.

           ដំណេកប្រសើរជាងថ្នាំពេទ្យ។

12338- Slow and steady wins the race.

           សន្សឹមៗតែព្យាយាមជាប្រចាំ នោះអ្នកនឹងឈ្នះការប្រកួត។

12339- Slow better than never.

           យឺត គ្រាន់បើជាងមិននិយាយសោះ។

12340- Slow to speak but quick to act.

           ចូរធ្វើឲ្យលឿនជាងនិយាយ។

12341- Slow help is no help.

           ជំនួយយឺតយូរ លែងជាជំនួយទៀងហើយ។

12342- Small rain allays great winds.

           ភ្លៀងតូច ធ្វើឲ្យស្ងប់ខ្យល់ធំបាន។

12343- Small gifts make friends, great ones make enemies.

           ជំនួនតិចតួចបង្កើតមិត្តភាព តែជំនួនដុំធំបង្កឲ្យមានភាពអមិត្ត ទៅវិញ។

12344- A small leak will sink a great ship.

           ការបែកធ្លាយដ៏តូចមួយអាចនឹងពន្លិចនាវាដ៏ធំបាន។

12345- So many countries, so many customs.

           ប្រទេសមានប៉ុន្មាន ច្បាប់ទម្លាប់ក៏មានប៉ុណ្ណោះដែរ។

12346- So many men, so many minds.

           មនុស្សច្រើន គំនិតក៏ច្រើន។

12347- So may servants, so many enemies.

           ខ្ញុំបំរើកាន់តែច្រើន សត្រូវកាន់តែច្រើន។

12348- So may mists in march, so many frosts in may.

           អ័ព្វច្រើននៅខែមិនាប៉ុនណា កំណកព្រិលច្រើននៅខែឧសភា ច្រើនប៉ុណ្ណោះដែរ។

12349-​ Soft answer turns away wrath.

           ចម្លើយដ៏ទន់ភ្លន់ នាំឲ្យកំហឹងរសាយទៅបាន។

12350- Soldiers fight, and kings are heroes.

           កូនទាហ៊ានជាអ្នកប្រយុទ្ធ មេជាវីរបុរស។

12351- Some are wise and some are otherwise.

           មនុស្សកើតមកមានឆ្លាត មានល្ងង់។

12352- Solitude is often the best society.

           ភាពនៅដាច់ឆ្ងាយពីគេឯងច្រើនតែជាសង្គមដ៏ប្រសើរបំផុត។

12353- Solitude is the nest of thought.

           ភាពនៅឯកោជាប្រភពនៃការគិត។

12354- Solitude prompts us to all kinds of evil.

           ភាពនៅ​ឯកោនាំឲ្យយើងឆ្ពោះទៅរកអំពើលាមកផងទាំងពួង។

12355- A solitary man is either a beast of an angel.

           មនុស្សឯកោជាសត្វតិរិច្ឆានផង និងជាទេវតាផង។

12356- Some have been thought brave because they are afraid to run away.

           ដោយសារតែខ្លាចពុំហ៊ានរត់ទៅឆ្ងាយ ជួនកាលអ្នកខ្លះក៏ត្រូវគេ គិតថាក្លាហានទៅវិញ។

12357- Something is better than nothing.

           មានអ្វីមួយ ប្រសើរជាងគ្មានអ្វីសោះ។

12358- Something severity is better than gentleness.

           ជួនកាលភាពសាហាវ​ និងតឹងឆ្អឹង ប្រសើរជាងភាពសុភាពរាប សារទៅវិញ

1359-Sometime clemency is cruelty and cruelty clemency.

          ពេលខ្លះការអត់អោនទោស ក្លាយទៅជាអំពើឃោឃៅគ្មានមេត្តា

          ហើយអំពើឃោឃៅ ជាការអត់អោនទោសទៅវិញ។

1360-Soon hot , soon could

          ឆាប់ក្ដៅក៏ឆាប់ត្រជាក់។

1361-Soon ripe , soon spent

          រកបានមកឆាប់ ចាយវាយឬបាត់បង់ទៅវិញក៏លឿន។

1362-Soon gotten , soon rotten.

          ឆាប់ទុំក៏ឆាប់រលួយស្អុយដែរ។

1363-Soone​​ begun, sooner done.

          ឆាប់ចាប់ផ្ដើមប៉ុនណា រហ័សសម្រេចប៉ុណ្ណោះ។

1364-Sorrow will pay on debt.

          ការកើតទុក្ខ ពុំអាចសងបំណុលរួចឡើយ។

1365- Sorrow of the rich are not real sorrow, the comforts of the

          poo are not real comforts .

          ទុក្ខរបស់អ្នកមានពុំមែនជាទុក្ខពិតឡើយ​​​​​​​​​​​​​​ ឯភាពសុខដុមរបស់អ្នក

          ក្រក៏ពុំជាភាពសុខដុមពិតដែរ។

1366- Soorow is born of excessive joy.

          ទុក្ខសោកកើតចេញមកពីសប្បាយជ្រុល។

1367- Sorrow comes unsent for.

          ទុក្ខព្រួយកើតឡើងដោយពុំបាច់មាននរណាម្នាក់បញ្ជូនមកឡើយ

1368- Sorrow is Knowledge.

          ទុក្ខព្រួយ​​​​​​​​​​​​​​​ ជាចំណេះវិជ្ជា។

1369- Spare the rod and spoil the child.

          កាលណាសំចៃរំពាត់​ នឹងធ្វើឳ្យក្មេងខូច។

1370- Speak without thingking is shooting without aiming.

          ការនិយាយមិនគិត​​​​​​​​​​​​ ​​មិនខុសពីការបាញ់​​​ គ្មានតម្រង់ឡើយ។

1371- Speech is silver, silence is golden.

          ស្រដីជាប្រាក់​​​​​​​ ស្ងៀមស្ងាត់ជាមាស(ស្ងៀមជាងស្រដី)។

1372-Speech is the picture of mind.

          សម្ដី ជារូបភាពនៃចិត្ត។

1373-Spend as you get.

          ចេះរក ចាំចេះចាយ។

1374-Standing pools gather filth.

          ថ្លុកត្រពាំងដែលពុំហូរជាប្រភពកខ្វក់។

1375-Stitch in time save nine.

យកចិត្តទុកដាក់ទាន់ពេលវេលានោះយើងនឹងអាចសង្គ្រោះការងារបាន។

1376-Still waters run deep.

          ទឹកនឹងជាទឹកដែលជ្រៅ(មឺសៗ កេះឆ្នាំងបាយធ្លុះ)។

2377-Stolen goods never thrive.

          របស់លូចគេ ពុំដែលចំរុងចំរើនឡើយ។

1378-Stolen water are sweet.

          របស់លូចគេ ច្រើនឆ្ងាញ់។

1379-A Straw may show the way wind blows.

          ត្រែងមួយដើមអាចបង្ហាញទិសខ្យល់បាន់។

1380-Stritch your arm no further thin your sleeve will reach.

          កុំសន្ធឹងដៃឪ្យហូសដៃអាវរបស់អ្នក។

1381-strike the iron while it is hot.

          ដំដែកទាន់នៅក្ដៅ ប្រដៅមនុស្សទាន់នៅក្មេង។

1382-Success has many friends.

          ជោគជ័យ នាំឪ្យមានមិត្តភ័ក្រច្រើន។

1383-Success is a ladder that cannot be climbed with your hands in

          you pockets.

          ជោកជ័យប្រៀបបានទៅនឹងជណ្ដើ ដែលគេពុំអាចឡើងដោយ

          យកដៃជ្រែងក្នុងហោប៉ៅបានឡើយ។

1384-Success is never blamed.

          ជោកជ័យ មិនដែលត្រូវគេបន្ទោសឡើយ។

1385-Success makes a fool look wise.

          ជ័យជំនះ ធ្វើឲ្យមនុស្សល្ងង់ម្នាក់មើលទៅហាក់ដូចជាឆ្លាត។

1386-Sunden friendship, sure repentance.

          មិត្តភាពតក់ក្រហល់នឹងនាំមកនូវការស្ដាយក្រោយយ៉ាងពិត

          ប្រាកដ។

1387-Sudden joy kills sooner than excessive grief.

          ភាពរីករាយដ៏តក់ក្រហល់ ឆាប់បាត់បង់ទៅវិញជាងទុក្ខព្រួយដ៏

          លើសលប់ទៅទៀត។

1388-Suspicion always haunts the guilty.

          ការមន្ទឹលសង្ស័យ តែងតែតាមលងចិត្តឆ្គាំឆ្គង។

1389-Sweet discourse makes short day and night.

          សម្ដីផ្អែម ធ្វើឲ្យថ្ងៃនឹងយប់ទៅជាខ្លីបាន។

Proverb from the Alphabet T

T,t

1390-Tailors and writers must mind the fashion.

          ជាងកាត់ដេ នឹង អ្នកនិពន្ធ​ ត្រូវតែយកចិត្តទុកដាក់លើពេលវេលា

          នឹងម៉ូតនិយម។

1391-Take a vine of a good soil , and a wife of a good mother.

          ដាំដំណាំចូវជ្រើសរើសដី ចង់មើលស្រីត្រូវមើលពូជអំបូរ។

1392-Take away my good name , take away my life.

          បំបាត់កេរ្តិ៍ឈ្មោះ ប្រៀបដូចបំបាត់ជីវិត។

1393-Take not a musket to kill a butterfly.

          សម្លាប់មេអំបៅ ពុំចាំបាច់ប្រើកាំភ្លើងឡើយ។

1394-Take no more then you're able to bear.

          កុំយកឲ្យហួសពីម្រឹតដែលអ្នកទ្រាំ ទ្ររួច។

1395-Take much and err much.

          និយាយច្រើន ខុសច្រើន។

1396-Talking comes by nature , silence by understanding.

          ការនិយាយច្រើនជានិស្ស័យពីធម្មជាតិ តែភាពស្ងៀមស្ងាត់កើត

          ចេញពី បញ្ញា។

1397-Tastes differ.

          ចំណង់ចំណូលចិត្តមនុស្សខុសៗគ្នា។

1398-Tell not what you know , all you have , all you can do.

          កុំបញ្ចេញឲ្យអស់នូវអ្វីដែលដឹង មាន នឹង អ្វីដែលអ្នកអាចធ្វើ

          បាន។

1399-Tell a woman she is fair , and I she will soon turn fool.

          កាលណាសរសើនារីណាម្នាក់ថាស្អាត់ហើយ នាងនឹងឆាប់ក្លាយ

          ទៅជាមនុស្សល្ងង់ណាស់។

1400-Tell me what you eat , and I will tell you  what you are.

          ប្រាប់ខ្ញុំមកមើលតើ អ្នកបរិភោគអ្វី ហើយខ្ញុំនឹប្រាប់អ្នកថាអ្នកជា

          មនុស្សប្រភេទណា។

1401-Tell me what company you keep and I'll tell you what you are.

          ប្រាប់ខ្ញុំមកមើលថាតើអ្នកសេពគប់ក្រុមណា ហើយខ្ញុំនឹងប្រាប់

          អ្នកថាអ្នកជាមនុស្សប្រភេទណា។

1402-Temperance is the best physical.

          ការអត់ធ្នត់ជាលំហាត់ដ៏ប្រសើរបំផុត។

1403-Temperance is the best physic.

          ការអត់ធ្នត់ ជាឪសថដ៏ស័ក្កសិទ្ធិបំផុត។

1404-That fish will soon be caught that nibbles at every bait.

          ត្រីដែលស៊ីគ្រប់តែនុយឆាប់ជាប់សន្ទូច។

1405-Thatch your roof before the rain begins.

          ប្រក់ដំបូលផ្ទះរបស់អ្នក មុនពេលភ្លៀងចាប់ផ្ដើមធ្លាក់។

1406-There are no birds in last year's nest.

          គ្នានបក្សីណ រស់នៅក្នុងសំបុកចាស់ឡើយ។

1407-There are two sides of every question.

          ទះដៃម្ខាងមិនលឺឡើយ។

1408-There is a crook in the life of everyone.

          ផ្លូវជីវិតមនុស្ស គ្រប់រូបតែងមានបត់បែន។

1409-there is a great force in soft command.

          ការបញ្ជាដ៏ត្រជាក់តែងមានឥទ្ធិពលខ្លាំង។

1410- There is no accounting for tastes.

          គេពុំអាចពន្យល់ពីចំណង់ចំណូលចិត្តមនុស្សបានឡើយ។

1411- There is no friend so faithful as a good book.

          គ្មានមិត្តណា​​ ស្មោះត្រង់ដូចសៀវភៅឡើយ។

1412- There is no place like home.

          គ្មានទីណា​ ប្រសើរជាងផ្ទះយើងឡើយ។

1413- There is no perfectness in the world.

          ក្នុងលោកយើងនេះ​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​ គ្មានសុក្រិតឡើយ។

1414- There is no smoke without fire.

          មានភ្លើង​​​​​​​​​​​​​​ ទើបមានផ្សែង។

1415- There is royal to learning.

          គ្មានផ្លូវដ៏ប្រសើរណា​​​ ឆ្ពោះទៅរកចំណេះវិជ្ជាឡើយ។

1416- There is no wheat without chaff.

          មានស្រូវ​​​ ទើបមានអង្កាម។

1417- There is remedy for all things but death.

          ក្រៅពីសេចក្តីស្លាប់​​​​​ បញ្ហាទាំងពួង​​​​​​​​​​​​​​ សុទ្ធតែមានមធ្យោបាយដោះ

          ស្រាយបានទាំងអស់។

1418- There is no tree but bears some fruits.

          គ្មានរុក្ខជាតិណាដែលថា​​​​​​​​​​​​​ ​អត់ផ្លែផ្កាទាល់តែសោះនោះទេ។

1419- There is no good occord , where every man would be a lored.

          ទីណាដែលមានសុទ្ធតែមនុស្សតាំងខ្លួនជាចៅហ្វាយ​​​​​​​​​​​ ​ទីនោះគ្មាន

          ការស្រុះស្រួលគ្នាឡើយ។

1420- There is hope from the mouth of the sea but none from the

          mouth of the grave.

          ក្តីសង្ឃឹមកើតមាននៅមាត់សមុទ្រ​​​​​​​ ពុំមែនចេញពីមាត់រណ្តៅកប់

          ខ្មោចឡើយ។

1421- There is great difference between word and deed.

          ថា​​​​​​​​​ និងវាធ្វើខុសគ្នាឆ្ងាយណាស់។

1422- There is truth in wine.

          នៅក្នុងសុរា ​មានសច្ចភាព។

1423- There is no medicine for fear.

          សម្រាប់ការភ័យខ្លាច គ្មានឪសថណាព្យាបាលជាឡើយ។

1424-There is no austerity like forgivesness.

          គ្មានសុជីវធម៍ណា​​​​​​​​​ ​​ល្អដូចការសណ្តេសប្រណីឡើយ។

1425- There is no blindness like ignorance.

          គ្មានភាពងងឹតងងុលណាដូចអវិជ្ជាឡើយ។

1426- There is no slavery but ignorance.

          គ្មានទាសភាពណាក្រៅពីភាពល្ងង់ខ្លៅឡើយ។

1427- There is poison in good wine.

          នៅក្នុងស្រាល្អច្រើនតែមានថ្នាំពិស។

1428- There is none so deaf as those that will not hear.

          គ្មានអ្នកណាថ្លង់​​​​ ​ជាងអ្នកដែលពុំចង់ស្តាប់ឡើយ។

         

1429-There is noting new under the sun.

          ក្រោមមេឃនេះ គ្មានអ្វីថ្មីឡើយ។

1430-There's many a good tune played on an old fiddle.

          បទភ្លេងពិរោះ ជួនកាលប្រគុំដោយវីយូឡុងកញ្ចាស់។

1431-There's no success without patience.

          គ្មានជ័យជំនះណាទទួលបានដោយគ្មានការអត់ធ្មត់។

1432-There's one good wife in the country every man thinks he has

          her.

          បើមានភរិយាល្អម្នាក់នៅក្នុងលោក បុរសណាក៏ចង់បានធ្វើជា

          ប្រពន្ធដែរ។.

1433-There's one law for the riches , and another for the poor.

          នៅក្នុងសង្គមតែងមានច្បាប់សម្រាប់អ្នកមាន នឹង ច្បាប់សម្រាប់

          អ្នកក្រ។

1434-There's no fence against ill fortune.

          គ្មានរនាំងណា សម្រាប់ការពាជោគវាស្នារអាក្រក់បានឡើយ។

1435-There more old drunkards than old doctor.

          តាមពិតទៅ គ្រូពេទ្រជើងចាស់មានចំនួនតិចជាង អ្នកប្រមឹកជើង

          ចាស់។

1436-There must be a man behind the book.

          ត្រូវតែមានមនុស្សណាម្នាក់នៅពីក្រោយសៀវភៅ។

1437-They can least who boast loudest.

          អួតច្រើន ច្រើតែធ្វើតិច។

1438-They stumble that run fast.

          តក់ៗពេញបំពង់ ឆុងៗកន្លះក្រហែត។

1439-They did like a beast who done no good while he lived.

           បើពុំបានធ្វើអំពើល្អពេលនៅរស់ទេ ស្លាប់ទៅមិនខុសពីសត្វ

          តិរិច្ឆានឡើយ។

1440-They are rich who have true friends.

          អ្នកដែលមានមិតពិត ជាអ្នកមាន។

 1441-They that too deeply love , too deeply hates.

          អ្នកដែលធ្លាក់ខ្លួក្នុងសេចក្ដីស្នេរ៍ដ៏ជ្រាល់ ជ្រៅជាមួយនរណាម្នាក់

          ហើយ បើប្រែជាស្អប់វិញក៏ស្អប់ខ្លាំងណាស់ដែល។

1442-They love too much that die for love.

          បើនរណាម្នាក់ស្លាប់ព្រោះស្នេហាហើយ បានន័យថាគេស្រលាញ់

          ខ្លាំងណាស់។

1443-They that value not praise , will never do anything worthy of

            praise.

          អ្នកដែលពុំឲ្យតម្លៃលើការសរសើរ​ ពុំដែលធ្វើអ្វីសម្រាប់ការ

          សរសើរឡើយ។

1444-They that take the sword shall perish by the sword.

          អគុណដាវ នឹងស្លាប់ដោសារដាវ។

1445-A thief passes for a gentleman when stealing has made him

          rich.

           នៅពេលដែលការលួចធ្វើឲ្យគេក្លាយជាអ្នកមានម្នាក់ ចោរម្នាក់

          អាចធ្វើខ្លួនឲ្យថ្លៃថ្នូទៅបាន។

1446- Things past cannot be recalled.

          អ្វីៗដែលកន្លងផុតទៅ​​​​ហើយ​ ពុំអាចហៅត្រឡប់មកវិញបាន

          ឡើយ។

1447- Things present are judged by things past.

          ហេតុការណ៍បច្ចុប្បន្ន​​​ ត្រូវវិនិច្ឆ័យដោយព្រឹត្តិការណ៍កាលពីអតីត

          កាល។

1448- Things that are hard to come  by are much set by.

          វត្ថុដែលរកបានមកដោយលំបាក​​​​​​​​ មិនងាយនឹងបាត់បង់ទៅវិញ

          ឡើយ។

1449- Think today , and speak tomorrow.

          គិតថ្ងៃនេះ​​​​​​​​​​​ ហើយចាំនិយាយនៅថ្ងៃស្អែក។

1500- Think of the end before you begin.

          ត្រូវគិតពីការបញ្ចប់​ មិនពេលដែលអ្នកចាប់ផ្តើមកិច្ចការអ្វីមួយ។

1501- This morning knows not this evening's happening.

          ដរាបណាពេលព្រឹកពុំទាន់កន្លងផុតនៅឡើយ​​​ យើងពុំដឹងថាតើ

          នៅពេលល្ងាចមានហេតុការណ៍អ្វីកើតឡើងឡើយ។

1502- Those who love in glass house should not throw stones.

          លាងគូថឯងឪ្យជ្រះសិន​​​​​​  ចាំទៅលាងគូថគេ។

1503- Those who live on lies coke on truth.

          មនុស្សដែលរស់នៅដោយការភូតភរ និងស្លាក់ស្លាប់ដោយសច្ច

          ភាព។

1504- Those who drink but water will have no liquor to buy.

          បើគេពុំផឹកអ្វីក្រៅពីទឹកទេ​​​ គេនឹងអាចរកទិញទឹកស្រវឹងផឹកបាន

          ឡើយ។

1505- Though stones were changed to gold the heart of man would

          not satified.

          ទោះបីដុំថ្មក្លាយទៅជាដុំមាសក៏ដោយ ក៏ពុំអាចបំពេញចិត្តមនុស្ស

          បានឡើយ។

1506- Though thy enemy seems a mouse , yet watch him like a lion.

          ទោះជាសត្រូវរបស់អ្នកមើលទៅហាក់ដូចជាសត្វកណ្តុរក៏ដោយ

          ត្រូវចាត់គេជាសត្វតោមួយ។

1507- Though you cast out nature with a fork , it will still return.

          ទោះបីជាយកសមមកទាញចរិកពីធម្មតារបស់ណាម្នាក់ក៏ដោយ

          វានឹងត្រឡប់មកវិញ។

1508- Though you ride , remember your horse goes on foot.

          ទោះជាអ្នកជិះពីលើខ្នងក៏ដោយ​ តែត្រូវចាំថា​​​ ​សេះរបស់អ្នកដើរ

          ដោយជើងទទេ។

1509- Though the wound  be healed , yet a scar remains.

          ទោះជារបូសក៏ដោយ​​ តែស្នាមក្រម៉រនៅតែមាន។

1510- Though the sword of justice is sharp , it will not slay the

          innocent.

          ទោះជាដាវយុត្តិធម៌មុតក៏ដោយ​​​​​ វានឹងមិនសម្លាប់មនុស្សស្លូត

          ត្រង់ឡើយ។

1511- Thrift is a great revenue.

          ការសន្សំសំចៃ​​ ជាចំណូលដ៏ធំបំផុតមួយ។

1512- Thrift is the philosophere's stone.

          ការសន្សំសំចៃ ជាដុំថ្មរបស់ទស្សនវិទូ។

1513- Through hardship to the stars.

          ឆ្លងកាត់ការលំបាក​​​​​​​ ​និងអត់ធ្មត់ជាច្រើន ទើបបានក្លាយទៅជា

          ជនល្បីបាន។

1514- The tide never goes out so far but it always comes in again.

          ទឹកជំនោរ​​​ ពុំដែលឡើងខ្ពស់ហួសហេតុពេកទេ តែវានឹងត្រឡប់

          មកម្តងហើយម្តងទៀត។

1515- Time and tide wit for no man.

          ពេលវេលា​​ នឹងទឹកហូរ​​​​ ពុំដែលរង់ចាំនរណាម្នាក់ឡើយ។

1516- Time cures all things.

          ពេលវេលាព្យាបាលរាល់បញ្ហាទាំងអស់។

1517- Time changes and we change with them.

          មនុស្សត្រូវចេះផ្លាស់ប្តូរទៅតាមកាលៈទេសៈ។

1518- Time is money.

          ពេលវេលា ជាមាសប្រាក់។

1519- Time is money time pasts quickly so don't waste the time.

          ពេលវេលាកជាមាសប្រាក់​​ ពេលវេលាកន្លងទៅឆាប់ណាស់

          ដូច្នេះកុំចំណាយពេលឥតប្រយោជន៍។

1520- Time is the nurse and breeder of all goods.

          ពេលវេលា​​​ ជាធ្មបបងើ្កតព្រឹត្តិការណ៍ផងទាំពួង។

1521- Time lost cannot be recalled.

          ពេលវេលាដែលបាត់បង់ពុំអាចហៅឪ្យត្រឡប់វិញបានឡើយ។

1522- Time is a great healer.

          ពេលវេលាជាគ្រូពេទ្យព្យាបាលស្នាមរបួសដ៏ពូកែស័ក្តិសិទិ្ធម្នាក់។

1523- Time is a greatest innovator.

          ពេលវេលា​​​​​ ជាអ្នកនាំមកនូវគំនិតថ្មី។

1524- Time ripens all things.

          ពេលវេលាបន្ទុំរាល់បញ្ហាទាំងអស់។

1525- Time lost cannot be found a gain.

          ពេលវេលាដែលបាត់បង់​​ ពុំអាចនឹងរកបានមកវិញ។

1526- Time not the mind , puts an end to love.

          គឺកាលៈទេសៈ មិនមែនចិត្តទេដែលជាអ្នកបញ្ចប់សេចក្តីស្នេហា

          នោះ។

1527-Time in spent in vice or folly is doubly lost.

          ពេលវេលាដែលចំណាយនៅក្នុងបាបកម្ម នឹភាពខុសឆ្គងជាពេល

          វេលាដែលបាត់បង់ទ្វេរ។

1528-Time tames the strontgest grief.

          ពេលវេលាជួយផ្សំទុក្ខសោកទាំពួងដ៏ក្រៀមក្រំផងទាំងពួង។

1529-Tit of tat.

          បើរយើងព្យាបាទគេ គេនឹងព្យាបាទយើងវិញ។

1530-To be slender and tall is still to be small.

          កាលណារស្ដួចហើយខ្ពស់ មានន័ថានៅតែតូចនៅឡើយ។

1531-To dis is the peace of people.

          សេចក្ដីស្លាប់ជាសន្តិសុខរបស់មនុស្ស។

1532-To eer is human.

          មនុស្សតែងមានកំហុស។

1533-To know everything is to know nothing.

          បើនរណាម្នាក់តាំងខ្លួនថាចេះសព្វគ្រប់ អ្នកនោះមិនចេះអ្វីទាល់

តែសោះ។

1534-To lengthen thy(your) life, lessen thy meals.

          បើចង់ឲ្យប្ថែមអាយុ ត្រូវបន្ថយអាហារ។

1535-To look for a needle in a haystack.

          រាវម្ជុលក្នុងបាតសមុទ្រ។

1536-To take revenge is often to sacrifice oneself.

ការសងសឹកច្រើនតែធ្វើពលីកម្មខ្លួន។

1537-To believe in one's dreams is to spend all one's life asleep.

          ការជឿសុបិន្តមិនខុសពីការចំណាយពេលលុងលក់អស់មួយ

          ជីវិតឡើយ។

1538-To bow the boby is easy , to bow the will is hard.

          ការឪនលំទោនរាងកាយងាយជាងការឪនលំទោនឆន្ទ។

1539-To brave and faithful man nothing is difficult.

          ចំពោះមនុស្សក្លាហានហើយសុច្ចរិត គ្មានអ្វីជាការលំបាកឡើយុ។

1540-To whom god give the task , he give the wit.

          ព្រះផ្ដល់ថ្វីគំនិតដល់បុគ្គលណាម្នាក់ដែលព្រះផ្ដល់ភារកិច្ចឲ្យ។

1541-The tongue is not steel , yet it cuts.

          អណ្ដាតមនុស្សមិនមែនជាដែកឡើយ តែវាមុតជាងកាំបិតទៅ

          ទៀត។

1542-The tongue of idle persons is never idle.

          អណ្ដាតមនុស្សទំនេពុំដែលនៅស្ងៀមឡើយ។

1544-The tongue is more venomous than a serpent's.

          អណ្ដាតមនុស្សមានពិសជាងពស់ពិសទៅទៀត។

1545-the tongue is the rudder of our ship.

          អណ្ដាតជាចង្កូតនាវារបស់មនុស្ស។

1546-Tomorrow is another day.

           ថ្ងៃស្អែកពុំមែនជាថ្ងៃនេះឡើយតែជាថ្ងៃបន្ទាប់មួយទៀត។

1547-Tomorroe never comes.

          ថ្ងៃស្អែកពុំដែលចូលមកដល់ឡើយ។

1548-Too many cooks spoil the both.

          គ្នារច្រើនអន្សមខ្លោច។

1549-Too much honey cloys the stomach.

          ផ្អែមពេកធ្វើឲ្យ រងាន់ក្រពះ។

1550-Too much praise is a burden.

          ការលើកសរសើច្រើនពេកគឺជាអម្រែកដ៏ធ្ងន់មួយ។

1551-Too much knowledge make the head bald.

          ចំណេះច្រើពេកធ្វើឲ្យក្បាលទំពែក។

1552-The tortoise wins the race while the have is sleeping.

          សន្សឹមៗតែព្យាយាមជាប្រចាំ នឹងអាចឈ្នេះការប្រណាំងដូចសត្វ

          អណ្ដើកឈ្នេះការប្រណាំងខណដែលសត្វទន្សាយដេកអញ្ចឹង។

1553- The tree is known by its fruits.

          គេដឹងគុណភាពដើមឈើដោយសាផ្លែ។

1554- A tree must be bent while young.

          ពត់ដើមឈើទាំន់នៅតូច ប្រដៅមនុស្សទាន់នៅក្មេង។

1555- Trouble brings experience and experience brings wisdom.

          ទុក្ខលំបាកនាំមកនូវបទពិសោធន៍​   ឯបទពិសោធន៍នាំមកនូវ

          ចំណេះដឹង។

1556- True friend is the best possession.

          មិត្តពិតប្រាដក ជាទ្រព្យសម្បត្តិដ៏ប្រសើរថ្លៃថ្លាបំផុត។

1557- True love never grow old.

          ស្នេហាពិត ពុំដែលចាស់ទ្រុឌទ្រោមឡើយ។

1558- Trust not a woman when she wheeps.

          កុំចាត់ទុកស្រ្តី នៅពេលដែលឃើញនាងសម្រក់ទឹកភ្នែក។

1559- Trust helps many both up and down.

          ទំនុកចិត្ត​ អាចជួយឪ្យមនុស្សហេងផង​​​​​ និងស៊យផង។

1560- Trust makes way for treachery.

          ទំនុកចិត្តបើកផ្លូវឪ្យមានអំពើក្បត់

1561- Trust not  new friend nor and old enemy.

          កុំទុកចិត្តមិត្តថ្មីថ្មោង​​​ ​និងសត្រូវចាស់។

1562- Trusting often makes fidelity.

          ទំនុកចិត្ត ច្រើនតែបង្កើតឪ្យមានភាពស្មោះត្រង់។

1563- Truth never grow old.

          សច្ចភាព ពុំដែលចាស់ទ្រុឌទ្រោមឡើយ។

1564- Truth is mighty and will prevail.

          សច្ចភាព​ ជាអំណាច និងនាំឲ្យមានជ័យជំនះ។

1565- Truth will out.

          សច្ចភាព​ នឹងពុំអាចលាក់ទុកបានឡើយ។

1566- Truth needs no colours.

          សច្ចភាព​​​​ ពុំត្រូវការលាបពណ៌ឡើយ។

1567- Truth need no rhetoric.

          សច្ចភាព​​​​​​ ពុំត្រូវការវោហោសាស្រ្តឡើយ។

1568- Truth can be blamed , but cannot be shamed.

          សច្ចភាពអាចត្រូវស្តីបន្ទោសតែពុំត្រូវអាម៉ាស់ឡើយ។

1569- Truth comes out of mouths of babes and sucklings.

          ការនិយាយត្រង់​ ចេញតែពីមាត់ក្មេងប៉ណ្ណោះ។

1570- Truth is stranger than fiction.

          សច្ចភាព ប្លែកជារឿងប្រឌិត។

1571- Truth lies at the bottom of the well.

          សច្ចភាពស្ថិតនៅឯបាតអណ្តូងឯណោះ។

1572- Truth needs not the ornament of many words.

          សច្ចភាព​​ ពុំត្រូវការសម្តីលំអឡើយ។

1573- Truth fears no trial.

          សច្ចភាព ពុំដែលខ្លាចតុលាការឡើយ។

1574- Truth often hides in an ugly pool.

          សច្ចភាព ច្រើនតែពួននៅក្នុងថ្លុកកខ្វក់។

1575- Truth breeds hatred.

          សច្ចភាព បង្កើតឲ្យមានការស្អប់ និងគំនុំគំកួនគ្នា។

1576- Truth is spectre that scares many.

          សច្ចភាពជាស្រមោលដែលតាមលងបន្លាចមនុស្ស។

1577- Try your friend before you trust.

          ចូរសាកចិត្តមិត្តរបស់អ្នក​​ មុនពេលដែលអ្នកទុកចិត្តគេ។

1578- Two suns cannot shine in one sphere.

          ព្រះអាទិត្យពីរ ពុំអាចរះនៅក្នុងមេឃតែមួយបានឡើយ។

1579- Two dogs strive for a bone , and a third run away with it.

          ឆ្កែ២ឈ្លោះដណើ្តមឆ្អឹងគ្នា​ ស្រាប់តែឆ្កែទី៣រត់ពាំយកទៅបាត់។

1580- Two blacks do not make a white.

          ខ្មៅពីរ​ ពុំបង្កើតបានស់មួយឡើយ។

1581- Two heads are better than one.

          គំនិតរបស់មនុស្សពីរនាក់ប្រសើរជងគំនិតមនុស្សម្នាក់។

1582- Two things a man should never be angry at:

          what he can help and what he cannot help.

          បញ្ហាពីរដែលយើយងពុំគួរខឹងគឺៈ អ្វីដែលបើយអាចជួយ​​​ និងអ្វី

          ដែលយើងពុំអាចជួយបាន។

1583- The tyranny of Turk is better than justice of the Arab.

          អំពើកំណាចរបស់ពួកទឹក​​​ ប្រសើរជាងយុត្តិធម៌របស់ពួកអារ៉ាប់។

Proverb from the Alphabet U

U,u

         

1584-Under the tongue men are crushed to death.

          មនុស្សាជាច្រើនដែលត្រូវកាប់សំម្លាប់ដោយសារអណ្ដាត

          មនុស្ស។

1585-Uneasy lies the wears the crown.

          ក្បាលពាក់មកុដ មិនស្រួលឡើយ។

1586-Union is strength.

          សាមគ្កីជាកម្លាំ។

1587-United we stand , divided we fall.

          សាមគ្កីរស់ បែកបាកសាមគ្គីស្លាប់។

Proverb from the Alphabet V

V,v

1588- Valour is nobleness of the mind.

            សេចក្ដីក្លាហានជា ភាពថ្លៃថ្នូរនៃចិត្ត។

1589- Variety is the spice of life.

            ការផ្លាស់ប្ដូរ ជាល្បោយនៃជីវិត។

1590- Variety is charming.

            ការផ្លាស់ប្ដូរ ជាគ្រឿងជំរុញឲ្យចិត្តរីករាយ។

1591- Vast chasma can be filled,but the heart of man never.

          គេអាចចាក់លុបបំពេញជ្រោះដ៏ជ្រៅបាន តែគេពុំអាចបំពេញចិត្ត

          មនុស្សបានឡើយ។

1592- Vice is often clothed in virtue's habit.

          គុណវិបត្តិ ច្រើនតែបិទបាំងដោយគុណធម៍។

1593- Vice makes virtue shine.

          បាបធម៍ ធ្វើឲ្យគុណធម៍ភ្លឺចិញ្ចាចចិញ្ចែង។

1594- Virtue is the only true nobility.

          គុណធម៍ គ្រាន់តែជាភាពថ្លៃថ្នូរពិតប្រាកដមួយប៉ុណ្ណោះ។

1595- Virtue and happiness are mother and daughter.

          គុណធម៍ និងសុភមង្គល គឺជាម្ដាយ និងកូនបង្កើតនឹងគ្នា។

1596- Virtue is the beauty of mind.

          គុណធម៍ ជាសោភណភាពនៃចិត្ត។

1597- Virtue is its own reward.

          គុណធម៍ ជាផលរបស់វាផ្ទាល់។

1598- Virtue lives when beauty dies.

          រូបសម្ពស្សអាចបាត់បង់ តែគុណធម៍គង់នៅ។

1599- Virtue never grows old.

          គុណធម៍ពុំដែលចាស់ទ្រុឌទ្រោមឡើយ។

1600- Virtue is praised by all, but practiced by few.

          មនុស្សគ្រប់រូបលើកសរសើរគុណធម៍ តែមានមនុស្សតិចបំផុត

          ដែលអនុវត្តវា។

1601- Vows made in storms are forgotten in calms.

          ការសច្ចាក្នុងពេលមានព្យុះកំហឹង តែងបាត់ទៅវិញនៅពេលស្ងប់            កំហឹង។

1602- A wager is a fool's argument.

          ការភ្នាល់ ជាហេតុផលរបស់មនុស្សល្ងង់។

 Proverb from the AlphabetW

W,w

1603- Wake not a sleeping lion.

          ដំបៅមិនឈឺ កុំយកឈើចាក់។

1604- Walls have ears.

          ជញ្ចាំងមានត្រចៀក។

1605- War is the sport of kings.

          សង្គ្រាម ជាល្បែងកីឡារបស់ពួកមេដឹកនាំ។

1606- War is death's feast.

          សង្គ្រាម គឺជាការជប់លៀងនៃសេចក្ដីស្លាប់។

1607- War brings scars.

          សង្គ្រាម បង្កឲ្យមានស្លាកស្នាមរបួស។

1608-Water is a boon inthe dersert but the drowning man curses it.

          ទោះជាទឹកមានប្រយោជន៍ខ្លាំងណាស់នៅក្នុងវាលខ្សាច់ក៏ដោយ

          តែមនុស្សលង់ទឹកជេរវា។

1609- The way to have a friend is to be one.

          ដើម្បីឲ្យមានមិត្តតែម្នាក់ គឺរស់នៅតែម្នាក់ឯង។

1610- The way to the man's heart is through his stomach.

          មាគ៍ាឆ្ពោះទៅកាន់បេះដូងមនុស្ស គឺត្រូវឆ្លងកាត់ក្រពះរបស់គេ។

1611- We must live by the living, not by the dead.

          យើងត្រូវតែរស់ដើម្បីជីវភាព មិនមែនរស់ដើម្បីស្លាប់នោះឡើយ។

1612- We soon believe what we desire.

          មនុស្សយើងជឿរហ័សណាស់នូវអ្វីដែលខ្លួនចង់ជឿ។

1613- We must suffer much or die young.

          បើពុំស្លាប់ពីក្មេងទេ យើងត្រូវទទួលរងទុក្ខវេទនាកាន់តែច្រើន។

1614- We are not born for ourselves.

          យើងពុំមែនកើតមកសម្រាប់ខ្លួនយើងឡើយ។

1615- We may give advice, but we cannot give conduct.

          យើងអាចផ្ដល់ដំបូន្មាន តែយើងពុំអាចផ្ដល់ចរិកមាយាទបាន

          ឡើយ។

1616- We must learn to walk before we can run.

          មុនយើងអាចចេះរត់ យើងត្រូវរៀនដើរសិន។

1617- We never know the worth of water till the well is dry.

          ដរាបណាអណ្ដូងពុំទាន់ស្ងួតទេ យើងពុំដឹងតម្លៃរបស់ទឹកឡើយ។

1618- We know not what good is until we have lost it.

          ដរាបណាមិនទាន់បាត់បង់ យើងពុំដឹងវាថាល្អយ៉ាងណាទេ។

1619- We learn not at school, but in life.

          រៀនមិនត្រឹមតែនៅសាលាប៉ុណ្ណោះទេតែត្រូវពីជីវភាពជាក់ស្ដែង

          ផង។

1620- Weak things united become strong.

          សាមគ្គីជាកម្លាំង។

1621- Weak men need to be witty.

          បើខ្សោយខាងរាងកាយ ត្រូវពូកែខាងសម្ដី។

1622- The weakest goes to the wall.

          កោងធ្វើកង់ ត្រង់ធ្វើកាំ។

1623- Wealth makes worship.

          ទ្រព្យសម្បត្តិធ្វើឲ្យគេគោរព។

1624- Wealth infatuates as well as beauty.

          ទ្រព្យសម្បត្តិ ធ្វើឲ្យស្រើបស្រាលដូចរូបសម្ផស្សដែរ។

1625- Wealth is the test of a man's character.

          ទ្រព្យសម្បត្តិ ជាការពិសោធន៍ចរិកមនុស្ស។

1626- Wear the old coat and buy a new book.

          សុខចិត្តពាក់អាវកញ្ចាស់ ហើយទិញសៀវភៅថ្មី។

1627- Wedlock is a padlock.

          ភាពជាប្ដី ឬប្រពន្ធ មិនខុសពីសោត្រដោកឡើយ។

1628- Weeds want no sowing.

          ស្មៅចង្រៃ ដុះដោយពុំបាច់សាបព្រូស ឫស្រោចទឹកឡើយ។

1629- Well begun is half done.

          ចាប់ផ្ដើមដំណើរការល្អ បានន័យថា សម្រេចបានពាក់កណ្ដាល

          ទៅហើយ។

1630- What can't be cured, must be endured.

          បើពុំអាចព្យាបាលបានទេ ត្រូវតែស៊ូទ្រាំ។

1631- What is sweet in the mouth is oft bitter in the stomach.

          អ្វីដែលល្អែមនៅក្នុងមាត់ ច្រើនតែប្រែទៅជាល្វីងជូរចត់នៅក្នុង

          ក្រពះទៅវិញ។

1632- What is new cannot be true.

          អ្វីដែលថ្មីពុំអាចជាការពិតឡើយ។

1633- What costs little, is less esteemed.

          អ្វីមួយដែលមានតម្លៃជាលុយកាក់តិចតួចក៏ត្រូវគេឲ្យតម្លៃទាបដែរ

1634- What children hear at home, soon flies a broard.

          អ្វីដែលក្មេងលឺនៅឯផ្ទះ មិនយូរមិនឆាប់នឹងបញ្ចេញនៅក្រៅផ្ទះ។

1635- What has been fashion will come into fashion again.

          អ្វីដែលធ្លាប់ពេញនិយម​ នឹងពេញនិយមជាថ្មី។

1636- What you don't know can't hurt you.

          អ្វីដែលយើងពុំដឹង ពុំអាចធ្វើឲ្យយើងឈឺចាប់ឡើយ។

1637- What the eyes don't see, the heart doesn't grieve over.

          អ្វីដែលភ្នែកមើលពុំឃើញ បេះដូងក៏ពុំឈឺចាប់សោកសង្រេងអ្វី

          ដែរ។

1638- What man has done, man can do.

          អ្វីដែលមនុស្សបានសម្រេច មនុស្សអាចធ្វើបានទាំងអស់។

1639- What may be done at any time is done at no time.

          អ្វីដែលអាចសម្រេចនៅពេលណាមួយ គឺពុំត្រូវសម្រេចនៅពេល

          ណាផ្សេងឡើយ។

1640- What must be, must be.តែកើត។

1641- What soberness conceals, drunkeness reveals.

          អ្វីដែលខំលាក់ពេកស្វាង និងបញ្ចេញអស់ពេលស្រវិង។

1642-What we do willingly is easy.

          កាណាពេញចិត្តធ្វើហើយ កិច្ចការអ្វីក៏ស្រូលដែរ។

1643-What we give, we have, what we lelf, we lost.

អ្វីដែលយើងអោគេ និងអ្ចីដែលយើងមានគីអ្វីដែលយើងសល់ និង​ អ្វីដែលយើងពុំមានពីមុន។

1644-What the heart thinks, the tongue speaks.

          ចិត្តគិតយ៉ាងណា អណ្ដាតគ្រលាស់យ៉ាងនោះ។

1645-What everybody says must be true.

អ្វីដែលមនុស្សភាគច្រើននិយាយហើយ តែពិត។

1646-What the food does in the end,the wise mane at the

          beginning.

          អ្វីដែលមនិស្ស​ល្ងង់ធ្វើនៅទីបញ្ចប់ មនុស្សឆ្លាតធ្វើនៅពេលចាប់

          ផ្ដើម។

1647-What done, cannot be undone.

អ្វីដែលមនុស្សធ្លាប់ធ្វើបាន គ្មាននរណាថាពុំអាចធ្ចើកើតឡើយ។

1648-What´s good for one is bad for another.

មនុស្ស​យើងមានចំណង់ចំណូលចិត្តខុសគ្នា  អ្វីដែលល្អសម្រាប់មនុស្សម្នាក់ អាចជាសម្រាប់មនុស្សម្នាក់ទៀត។

1649-Wheels that turn gather no rust.

          កង់ដែលវិលជាប់ មិនកាន់ច្រេះឡើយ។

1650-When anger blinds the mind, truth disappears.

          កាលណាទោសៈបាំងចិត្តហើយសច្ចៈក៏រលាយបាត់។

1651- When angry, count a hundred.

          ពេលខឹងរាប់ឲ្យបានមួយរយ។

1652- When the belly is full, the mind is among the maids .

          កាលណាក្រពះពេញហើយ ចិត្តក៏ស្ថិតនៅក្នុងចំណោមអ្នកបំរើ។

1653- When bees are old, they yield no honey.

          មេឃ្មុំចាស់ លែងផ្ដល់ទឹកទៀតហើយ។

1654- When candles are away all cats are grey.

          កាលណាពន្លត់ចង្កៀង ផ្ទះថ្មក៏ដូចជាផ្ទះស្លឹក។

1655- When children stand quiet they have done some ill.

          នៅពេលដែលក្មេងឈរនៅស្ងៀមច្បាស់ជាធ្វើអ្វីមួយខុសហើយ។

1656- When in Rome do as the Rome do.

          ចូលស្ទឹងតាមបទ ចូលស្រុកតាមទេស។

1657- When the cat is away, the mice will play.

          ឆ្មាមិននៅ កណ្ដុរឡើងរាជ្យ។

1658- When money speaks, truth keeps silent.

          កាលណាប្រាក់និយាយទៅ សច្ចភាពក៏បាត់មាត់។

1659- When poverty come in at the door love flies out at the window

          កាលណាសេចក្ដីលំបាកដើរចូលតាមមាត់ទ្វារហើយ​សេចក្ដី

          ស្នេហាក៏រត់ចេញតាមបង្អួច។

1660- When the fox preaches, beware your geese.

          កាលណាចចកធ្វើមេធាវីហើយ ចូរប្រយ័ត្នសត្វក្ងានរបស់អ្នកឲ្យ

          ហើយទៅ។

1661- When the war begins, the devil makes the hell bigger.

          កាលណាសង្រ្គាមចាប់ផ្ដើម ពួកបិសាចនឹងពង្រីកឋាននរក។

1662- When everyone takes care of himself, care is taken of all.

          នៅពេលដែលមនុស្សម្នាក់ៗចេះថែរក្សាខ្លួនឯង នោះការ​ថែរក្សា

          បានទៅដល់មនុស្សគ្រប់រូបទាំងអស់។

1663- When a man grows angry, his reason rides out.

          កាលណាកំហឹងចូលក្នុងខ្លួនហើយ ហេតុផលក៏រត់ចេញឯកឯង។

1664- When a man is angry, he cannot be in the right.

          មនុស្សខឹង លែងស្គាល់ខុសត្រូវទៀតហើយ។

1665- When a man is happy he does not hear the clock strike.

          កំពុងសប្បាយ គេពុំឰនាឡិការោទិ៍ឡើយ។

1666- When the heart is fire, some sparks will fly out of the mouth.

          នៅពេលដែលក្នុងទ្រូងជាឡភ្លើងហើយ ផ្កាភ្លើងនឹងហើរចេញពី

          មាត់មិនខាន។

1667- When the king makes mistakes, all people suffer.

          បើស្ដេចប្រព្រឹត្តខុស ប្រជារាស្រ្ដទាំងអស់ជាអ្នករងទុក្ខ។

1668- When the glow-worm lights her lamp, the air is always damp.

          បើសត្វអំពិលអំពែក បញ្ចេញភ្លើងរបស់វានោះអាកាសធាតុច្បាស់

          ជាធាតុសើម។

1669- When love is greatest, words are fewest.

          នៅពេលណាដែលស្នេហាមានទំហំកាន់តែធំធេង ពាក្យសម្ដី

          និយាយកាន់តែតិចទៅ។

1670- When love fails, we espy all faults.

          នៅពេលណាដែលស្នេហាត្រូវបរាជ័យយើង  ឃើញអ្វីៗក៏សុទ្ធ

          តែខុស។

1671- When one door shut, another open.

          បើទ្វារមួយបិទទ្វារ មួយទៀតបើក។

1672- When one falls, it is not one's foot that is to blame.

          នៅពេលដែលគេដួល គេពុំត្រូវបន្ទោសជើងឡើយ។

1673- When the prince fiddles, the subject must dance.

          នៅពេលដែលស្ដេចលេងភ្លេងហើយ អនុរាស្រ្ដត្រូវតែរាំ។

1674- When the peacock loudly bawls, soon we'll have both rain

          and qualls.

          នៅពេលដែលសត្វក្ងោកស្រែកយំខ្លាំងៗហើយ នោះយើងនឹង

          មានភ្លៀងផង និងព្យុះផង។

1675- When the sun sets, the moon rises; when the moon sets, sun

          rise.

          នៅពេលដែលព្រះអាទិត្យលិច ព្រះច័ន្ទក៏រះ និងនៅពេលដែល

          ព្រះច័ន្ទលិច ព្រះអាទិត្យក៏រះវិញម្ដង។

1676-When two friends have a common purse, one sings and the other weeps.

នៅពេលដែលចិត្តពីរនាក់មានកាបូបលុយរួមគ្នាហើយច្បាស់ជាម្នាក់ច្រៀងម្នាក់យំជាមិនខាន។

1677-When troubles  are few ,dreams are few.

          ទុក្ខព្រួយតិច សុបិន្តក៏តិច។

1678-When sorrow is asleep wake it not.

          បើទុក្ខលោកុំពុងលង់កល់ទៅហើយ ចូរកុំដាស់។

1679-When the war begins, then the hell opens.

          នៅពេលដែលសង្រ្គាមចាប់ផ្ដើម​​​ ឋានរកក៏បើកទ្ចារ

ចំហរង់ចាំ។

1680-When we have gold, we are in fear, when we have none ,we are in danger.

នៅពេលដែលតយើងមានមាសពេជ្រ យើងស្ថិតក្នុងភាពភ័យខ្លាចតែបើគ្មានអ្ចីសោះ បែរជាស្ថិតនៅក្នុងភាពគ្រោះថ្នាក់ទៅវិញ។

1681-While the word is in your mouth, it is your own, when it is once spoken, it is another´s.

សម្ដីនៅក្នុងមាត់របស់អ្នកជារបស់អ្នកផ្ទាល់ តែកាលណាហើរចេញពីមាត់ហើយ វាជារបស់អ្នកដទៃ។

1682-When the will full, it will run over.

          នៅពេលដែលឆន្ទឡើងពេញហើយវានិងហៀរហូជាមិនខាន។

1683-When the wine in, the wit is out.

          កាលណាស្រារត់ចូលក្នុងខ្លួនហើយ ថ្ចីគំនិតក៏រត់ចេញ។

1684-When the wine sinks, words swim.

បើបុគ្គលណាម្នាក់លិចលង់ក្នុងទឹកសុរាហើយ​ ពាក្យសម្ដីរបស់គេ ក៏ហែលចេញមកឯកឯង។

1685-Where blood has been spilt the tree of forgetfulness cannot

          flourish.

ទីណាដែលមានលោហិតស្រក់ហើយ រុក្ខជាតិនៃការបំភ្លេចគំនុំពុំអាចលូលាស់បានល្អឡើយ។

1686- Where God will help, nothing does harm.

          ទីណាដែលព្រះប្រទានជំនួយហើយ ទីនោះគ្មានអ្វីយារយីបាន

          ឡើយ។

1687- Where God dwells, the devil also has his nest.

          ទីណាដែលមានព្រះ ទីនោះក៏មានបិសាចដែរ។

1688- Where love is, there is faith.

          ទីណាមានសេចក្ដីស្នេហា ទីនោះមានភាពស្មោះត្រង់។

1689- Where old age is evil, youth can learn no good.

          ទីណាដែលមនុស្សចាស់ជាមនុស្សគម្រកហើយ​ទីនោះយុវជន

          លែងបានស្គាល់គំរូល្អទៀតហើយ។

1690- Where there is the will, there is the way.

          ទីណាមានឆន្ទៈនិងការតាំងចិត្តហើយ គោលបំណងអ្វីក៏គង់តែ

          សម្រេច។

1691- Where there is whispering, there is lying.

          ទីណាមានការខ្សឹបខ្សៀវ ទីនោះក៏មានការភូតភរដែរ។

1692- Where there is no trust, there is no love.

          ទីណាគ្មានការទុកចិត្តទៅវិញទៅមកទេ ទីនោះក៏គ្មានសេចក្ដី

          ស្នេហាដែរ។

1693- Where there is peace, God is.

          ទីណាមានសន្ដិភាព ទីនោះមានព្រះ។

1694- Where there is no honour, there is no grief.

          ទីណាដែលគ្មានកិត្តិយស ទីនោះក៏គ្មានការសោកស្ដាយអ្វីឡើយ

1695- Where vice is, vengeance follows.

          ទីណាមានបាបធម៍ គំនុំសងសឹកនឹងតាមលងជារាងរហូត។

1696- Where the wealth is established it is difficult for friendship to 

          find a place.

          ទីណាដែលទ្រព្យសម្បត្តិចាក់គ្រឹះហើយ​ ទីនោះពិតជាពិបាករក

          កន្លែងសម្រាប់មិត្តភាពណាស់។

1697- Where your will is ready, your feet are light.

          កាលណាឆន្ទៈរបស់អ្នកសម្រាំងទុកជាស្រេចហើយ ជើងរបស់

          អ្នកក៏ប្រែទៅជាស្រាល។

1698- While it is fine weather, mend your sail.

          កាលណាអាកាសធាតុល្អហើយ ចូរទម្លាក់ក្ដោងរបស់អ្នកទៅ។

1699- While there is life there is hope.

          ដរាបណានៅមានជីវិត សេចក្ដីសង្ឃឹមនៅតែមាន។

1700- Who has never tasted bitter, knows not what is sweet.

          បើពុំដែលភ្លក់រសជាតិល្វីងជូរចត់ទេ ពិតជាពុំដឹងថាផ្អែមមានរស

          ជាតិយ៉ាងណាឡើយ។

1702- Who is in fault suspects everybody.

          គោដំបៅខ្នង ក្អែកហើររំលងចេះតែរំសាយកន្ទុយ។

1704- Who spits against the wind, it falls in his face.

          បើស្ដោះបញ្ច្រាស់ខ្យល់ ទឹកមាត់នឹងធ្លាក់មកលើខ្លួនឯងវិញ។

1705- Who receives a gift, sells his liberty.

          អ្នកដែលទទួលជំនូន មិនខុសពីអ្នកដែលលក់សេរីភាព។

1706- Who chatters to you, will chatter of you.

          នរណាម្នាក់និយាយប៉ប៉ាច់ប៉ប៉ោចជាមួយអ្នក អ្នកនោះនឹង

          និយាយប៉ប៉ោច់ប៉ប៉ោចពីអ្នក។

1707- Who gives not thanks to men, gives not thanks to God.

          បើពុំផ្ដល់អំណរគុណដល់មនុស្សគ្រប់រូបទេ មានន័យថាពុំផ្ដល់

          អំណរគុណដល់ព្រះឡើយ។

1708- Who lives by hope, will die by hunger.

          នរណាដែលរស់ដោយក្ដីសង្ឃឹម នឹងស្លាប់ទៅដោយការស្រេក

          ឃ្លាន។

1709- Who comes uncalled, sit unserved.

          បើមកដោយគ្មានគេហៅ អង្គុយក៏ពុំបាច់គេអញ្ជើញ។

1710- Who has a fair wife needs more than two eyes.

          អ្នកដែលមានប្រពន្ធស្អាត ត្រូវមានភ្នែកលើសពីពីរ។

1711- Who marries for love without money, has good night and

          sorry day.

          នរណាដែលរៀបការដើម្បីស្នេហាពុំគិតពីទ្រព្យសម្បត្តិ អ្នកនោះ

          នឹងសប្បាយនៅពេលយប់ តែកើតទុក្ខនៅពេលថ្ងៃ។

1712- Who knows himself knows others.

          អ្នកដែលចេះស្គាល់ខ្លួនឯង នឹងស្គាល់អ្នកដទៃ។

1713- Who knows much suffers much.

          អ្នកដែលចេះដឹងច្រើន រងទុក្ខក៏ច្រើន។

1714- Who suffer much is silent.

          អ្នកដែលរងការឈឺចាប់ច្រើន ច្រើនតែរមទម្យ។

1715-Who spend more than he should, shall not have to spend when he would.

អ្នកដែលចាយហួសកម្រិតដែលខ្លួនគួរចាយ និងពុំត្រូវចាយនៅ ពេលដែលគេត្រូចាយឡើយ។

1716-Who will not keep an penny shall not have many.

អ្នកដែលពុំព្រមសន្សំ១កាក់១សេននៅឡើយទេ ពុំអាចនិងមានបានឡើយ។

1717-Who thinks to deceive God has already deceive himself.

អ្នកដែលបំរុងបោកប្រាស់ព្រះ អ្នកនោះបានបោប្រាស់ខ្លួនឯងស្រេចហើយ។

1718-Who knows most, speaks least.

          អ្នកដែលចេះដឹងច្រើនបំផុតនិយាយតិចបំផុត។

1719-Whom we love best, to them we can say least.

          ស្រលាញ់កាន់តែខ្លាំងកាលណា និយាយកាន់តែតិចកាលនោះ។

1720-Whore and rogues always speaks of theirhonour.

          សំផឹងនិងមនុស្សទុច្ចរិតតែងតែនិយាយពីកិត្តិយសខ្លួនឯង។

1721-Whore repents as often as water turns to sour milk.

កាស្ដាយក្រោរបស់សំផឹង មិនខុសពិទឹកក្លាយទៅជាទឹកដោះគោជូរទេ។

1722-A wicked companion invites us all to hell.

          មិត្តអាក្រក់អញ្ជើញយើងអោយចូលទៅឋានរក។

1723-A wickedness with  beauty is the devil's hook baited.

អំពើអាក្រក់ដែលបិទបាំងដោយរូបសម្ភស្ស មិនខុសពីផ្លែសន្ទូបិទនុយរបស់បីសាចឡើយ។

1724-Wiles help weak folk.

          កលល្បិចជាជំនួយសម្រាប់មនុស្សទន់ខ្សោយ។

1725- Win a good reputation, and sleep at your ease.

          កាលណាទទួលកេរ្ដិ៍ឈ្មោះល្អហើយ ច្រើនដេកលក់ស្រួល។

1726- Win to lawsuit, and lose your money.

          ឈ្នះក្ដី តែចាញ់អស់ទ្រព្យសម្បត្តិនិងលុយកាក់។

1727- Win or lose, never regret.

          ទោះជាឈ្នះឫចាញ់ក្ដី គេពុំដែលស្ដាយក្រោយឡើយ។

1728- The wind can't be caught in a net.

          គេពុំអាចចាប់ខ្យល់ដោយសំណាញ់បានទេ។

1729- Wine is in, truth is out.

          កាលណាសុរាចូលហើយ សច្ចភាពក៏ចេញឯកឯង។

1730- Wine is the glass of mind.

          ស្រា ជាកញ្ចក់ឆ្លុះបញ្ចាំងទឹករបស់មនុស្ស។

1731- Wine does not intoxicate men, men intoxicate themself.

          ស្រាពុំធ្វើឲ្យមនុស្សស្រវឹងឡើយ មានតែមនុស្សទេ ដែលធ្វើឲ្យខ្លួន

          ឯងស្រវឹង។

1732- Wine and youth increase love.

          ស្រា និងភាពយុវវ័យ ជួយបង្កើនតម្រេកស្នេហា។

1733- Wine and wealth change wise man's manner.

          សុរានិងទ្រព្យសម្បត្តិ អាចផ្លាស់ប្ដូរចរិកមនុស្សចេះដឹងម្នាក់បាន។

1734- Wine and wenches empty men's purse.

          សុរា និងស្រីខូច អាចបោសសម្អាតកាបូបលុយរបស់បុរសបាន។

1735- Winter thunder bodes summer hunger.

          ផ្គរលាន់សិសិររដូវជាសញ្ញាប្រាប់ថា នឹងមានគ្រោះអត់ឃ្លាននៅ

          និទាឃរដូវ។

1736- Wisdom is better than strength.

          ចំណេះដឹង ប្រសើរជាងកម្លាំង។

1737- Wisdom cometh by suffering.

          ចំណេះដឹង កើតបានមកពីបទពិសោធន៍ដ៏ឈឺចាប់។

1738- Wisdom is a treasure for all time.

          ចំណេះដឹងជាទ្រព្យសម្បត្តិសម្រាប់គ្រប់កាលៈទេសៈទាំងអស់។

1739- Wisdom and virtue are like the two wheels of a cart.

          ចំណេះដឹង និងគុណធម៍ប្រៀបបាននឹងកង់ទាំងពីររបស់រទេះ។

1740- Wisdom is neither inheritance nor legacy.

          ចំណេះដឹង​ពុំមែនជាមរតក ហើយក៏មិនមែនជាកេរ្ដិ៍ដំណែលដែរ។

1741- The wisdom of many, the wit of one.

          អ្នកចេះដប់ មិនស្មើអ្នកប្រសប់មួយ។

1742- Wise man makes proverbs and fools repeat them.

          មនុស្សឆ្លាតម្នាក់បង្កើតសុភាសិត ហើយមនុស្សល្ងង់នាំគ្នាថាតាម

          តមក។

1743- Wise men have their mouth in their hearts.

          មាត់របស់មនុស្សឆ្លាតស្ថិតនៅក្នុងចិត្ត តែមនុស្សល្ងង់មានចិត្តនៅ

          ក្នុងមាត់របស់គេទៅវិញ។

1744- A wise man changes their mind, a fool never.

          មនុស្សឆ្លាតចេះផ្លាស់ប្ដូរចិត្តគំនិតរបស់គេ តែមនុស្សល្ងង់មិន

          ដែលផ្លាស់ប្ដូរឡើយ។

1745- A wise head makes a close mouths.

          ក្បាលរបស់មនុស្សឆ្លាតចេះធ្វើឲ្យមាត់របស់គេបិទ។

1746- Wise men listen, fools talk.

          មនុស្សឆ្លាតចូលចិត្តស្ដាប់ តែមនសុ្សល្ងង់ចូលចិត្តនិយាយ។

1747- A wise man may sometimes play the fool.

          មនុស្សឆ្លាតជួនកាលអាចល្ងិតល្ងង់ដែរ។

1748-Wise men may sometimes play the fool.

          មនុស្សឆ្លាតជាអ្នកស្នើ មនុស្សល្ងង់ជាអ្នកសម្រេច។

1749-The wise learns many things from their foes.

          មនុឆ្លាតទទួលបទពិសោធន៍ជាច្រើនពីសត្រូវពីសត្រូវរបស់ខ្លូន។

1750-A wise man commonly has foolish children.

          មនុស្ស​ឆ្លាតធម្មតាច្រើនមានកូនល្ងង់។

1751-The wisest man may fall.

          ដំរីជើងបូនគង់មានភ្លាត់ អ្នកប្រាជ្ញចេះស្ទាត់គង់មានភ្លេច។

1752-The wise is father to the thought.

          សេចក្ដីប្រាថ្នាជបីតានៃគំនិត។

1753-Wit without learning is like a tree without fruit.

          បញ្ញាគ្មានការរៀនសូត្រប្រៀបដូចជាដើមឈើគ្មានផ្លែអញ្ចិង។

1754-Wit is better than wealth.

          បញ្ញាប្រសើជាងទ្រព្យសម្បត្តិ។

1755-Without wisdom , wealth is worthless.

          បើគ្មានចំណេះវិជ្ជាទេ មានទ្រព្យសម្បត្តិក៏គ្មានតម្លៃអ្វីដែរ។

1756-The wolf may lose his teeth but never his nature.

សត្វចចេកអាចបាត់បង់ធ្មេញរបស់វាតែចរិករបស់វាមិនអាចបាត់ បង់ឡើយ។

1757-Women either loves or hates in cxtremes.

ស្រ្តីកាណលណាស្រលាញ់ហើយ ស្រលាញ់ខ្លាំងបំផុត តែបើស្អប់ ក៏ស្អប់បំផុតដែរ។ 

1758-A woman has an eye more than men.

          ស្រ្តីមានភ្នែកលើសបុរសមួយ។

1759-Woman is the confusion of man.

          ស្រ្តីជាដំណើច្រឡំបល់របស់បុរស។

1760-Woman's instinct is often truer than man's reasoning.

សុភាវគតិរបស់ស្រ្តីច្រើនតែប្រាកដនិយមជាងហេតុផលរបស់បុរស។

1761-A woman's advice has little value , but he who won't take it is

          a fool.

          ដំបូន្មានរបស់ស្រ្តីមានតម្លៃតិចតួច តែអ្នកដែលពុំទទួលយក វាមិន

ខុសអីមនុស្សភ្លើឡើយ។

1762-  A woman's strength is in her tongue.

            កម្លាំងរបស់ស្រ្ដី ស្ថិតនៅក្នុងអណ្តាតរបស់នាង។

1763- A woman's sword is her tongue, and she does not let it rust.

          អាវុធរបស់ស្រ្ដី គឺអណ្ដាតរបស់នាង ហើយនាងពុំសូវទុកឲ្យវា

          ច្រេះទាន់ឡើយ។

1764- Women laugh when they can and weep when they will.

          ស្រ្ដីសើចនៅពេលដែលនាងអាចហើយយំនៅពេលដែលនាងត្រូវ

          យំ។

1765- Women are like wasps in their anger.

          នៅពេលខឹង ស្រ្ដីមិនខុសពីមេឪម៉ាល់ឡើយ។

1766- Women are as waving as the wind.

          ចិត្តស្រ្ដី បក់រេរាដូចខ្យល់អ៊ឹចឹង។

1767- Women's mind and a winter wind change oft.

          ចិត្តស្ដ្រី ច្រើនតែផ្លាស់ប្ដូរដូចខ្យល់នៅសិសិររដូវអ៊ឹចឹងដែរ។

1768- Words are mene bubbles of water, but deeds are drops of

          gold.

          សម្ដីគ្រាន់តែជាពពុះទឹកប៉ុណ្ណោះ តែការអនុវត្តន៍ជាក់ស្ដែងជា

          គ្រាប់មាស។

1769- A word before is worth two behind.

          មួយម៉ាត់ជាមុន មានតម្លៃស្មើនឹងពីរម៉ាត់ជាក្រោយ។

1770- Words and feathers the wind carries away.

          សម្ដីមនុស្សងាយនិងត្រូវខ្យល់បក់ផាត់យកទៅបាត់ដូចរោមសត្វ

          អ៊ឺចឹង។

1771- Words are but wind.

          ពាក្យសម្ដីគ្មានអ្វីក្រៅពីខ្យល់ដែលបក់ទៅបាត់នោះឡើយ។

1772- Words have wings, and cannot be recalled.

          ពាក្យសម្ដីមានស្លាបហើរ កាលណានិយាយចេញហើយពុំអាច

          ហៅឲ្យត្រលប់មកវិញឡើយ។

1773- A word and a stone that go cannot be recalled.

          សម្ដីដែលនិយាយ និងដុំថ្មដែលចោលទៅហើយពុំអាចហៅឲ្យ

          ត្រលប់មកវិញឡើយ។

1774- Words bind men.

          សម្ដីអាចចងកមនុស្សបាន។

1775- Words cut more than swords.

          សម្ដីមុតជាងដាវលំពែងទៅទៀត។

1776- A word to the wise is enough.

          មួយម៉ាត់សម្រាប់មនុស្សឆ្លាតវាគ្រប់គ្រាន់ណាស់ទៅហើយ។

1777- Words fly, writing remains.

          សម្ដីអាចបាត់បង់ តែអក្ខរាគង់នៅ។

1778- World is a long journey.

          ពិភពលោកប្រៀបាននឹងការធ្វើដំណើរដ៏វែងឆ្ងាយ។

1779- World is a wide place.

          ពិភពលោកជាទីកន្លែងដ៏ធំទូលាយមួយ។

1780-World is a wide place.

          ពិភពលោកជាទីកន្លែងដ៏ធំទូលាយមួយ។

Proverb from the Alphabet Y

Y,y

1785- Years know more than books.

        ពេលវេលាដឹងច្រើនជាងក្បូនតម្រា។

1786- You cannot bake without flour.

        អ្នកមិនអា​ចធ្វើនំអត់ម្សៅបានទេ។

1787- You cannot make a crab walk straight.

          អ្នកពុំអាចធ្វើឲ្យក្ដាមដើរត្រង់បានទេ។

1788- You cannot make an omelet without breaking eggs.

          អ្នកពុំអាចចៀនស៊ុតដោយមិនបំបែកវាបានឡើយ។

1789- You cannot judge a tree by its bark.

          អ្នកុពុំអាចវាយតម្លៃដើមឈើតាមសំបកខាងក្រៅរបស់វាបានឡើយ។

1790- You cannot have it both ways.

          អ្នកពុំអាចជ្រើសយកផ្លូវពីរបានឡើយ។

1791- You cannot have your cake and eat it.

          អ្នកពុំអាចស៊ីនំហើយនៅមានវាទៀតទេ។

1791- You cannot lose what you never had.

          អ្នកពុំអាចបាត់បង់អ្វីដែលគ្មាននោះឡើយ។

1792- You cannot catch an old bird with chaff.

          អ្នកពុំអាចចាប់បក្សីចាស់ដោយប្រើអង្កាមបានឡើយ។

1793- You cannot have two forenoons in the same day.

          ក្នុងថ្ងៃតែមួយអ្នកពុំអាចមានពេលព្រឹកដល់ទៅពីរបានទេ។

1794- You cannot put an old head on young shoulders.

          អ្នកពុំអាចដាក់ក្បាលចាស់នៅលើស្មាក្មេងបានឡើយ។

1795- You cannot sell the cow and drink the milk.

          អ្នកពុំអាចលក់មេគោ ហើយបានទឹកដោះរបស់វាទៀតទេ។

1796- You cannot teach an old dog new trick.

          អ្នកពុំអាចបង្រៀនឆ្កែចាស់ជាមួយនឹងល្បិចថ្មីបានឡើយ។

1797- You cannot wash a charcoal white.

          អ្នកពុំអាចលាងធ្យូងឲ្យទៅជាសបានឡើយ។

1798- You can see a mole in another’s eye but can’t see a beam in your own.

          អ្នកអាចមើលឃើញស្នាមប្រជ្រុញនៅក្នុងភ្នែករបស់អ្នកផ្សេង តែពុំ អាចឃើញរបស់ខ្លួនងបានឡើយ។

1799- You can’t please everyone.

          អ្នកពុំអាចបំពេញចិត្តមនុស្សគ្រប់រូបបានឡើយ។

1800- You can’t win them all.

          អ្នកពុំអាចទទួលជ័យជម្នះគ្រប់ពេលបានឡើយ។

1801- You don’t get something from nothing.

          អ្នកពុំអាចទទួលបានអ្វីមួយ ពីភាពគ្មានអ្វីសោះឡើយ។

1802- You may play with a bull till you get his horn in your eye.

          ដរាបណាក្របីមិនទាន់វាត់ភ្នែកខ្វាក់​ អ្នកនៅតែលេងសើចជាមួយវា។

1803- You must lose a fly to catch a trout.

          ដើម្បីចាប់បានត្រីធំ ត្រូវហ៊ានលះបង់ត្រីតូច។

1804- You never know what you can do till you try.

          បើអ្នកមិនទាន់សាកទេ អ្នកពុំដឹងថា អ្នកអាចធ្វើអ្វីកើតឡើយ។

1805- You never miss the water till the well runs dry.

          ដរាបណាអណ្តូងមិនទាន់រីងស្ងួតទេអ្នកពិតជាពុំដឹងពីតម្លៃនិងប្រយោជន៍របស់របស់ទឹកឡើយ។

1806- You win some, you lose some.

          មនុស្សយើងត្រូវតែមានជោគជ័យខ្លះនិងបរាជ័យខ្លះ

1807- You may take a horse to the water, but you cannot make him to drink.

          អ្នកអាចដឹកសេះទៅកាន់កំពង់ទឹកតែពុំអាចបង្ខំវាឲ្យផឹកទឹកបានទេ។

1808- You will never see good and bad to agree.

          អំពើល្អនិងអំពើអាក្រក់ គ្មានពេលណានឹងអាចចុះសម្រុងគ្នាបានទេ។

1809- Yourself first, others afterward.

          ប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួនកើតមុនប្រយោជន៍អ្នកដទៃ។

1810- Youth and white paper take any impression.

          យុវវ័យនិងក្រដាសសឆាប់ទទួលស្នាមប្រឡាក់។

1811- Youth men think old men fools, and old men know young men to be so.

          ក្មេងគិតថាចាស់ភ្លើតែចាស់ដឹងថាក្មេងពិតជាភ្លើមែន។

Proverb from the Alphabet Z

Z,z

1812- Zeal without knowledge is a runaway horse.

          ការព្យាយាមដោយគ្មានចំណេះដឹងមិនខុសពីសត្វសេះដែលរត់ទៅបាត់ស្រមោលនោះឡើយ។

1813- Zeal is fit only for wise men, but if found mostly in fools.     ការអំណត់ព្យាយាមវាសមសម្រាប់តែមនុស្សឆ្លាតប៉ុណ្ណោះតែគេប្រទះឃើញជាញឹកញយនៅជាមួយមនុស្សល្ងង់ទៅវិញ។

1814- Zeal without prudence isfrenzy.

          ការខិតខំគ្មានការប្រុងប្រយ័ត្នគ្រាន់តែជាដំណើរវីវក់មួយតែប៉ុណ្ណោះ។

សូមអរគុណ!